Kiến nghị tạm hoãn dự án buýt nhanh BRT ở TP. Hồ Chí Minh, tránh “vết xe đổ” của BRT Hà Nội

Sở Giao thông vận tải TP. Hồ Chí Minh vừa gửi UBND thành phố nội dung về việc rà soát một số nội dung dự án phát triển giao thông xanh TP. Hồ Chí Minh. 

Dự kiến, đầu năm 2022, TP. Hồ Chí Minh khởi công tuyến buýt nhanh BRT số 1 dài 26km chạy dọc đại lộ Võ Văn Kiệt - Mai Chí Thọ, có điểm đầu từ vòng xoay An Lạc đến cầu Rạch Chiếc. Tổng vốn đầu tư 143 triệu USD, trong đó, hơn 121,2 triệu USD từ vốn vay của Ngân hàng Thế giới, còn lại là vốn đối ứng trong nước. 

Tuy nhiên, qua rà soát, theo Sở Giao thông vận tải thành phố, còn một số nội dung có ảnh hưởng lớn đến việc khai thác và đảm bảo tính hiệu quả của dự án khi đưa vào hoạt động chưa được đánh giá cụ thể trong giai đoạn hiện nay.

"Dự kiến, tới năm 2022 sản lượng khai thác của tuyến xe buýt nhanh là 28.086 hành khách/ngày có nhiều khả năng sẽ không đảm bảo như tính toán. Nguyên nhân, tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) chưa hoàn thành, ảnh hưởng đến việc đi lại từ ga Rạch Chiếc về bến xe Chợ Lớn, An Lạc".

Sở Giao thông vận tải TP. Hồ Chí Minh.

Cụ thể, từ năm 2020 đến nay, dịch bệnh Covid-19 tác động lớn đến giao thông công cộng, các giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và phát triển giao thông công cộng song song với kiểm soát xe cá nhân chậm triển khai. Việc này làm ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của dự án xe buýt nhanh khi đưa vào khai thác.

Mặt khác, gói thầu tái cấu trúc mạng lưới tuyến xe buýt thành phố, nghiên cứu quy hoạch lại toàn bộ các tuyến xe buýt và bổ sung các tuyến buýt gom cho tuyến buýt nhanh hiện cũng chưa hoàn thành. 

Bến xe Miền Tây đang trong giai đoạn lập quy hoạch, chưa xác định được thời điểm triển khai, còn bến xe Miền Đông mới đang khai thác giai đoạn 1 có sản lượng khách thấp vì chưa được đầu tư hoàn chỉnh.

Dẫn chứng kinh nghiệm vận hành tuyến buýt BRT tại Hà Nội, ngành giao thông TP. Hồ Chí Minh cho rằng, quá trình khai thác chưa thành công đã được chủ đầu tư dự án cùng tư vấn nghiên cứu, trong đó, có những yếu tố liên quan việc kết nối các bến xe lớn, chưa có buýt gom, ý thức người dân chưa cao...

Với các yếu tố trên, việc đầu tư tuyến buýt nhanh BRT khi chưa đảm bảo các yếu tố trên sẽ dẫn đến hiệu quả của dự án không được đảm bảo, không đạt được sản lượng như kỳ vọng.

Do đó, theo Sở Giao thông vận tải thành phố, cần thiết xem xét lại dự án xe buýt nhanh số 1 trong bối cảnh tình hình thực tế hiện nay. Qua các nội dung rà soát, sở kiến nghị UBND tạm thời hoãn thực hiện dự án cho đến khi đảm bảo các điều kiện đã đề cập nêu trên, đảm bảo đồng bộ với các dự án khác để hình thành một hệ thống vận tải công cộng khối lượng lớn. 

Dự án xây dựng tuyến xe buýt nhanh số 1 của TP. Hồ Chí Minh được Thủ tướng phê duyệt năm 2013, với mức đầu tư gần 3.600 tỷ đồng (156 triệu USD), nguồn vốn ODA của Ngân hàng Thế giới. Dự án được điều chỉnh giảm xuống còn hơn 3.300 tỷ đồng (143,6 triệu USD). 

Theo quy hoạch, TP. Hồ Chí Minh sẽ có tổng cộng 6 tuyến xe buýt nhanh. Bao gồm tuyến BRT số 1, tuyến BRT chạy trên đường Nguyễn Văn Linh - cầu Phú Mỹ (24 km); tuyến BRT chạy trên đường Vành đai 2 (từ An Sương - Bến xe Miền Tây dài 19 km); tuyến BRT khu vực Tân Sơn Nhất - Bình Lợi (từ Kha Vạn Cân đến Công viên Hoàng Văn Thụ dài 14,5 km); tuyến BRT Thoại Ngọc Hầu - Vành đai trong (từ ngã tư Bốn Xã - Nguyễn Văn Linh dài 8,7 km) và tuyến BRT chạy trên đường Quang Trung dài 8,5 km.