Các kênh đầu tư thay thế vẫn kém hấp dẫn hơn chứng khoán, tiền vẫn ở lại hết quý I/2022

Báo cáo mới đây của FiinGroup về thị trường chứng khoán Việt Nam nhận định mặt bằng lãi suất thấp trong 5 năm qua tại Việt Nam và bối cảnh chung trên thế giới đã hỗ trợ rất nhiều cho dòng tiền vào kênh chứng khoán. Điều này đã thể hiện ở số tài khoản chứng khoán mở mới, thanh khoản thị trường gia tăng và số dư tiền gửi của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán.

Số liệu của của FiinGroup chỉ ra rằng, số dư tiền mặt của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán (CTCK) đạt 70.000 tỷ đồng tại thời điểm cuối tháng 6, tăng 24,2% so với cuối tháng 3. Tính đến cuối tháng 8, số dư này được một số bên tính toán ước đạt 90.000 tỷ đồng. Dòng tiền này được cho là đang chờ đợi một cơ hội lớn để gia nhập thị trường.

Bên cạnh đó, dư nợ cho vay margin đạt trên 126.3000 tỷ đồng vào cuối quý II. Dư nợ hiện chỉ chiếm phần nhỏ so với thanh khoản hiện nay, nhưng xu hướng tăng dần đều kể từ quý II/2020 đã khẳng định tâm lý ổn định và sự tự tin của chính các “nhà cái” đối với triển vọng của thị trường. Xu hướng gia tăng này được đánh giá còn tiếp tục sau khi nhiều CTCK đã và sẽ tăng vốn để đảm bảo an toàn về mặt chỉ số theo quy định của UBCKNN. Theo ước tính tổng số vốn tự có dự kiến tăng thêm là 18.800 tỷ trong năm 2021, riêng từ đầu năm đến nay đã hoàn thành tăng vốn gần 12.000 tỷ đồng. Điều này sẽ cho phép các CTCK tăng trần vốn vay (thêm tối đa là 24.000 tỷ đồng) để phục vụ hoạt động cho vay margin, giúp tăng lợi nhuận đột biến.

FiinGroup đánh giá cầu về cổ phiếu chủ yếu đến từ nhà đầu tư cá nhân nhất là trong giai đoạn lình xình (từ đầu tháng 8 trở lại đây). Trong bối cảnh khối ngoại vẫn duy trì trạng thái bán ròng mạnh và tổ chức trong nước cũng trong xu hướng bán ra kể từ đầu tháng 8 thì dòng tiền từ nhà đầu tư cá nhân vẫn tiếp tục tăng mạnh.

Các kênh đầu tư thay thế vẫn kém hấp dẫn hơn chứng khoán

Theo FiinGroup, vàng và USD không còn là ưu tiên với thế hệ nhà đầu tư trẻ của Việt Nam hiện nay. Những đối tượng này được đánh giá có kiến thức về đầu tư và đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm đầu tư chứng khoán trong nhiều năm vừa qua. FiinGroup cũng cho rằng các dòng tiền trên (kể cả dòng tiền từ bán chúng khoán) dự báo sẽ còn tiếp tục ở lại trên thị trường chứng khoán cho đến ít nhất là hết quý I/2022 khi các hoạt động sản xuất kinh doanh được khôi phục ở mức 50-60% so với trước đại dịch.

FiinGroup cũng có đánh giá chi tiết về các kênh đầu tư khác. Đối với kênh tiền gửi tiết kiệm, đơn vị này đánh giá lãi suất tiết kiệm thực tế hiện nay chỉ ở mức 4,4% (tính chung cho tất cả các kỳ hạn). Mặc dù đây không phải là kênh đầu tư nhưng rõ ràng không phải là mức hấp dẫn nếu so với kênh đầu tư nào. Ví dụ với mức lãi suất tiền gửi 4,4% này thì sẽ có sức hấp dẫn tương đương với P/E của thị trường chứng khoán ở mức 22,7 lần (100/4,4)

Về kênh trái phiếu doanh nghiệp, theo số liệu của FiinGroup thì lãi suất coupon của trái phiếu doanh nghiệp (chủ yếu là bất động sản) đã giảm về bình quân khoảng 9%/năm cho kỳ hạn 3 năm từ đầu năm 2021. Mức này là mức rất cao so với tiền gửi tiết kiệm như ở trên. Tuy nhiên, vấn đề của kênh đầu tư này là rủi ro vỡ nợ của nhà phát hành nếu như việc lựa chọn trái phiếu không được đánh giá kỹ lưỡng thông qua việc thẩm định hoặc xếp hạng tín nhiệm độc lập. Bởi trong bối cảnh tác động của Covid-19 và kênh tín dụng ngân hàng vào bất động sản đang bị hạn chế theo chủ trương gần đây của NHNN thì việc “tái cấu trúc” từ nợ trái phiếu sang tín dụng ngân hàng sẽ khó khăn hơn và làm cho rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp sẽ lớn hơn.

Trong khi đó, kênh đầu tư bất động sản vẫn trong giai đoạn trầm lắng do tác động của các lệnh giãn cách nghiêm ngặt. Tỷ suất sinh lời từ hoạt động cho thuê bất động sản rất thấp do nhu cầu mặt bằng bán lẻ, kinh doanh và cư trú đều sụt giảm mạnh sau 4 làn sóng Covid-19 trong khi đó giá vẫn neo ở mức cao.

Về kênh đầu tư vàng, giá vàng trong nước nới rộng mức chênh lệch với thị trường quốc tế lên mức kỷ lục 9-10 triệu VND/lượng, khiến nhà đầu tư vàng vật chất chịu rủi ro lớn.

Cuối cùng là đối với kênh lưu giữ USD, chính sách lãi suất hiện nay của Việt Nam áp dụng cho tiền gửi USD ở mức 0% và cung ngoại tệ rồi rào và khả năng mất giá của VND thấp với bối cảnh dữ trữ ngoại hối của Việt Nam tốt như hiện nay làm cho nắm giữ USD không còn sinh lợi mà chỉ có tác dụng “bảo toàn” trong bối cảnh hiện nay.

Động lực ngắn hạn đến từ tăng vốn

FiinGroup đánh giá phát hành cổ phiếu sẽ tạo thêm nguồn cung cổ phiếu ra thị trường, tạo động lực ngắn hạn và nâng đỡ giá cổ phiếu. Thực tế này đã diễn ra với một số cổ phiếu chứng khoán giai đoạn trước. 

Theo kế hoạch được đại hội cổ đông 2021 thông qua, các doanh nghiệp niêm yết dự kiến sẽ huy động 67.300 tỷ dồng qua phát hành thêm 6,3 tỷ cổ phiếu từ nay đến cuối năm. Xét về giá trị, lượng phát hành dự kiến này tương đương gần 2,6% vốn hóa toàn thị trường theo free-float và gấp 6,3 lần khối lượng giao dịch trung bình phiên trong 1 tháng qua nếu xét về khối lượng. Ngoài ra, lượng cổ phiếu niêm yết lần đầu, đạt 3,4 tỷ đơn vị (tính theo free-float) với tổng vốn hóa gần 103.9000 tỷ tính đến ngày 14/9, cũng là nguồn cung quan trọng cho thị trường.