Vì sao nợ xấu của VietinBank tăng đột biến trong quý 2?

Khoản vay nợ khổng lồ của Tập đoàn Đèo Cả

Kết thúc quý 2/2021 tình hình kinh doanh của Công ty CP Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (gọi là Tập đoàn Đèo Cả) có khả quan hơn, khi lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của 6 tháng đầu năm 2021 đã tăng lên hơn 137 tỷ đồng so với con số vỏn vẹn hơn 26 tỷ với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, tổng nợ của Tập đoàn Đèo Cả lại tăng lên chóng mặt, chủ yếu những khoản nợ này đến các khoản vay của VietinBank.

Trong đó, 2 gói vay ngắn hạn cùng được ký trong ngày 02/11/2020, hợp đồng tín dụng số 01/2020-HDCVHM/NHCT480-DII và hợp đồng tín dụng số 02/2020-HDCVHM/NHCT480-DII khi VietinBank Chi nhánh Đà Nẵng cho Tập đoàn Đèo Cả vay 180 tỷ đồng trong thời hạn 1 năm để phục vụ sản xuất kinh doanh. Trong đó, hợp đồng tín dụng số 01/2020-HDCVHM/NHCT480-DII có giá trị 100 tỷ đồng được Tập đoàn Đèo Cả đảm bảo bằng cà vẹt (giấy đăng ký) xe ô tô và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại căn hộ Plaza. Còn hợp đồng tín dụng số 02/2020-HDCVHM/NHCT480-DII có giá trị 80 tỷ đồng, hình thức đảm bảo là tín chấp.

Tại khoản vay dài hạn, VietinBank chi nhánh Hà Nội cho Tập đoàn Đèo Cả vay tới hơn 19.663 tỷ đồng.

Cụ thể, ngày 22/10/2013, VietinBank Chi nhánh Hà Nội đã ký hợp đồng vay vốn số 02/2013/NHCT106-DEOCA với hạn mức vay là 4.800 tỷ đồng. Mục đích sử dụng tiền vay là thanh toán  các chi phí hợp lý để thực hiện công trình BOT thuộc Dự án xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả - Quốc lộ 1, tỉnh Phú Yên, Khánh hòa. Thời hạn vay là 180 tháng, lãi suất cho vay là lãi suất ghi trên từng giấy nhận nợ.

Tiếp sau đó, hợp đồng tín dụng số 01/2015-HDTDDA/NHCT106-DEOCA ngày 28/07/2015 giữa VietinBank Chi nhánh TP. Hà Nội và Tập đoàn Đèo Cả có hạn mức vay là 2.500 tỷ đồng để thực hiện hạng mục đầu tư hầm đường bộ qua đèo Cù Mông, Quốc lộ 1 tỉnh Phú Yên và Bình Định thuộc Dự án đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả - Quốc lộ 1, tỉnh Phú Yên và tình Khánh Hòa theo hình thức BT và BOT. Thời hạn vay là 204 tháng kể từ ngày giải ngân đầu tiên, thời gian giải ngân là 48 tháng kể từ ngày giải ngân đầu tiên. Lãi suất nhận nợ là lãi suất ghi trên từng giấy nhận nợ.

Hợp đồng số 02/2015-HDTDDA/NHCT106-DEOCA được ký ngày 11/12/2015 giữa VietinBank Chi nhánh TP. Hà Nội và Tập đoàn Đèo Cả có hạn mức vay là 1/190 tỷ đồng để thực hiện nâng cấp, sửa chữa, cải tạo hầm Hải Vân 1 và đoạn tuyến  Quốc lộ 1 qua đèo Hải Vân (giai đoạn của hạng mục đầu tư mở rộng hầm đường bộ qua đèo Hải Vân, Quốc lộ 1 tỉnh Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng. Thời hạn vay là 192 tháng kể từ ngày giải ngân đầu tiền.

Ngày 2/2/2016, VietinBank Chi nhánh TP. Hà Nội tiếp tục hợp đồng số 01/2016-HDTDDA/NHCT106-DEOCA cho Tập đoàn Đèo Cả vay 4.182 tỷ đồng và phần lãi vay trong thời gian xây dựng được vốn hóa vào Tổng mức đầu tư của Dự án để thực hiện giai đoạn 2 – Mở rộng hầm Hải Vân thuộc Hạng mục đầu tư mở rộng hầm đường bộ Hải Vân quốc lộ 1 tỉnh Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng được bổ sung vào Dự án đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả. Thời hạn vay là 20 năm kể từ ngày giải ngân đầu tuên, thời gian giải ngân là 4 năm kể từ ngày giải ngân đầu tiên.

Được biết, thời kỳ VietinBank chi nhánh Hà Nội ký hợp đồng giải ngân cho Công ty Đèo Cả vay hàng ngàn tỷ đồng (năm 2013), Giám đốc chi nhánh lúc đó là ông Trần Minh Bình – hiện là Tổng giám đốc VietinBank.

Tháng 12/2013, ông Trần Minh Bình lên Giám đốc Khối kinh doanh vốn và thị trường Vietinbank thì lần lượt: ông Vũ Trung Thành, ông Nguyễn Đình Vinh (07/2014 – 30/7/2015), ông Nguyễn Trần Mạnh Trung (từ tháng 7/2015 đến nay) làm Giám đốc VietinBank chi nhánh Hà Nội.

