Hàng trăm nghìn m2 đất nông nghiệp thành dự án không phép - Bài 1: Chính quyền ở đâu khi doanh nghiệp vi phạm?

Dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu, Kho ngoại quan “không phép” của Công ty Đạt Phát tại thôn Khơ Đa, xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng.

Xây dự án không phép trên đất nông nghiệp

Từ thời điểm năm 2009, ông Trần Văn Tưởng (52 tuổi, là Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Đạt Phát) đã ồ ạt mua gom hàng chục ha đất rừng sản xuất, đất trồng cây hàng năm và đất lúa của các hộ dân tại thôn Khơ Đa, xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn.

Mặc dù chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhiều diện tích đất chưa đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chưa làm thủ tục góp vốn bằng quyền sử dụng đất hoặc cho thuê, nhưng vị Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Đạt Phát đã tự ý san lấp 157.446,3 m2 đất lúa, đất trồng rừng, đất trồng cây hàng năm chuyển sang đất phi nông nghiệp trái phép để thực hiện các dự án của Công ty Đạt Phát. Theo đó, từ năm 2009, ông Trần Văn Tưởng đã tự ý san lấp 21.726,2 m2 để Công ty Đạt Phát thực hiện xây dựng dự án Nhà máy sản xuất ván MDF.

Theo tìm hiểu của phóng viên, trên khu đất đã xây dựng Nhà máy sản xuất ván MDF (9.150m2), nhà điều hành cao 5 tầng, nhà làm việc liên ngành và một số công trình phụ trợ.

Đáng chú ý, tại thời điểm thi công, các hạng mục xây dựng thuộc dự án Nhà máy sản xuất ván MDF của Công ty Đạt Phát chưa được cấp có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng. Dự án cũng chưa hoàn thiện thủ tục, hồ sơ pháp lý về quyền sử dụng đất. Thời điểm dự án được hoàn thiện nhưng chưa đầy đủ các thủ tục về đánh giá tác động môi trường theo quy định.

Về quy hoạch xây dựng, khu đất thực hiện dự án Nhà máy sản xuất ván MDF Đạt Phát thuộc các đất khu kinh tế cửa khẩu, đất cây xanh công viên, thể dục thể thao, đất đường giao thông; chưa phù hợp hoàn toàn với mục đích thực hiện dự án Nhà máy sản xuất ván MDF của Công ty Đạt Phát.

Tiếp đó, năm 2012, ông Trần Văn Tưởng cho Công ty Đạt Phát triển khai xây dựng Dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu, Kho ngoại quan, Khu chế biến gia công hàng hóa xuất nhập khẩu Đạt Phát trên diện tích 135.720 m2 mà ông Tưởng đã chuyển đổi mục đích trái phép.

Theo tìm hiểu của phóng viên, dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu, Kho ngoại quan, Khu chế biến gia công hàng hóa xuất nhập khẩu Đạt Phát bắt đầu triển khai xây dựng từ năm 2012 tại thôn Khơ Đa với tổng vốn đầu tư 143,621 tỷ đồng.

Năm 2016, dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu Đạt Phát không phép đã đầu tư xây dựng hoàn thiện và đưa vào hoạt động. Tuy nhiên, đến nay dự án vẫn chưa được phê duyệt chủ trương đầu tư, chưa hoàn thiện hồ sơ pháp lý theo quy định, chưa có giấy phép xây dựng.

Ghi nhận thực tế của phóng viên, tại dự án này Công ty Đạt Phát đã xây dựng các hạng mục nhà bốc xếp hàng hóa có mái che, khu chế biến gia công hàng hóa xuất nhập khẩu, nhà, kho hàng tổng hợp, nhà điều hành, nhà thường trực và các hạng mục phụ trợ như, sân bê tông, sân đá răm, tường rào, san nền, kè đá…

Đối với dự án mở rộng Kho ngoại quan đa năng Đạt Phát, từ năm 2015, Công ty này đã thực hiện đầu tư xây dựng các hạng mục công trình phục vụ cho hoạt động giám sát hải quan. Khi được Tổng cục Hải quan quyết định thành lập Kho ngoại quan, Cục Hải quan Lạng Sơn đồng ý cho di chuyển và mở rộng, Công ty Đạt Phát tiếp tục đầu tư xây dựng hoàn thiện các hạng mục còn lại, hoàn thành dự án Kho ngoại quan vào năm 2017 trong khi chưa có các thủ tục về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường…

Đến ngày 23/10/2017, sau khi hoàn thành các hạng mục của dự án, để hợp thức dự án, Công ty Đạt Phát đã có tờ trình số 011/TT-DA về việc đề nghị thực hiện dự án đầu tư mở rộng Kho ngoại quan đa năng. Sở KHĐT Lạng Sơn đã tổ chức thẩm định và báo cáo UBND tỉnh Lạng Sơn, nhưng đến nay chưa được phê duyệt chủ trương đầu tư.

