Bất thường Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp: Đóng điện xong mới bổ sung vào kế hoạch sử dụng đất

Tập đoàn Xuân Thiện đang triển khai cụm dự án điện mặt trời tại tỉnh Đăk Lăk.

Vừa làm, vừa điều chỉnh

Như KH&ĐS đã phản ánh, tháng 11/2020, cụm Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp, tỉnh Đăk Lăk của Tập đoàn Xuân Thiện (Ninh Bình) giai đoạn I (gồm 4 nhà máy điện mặt trời), có công suất 600MWac/831MWp, chính thức được khánh thành.

Để triển khai được dự án Cụm Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã thống nhất “nhường lại” 4.692,5ha đất thuộc dự án Khu kinh tế quốc phòng Ea Súp (do Đoàn Kinh tế quốc phòng 737 – Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quản lý) cho UBND tỉnh Đăk Lăk.

Tìm hiểu cho thấy, tháng 10/2018, căn cứ đề xuất của Công ty TNHH Xuân Thiện Ninh Bình và UBND tỉnh Đăk Lăk, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý bổ sung Cụm dự án điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Đến tháng 3/2019, UBND tỉnh Đăk Lăk đồng loạt cấp Quyết định chủ trương đầu tư cho các dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp từ 1 - 5. Chủ đầu tư của các dự án này lần lượt là: Công ty CP Ea Súp 1, Công ty CP Ea Súp 2, Công ty CP Ea Súp 3, Công ty TNHH Xuân Thiện Đắk Lắk, Công ty CP Ea Súp 5 (đều thuộc Tập đoàn Xuân Thiện).

Tới tháng 12/2019, UBND tỉnh Đăk Lăk đã bắt đầu giao đất cho các chủ đầu tư và cho phép các chủ đầu tư chuyển đổi mục đích để thực hiện các dự án Nhà máy điện mặt trời.

Cụ thể, ngày 03/12/2019 UBND tỉnh Đăk Lăk đã cho Công ty CP Ea Súp 1 thuê khoảng 28,8ha đất và cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng khoảng 27ha đất từ nông nghiệp sang đất công trình năng lượng để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 1.

Cùng ngày 03/12/2019 UBND tỉnh Đăk Lăk cho Công ty CP Ea Súp 2 thuê khoảng 37,8ha đất và cho phép chuyển mục đích sử dụng 35ha từ đất sản xuất nông nghiệp, đất giao thông sang đất công trình năng lượng để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện – Ea Súp 2.

Ngày 10/12/2019 UBND tỉnh Đăk Lăk đã cho Công ty CP Ea Súp 3 thuê gần 38ha đất và cho doanh nghiệp này được chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang công trình năng lượng để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 3.

Ngày 10/12/2019 Công ty TNHH Xuân Thiện Đăk Lăk được UBND tỉnh Đăk Lăk cho thuê 54ha đất và cho phép chuyển mục đích sử dụng 53,2ha từ đất nông nghiệp sang đất công trình năng lượng để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 4.

Cũng ngày 10/12/2019 UBND tỉnh Đăk Lăk cho Công ty CP Ea Súp 5 thuê 37,5ha đất và cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang công trình năng lượng để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 5.

Tất nhiên, đây mới chỉ là những lần giao đất đợt 1 cho các chủ đầu tư để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện.

Dù được giao đất để thực hiện dự án từ tháng 12/2019, nhưng khá khó hiểu khi mãi đến tháng 12/2020, UBND tỉnh Đăk Lăk mới phê duyệt bổ sung 02 dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 1 và  Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 2 vào kế hoạch sử dụng đất năm 2020 của huyện Ea Súp.

Không chỉ vậy, thậm chí tháng 11/2020 (trước thời điểm được bổ sung vào kế hoạch sử dụng đất), các dự án nhà máy điện mặt trời này đều đã được Tập đoàn Xuân Thiện hoàn thành đầu tư, và đã đóng điện thành công giai đoạn I.

Dù các dự án đã đóng điện thành công, nhưng các thủ tục hành chính hợp lý hoá việc giao đất vẫn được tỉnh Đăk Lăk tiếp tục hoàn thiện.

Cụ thể, ngày 25/1/2021 UBND tỉnh Đăk Lăk mới ban hành quyết định thu hồi 89ha đất của Công ty CP Ea Súp 2 cho Công ty CP Ea Súp 1 thuê để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 1; Thu hồi 63,6ha đất của Công ty CP Ea Súp 1 giao UBND huyện Ea Súp quản lý.

Cùng ngày 25/01/2021 UBND tỉnh Đăk Lăk cũng thu hồi 0,5ha đất của Công ty CP Ea Súp 4, thu hồi 132ha đất của Công ty CP Ea Súp 5 cho Công ty CP Ea Súp 2 thuê 132,5ha đất để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp 2.

Cần nhấn mạnh, tất cả các dự án này đều đã được nhóm các chủ đầu tư thuộc Tập đoàn Xuân Thiện ký kết hợp đồng mua bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam ngày 26/06/2020. 

Ông Nguyễn Xuân Thiện, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Xuân Thiện Ninh Bình.

Dư thừa nguồn điện

Như đã đề cập, để triển khai được dự án Cụm Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp (giai đoạn 1) thì Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã phải “nhường lại” 4.692,5ha vốn thuộc dự án Khu kinh tế quốc phòng Ea Súp do Đoàn Kinh tế quốc phòng 737 – Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quản lý để Tập đoàn Xuân Thiện thực hiện dự án.

Ngoài ra, theo kế hoạch Tập đoàn Xuân Thiện sẽ tiếp tục đầu tư giai đoạn 2 dự án Cụm Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp, với 1.400MW điện mặt trời tại xã Ia Rvê - huyện Ea Súp. Ngoài ra, Tập đoàn Xuân Thiện dự kiến đầu tư thêm 5.000MW điện gió.

Tuy nhiên, tháng 3/2021 vừa qua, chính Bộ Công Thương đã có văn bản thông tin, về việc thời gian vừa qua, sự phát triển nhanh với quy mô công suất lớn của các nguồn điện năng lượng tái tạo đã gây ra hiện tượng quá tải cục bộ, quá tải lưới điện truyền tải liên kết miền và hệ thống điện dư thừa công suất phát so với nhu cầu phụ tải trong một số thời điểm, tình huống cụ thể.

Theo Bộ Công Thương, đây là tình huống nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn, an ninh hệ thống điện. Vì có thể khiến tần số hệ thống điện tăng cao (thậm chí gây sự cố lan tràn trên toàn bộ hệ thống điện quốc gia) nếu không có ngay các mệnh lệnh điều độ chuẩn xác, được thực hiện kịp thời và các giải pháp khẩn cấp khác.

Việc cắt giảm các nhà máy năng lượng tái tạo là tình huống bắt buộc trong bối cảnh hệ thống điện quốc gia thừa nguồn và lưới điện quá tải cục bộ nhằm đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống điện.