Mặc dù, lợi nhuận sau thuế của Tập đoàn Đèo Cả đã tăng đáng kể nhưng tổng nợ mà doanh nghiệp này ngày càng phình to và tăng lên "chóng mặt" khiến không ít nhà đầu tư lo ngại. Khoản tiền "khổng lồ" này liệu có an toàn về với Vietinbank hay lại phải chuyển qua nhóm “nợ xấu”?

Hợp đồng số 01/2017-HDTDDA/NHCT106-BOT GBLS của VietinBank Chi nhánh TP. Hà Nội với hạn mức 1.190 tỷ đồng để thực hiện dự án cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn. Thời hạn vay là 17 năm kể từ ngày giải ngân đầu tiên…

Ngoài những khoản vay dài hạn ở VietinBank thì Tập đoàn Đèo Cả của doanh nhân Hồ Minh Hoàng còn có những khoản nợ vay dài hạn ở các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp khác... Tổng giá trị nợ vay của Tập đoàn Đèo Cả cũng tăng hơn cả nghìn tỷ đồng so với thời điểm năm trước, đạt hơn 25.163 tỷ đồng. Trong đó, nợ vay ngắn hạn từ 1 năm trở xuống là hơn 3.823 tỷ đồng, riêng nợ vay dài hạn ghi nhận hơn 21.339 tỷ đồng. Đáng chú ý, những khoản vay của Tập đoàn Đèo Cả chủ yếu đến từ VietinBank. Bên cạnh đó, lượng tiền mặt và tương đương tiền của doanh nghiệp này chỉ ở mức “khiêm tốn” là hơn 263 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của 6 tháng đầu năm 2021 là hơn 137 tỷ đồng.

Nợ xấu tăng lên gấp đôi

Báo cáo tài chính hợp nhất quý 2/2021 của VietinBank công bố cho thấy nợ xấu có khả năng mất vốn liên tục duy trì mức tăng lên tới hàng nghìn tỉ đồng chỉ sau một quý.

Cụ thể, theo Báo cáo tài chính hợp nhất vừa được VietinBank công bố, tổng nợ có khả năng mất vốn tăng lên gấp đôi từ hơn 6.050 tỷ đồng lên mức hơn 12.293 tỷ đồng so với ngày 31/12/2020.

Cũng trong quý 2/2021, lợi nhuận hợp nhất sau thuế của Vietink chỉ đạt mức hơn 2.238 tỷ đồng, giảm đến hơn 1.371 tỷ đồng (tương đương với mức giảm 38%) so với cùng kỳ quý 2/2020. Trong đó, lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh trước chi phí dự phòng rủi ro tín dụng hợp nhất tăng lên hơn 3.203 tỷ đồng (tương đương mức tăng 48%, trong khi chi phí dự phòng rủi ro tín dụng hợp nhất tăng hơn 4.898 tỷ đồng (tương đương mức tăng 222%). Do đó lợi nhuận hợp nhất trước thuế quý 2/2021 đạt hơn 2.279 tỷ đồng, giảm 1695 tỷ đồng (tương đương mức giảm 38%) so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân được Vietinbank lý giải là do ngân hàng này đã chủ động trích lập dự phòng rủi ro đối với các khoản nợ được cơ cấu theo Thông tư 03 của Ngân hàng Nhà nước nhằm giúp ngân hàng chủ động nâng cao năng lực tài chinh, khả năng chống chịu trước các rủi ro có thể có từ nền kinh tế.

Việc một ngân hàng thuộc Top đầu như VietinBank có mức giảm kỷ lục đã khiến nhiều chuyên gia tài chính bất ngờ, bởi theo báo cáo tài chính quý 2/2021 của một số tổ chức tín dụng khác lại cho thấy, bất chấp dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp ở các tỉnh phía Nam nhưng khả năng làm ăn tương đối tốt.

Đơn cử, lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm của Techcombank đạt 11.500 tỉ đồng, tăng trưởng 71,2% so với cùng kỳ năm trước, tổng thu nhập hoạt động tăng 52,1%, đạt 18.100 tỉ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) 3,7%. Mức tăng này có thể nói hết sức ngoạn mục trong bối cảnh hầu hết ngành nghề, doanh nghiệp đều khó khăn.

Tương tự, LienVietPostBank cũng chỉ cần nửa năm để hoàn thành 2/3 chỉ tiêu lợi nhuận năm với 2.000 tỉ đồng. Hay lợi nhuận hợp nhất trước thuế VPBank hơn 9.000 tỉ đồng, tăng 37,2% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó mảng ngân hàng riêng lẻ đóng góp 88% vào lợi nhuận hợp nhất. VIB công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2021 với lợi nhuận trước thuế đạt 3.952 tỉ đồng, tăng trưởng 68%.

Ngày 8/12/2018 tại Hà Nội, VietinBank đã tổ chức Lễ công bố các Quyết định của Hội đồng Quản trị về công tác cán bộ, ông Trần Minh Bình - Thành viên HĐQT, Quyền Tổng Giám đốc được bổ nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc VietinBank. Theo dữ liệu trên Cafef, về tài sản, tháng 05/2019, Tổng giám đốc VietinBank Trần Minh Bình sở hữu 720,061,486 cổ phiếu mã CTG nhưng đến 31/12/2020, ông Trần Minh Bình chỉ còn sở hữu 2,405 cổ phiếu mã CTG.