Tại dự án này, theo ghi nhận của phóng viên, Công ty Đạt Phát đã xây dựng và hoàn thiện Kho đa năng gồm kho cấp đông, kho hàng nước, kho hàng khô, Văn phòng điều hành, giám sát, nhà thường trực, sân có mái che và hàng loạt công trình phụ trợ.

Mặt khác, mặc dù dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu, Kho ngoại quan, Khu chế biến gia công hàng hóa xuất nhập khẩu Đạt Phát thuộc đối tượng phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, nhưng đến nay, Công ty Đạt Phát vẫn chưa thực hiện thủ tục về môi trường theo quy định.

Sai phạm hàng chục năm sau mới lập biên bản

Kể từ thời điểm Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Đạt Phát có hành vi chuyển đổi hàng trăm nghìn m2 đất lúa, đất trồng rừng, đất trồng cây hàng năm sang đất phi nông nghiệp trái phép, để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng không phép đến nay hàng chục năm trôi qua, nhưng không cơ quan chức năng nào của tỉnh Lạng Sơn vào xử lý.

Đến ngày 6/5/2021, ông Hồ Tiến Thiệu - Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn chủ trì cuộc họp Chủ tịch, các Phó chủ tịch UBND tỉnh xem xét về những vấn đề liên quan đến các dự án của Công ty Đạt Phát. Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu cho biết hiện nay, dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu, Kho ngoại quan, Khu chế biến hàng hóa xuất nhập khẩu Đạt Phát đã cơ bản hoàn thành việc đầu tư xây dựng, trong đó hạng mục Kho ngoại quan đã đi vào hoạt động.

Kết quả kiểm tra cho thấy dự án đã có những vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực: đầu tư, xây dựng, đất đai và môi trường. Các nội dung vi phạm đã từ lâu, kéo dài trong nhiều năm. Các công trình xây dựng nay đã cơ bản hoàn thành, giá trị lớn nên khó giải quyết, khắc phục triệt để. Bên cạnh đó là việc chuyển nhượng đất đai giữa chủ dự án và các hộ dân còn thiếu chặt chẽ dẫn đến khó giải quyết các vướng mắc phát sinh.

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn giao UBND huyện Văn Lãng lập hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức, cá nhân liên quan. Đồng thời giao Sở KHĐT chủ trì, hướng dẫn Công ty Đạt Phát hoàn thiện hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư dự án theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 26/5/2021, UBND xã Tân Mỹ mới phối hợp với Phòng TNMT, Phòng Kinh tế hạ tầng, Phòng Tư pháp tiến hành làm việc với ông Trần Văn Tưởng và Công ty Đạt Phát để xác định các hành vi vi phạm. Cũng trong ngày 26/5/2021, Chủ tịch UBND xã Tân Mỹ mới lập các biên bản vi phạm hành chính về đất đai, môi trường đối với cá nhân ông Trần Văn Tưởng và Công ty Đạt Phát.

Theo báo cáo (số 377/BC/-UBND ngày 29/6/2021) về kết quả rà soát vi phạm hành chính lĩnh vực đất đai, môi trường đối với ông Trần Văn Tưởng và Công ty Đạt Phát, ông Lê Tuấn Minh, Chủ tịch UBND huyện Văn Lãng thừa nhận, qua nghiên cứu nội dung văn bản của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền từ khi triển khai dự án đến khi dự án Bến xe hàng hóa xuất nhập khẩu, Kho ngoại quan của Công ty Đạt Phát đã đi vào hoạt động từ giai đoạn năm 2016, cho thấy các cơ quan chức năng chỉ kiểm tra các hoạt động liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa. Riêng đối với hoạt động san gạt, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất của ông Trần Văn Tưởng không được các cơ quan chức năng phát hiện, kiểm tra, xử lý.

“Qua rà soát các hồ sơ xử lý vi phạm về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Văn Lãng từ trước cho đến nay, cho thấy ông Trần Văn Tưởng chưa bị xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm đất đai trên”, ông Lê Tuấn Minh, Chủ tịch UBND huyện Văn Lãng cho biết.

(Còn nữa)