Kinh tế toàn cầu: Tiếp tục đối diện thách thức

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Dự báo được điều chỉnh

IMF dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay ở mức 4,4%, thấp hơn 0,5 điểm phần trăm so với dự báo trước đó, chủ yếu là do Mỹ và Trung Quốc bị tụt hạng. IMF dự đoán tăng trưởng toàn cầu sẽ chậm lại còn 3,8% vào năm 2023. Con số này cao hơn 0,2 điểm phần trăm so với báo cáo triển vọng kinh tế thế giới tháng 10 năm 2021 và phần lớn phản ánh sự tăng trưởng sau khi các lực cản tăng trưởng hiện tại biến mất.

IMF đã điều chỉnh lại dự báo lạm phát năm 2022 cho cả thị trường tiên tiến và mới nổi cũng như các nền kinh tế đang phát triển, với áp lực giá tăng cao dự kiến sẽ còn kéo dài. Mất cân bằng cung - cầu được giả định sẽ giảm trong năm 2022 dựa trên kỳ vọng của ngành về nguồn cung được cải thiện, khi nhu cầu dần dần tái cân bằng từ hàng hóa sang dịch vụ và các chính sách hỗ trợ bất thường được rút lại. Hơn nữa, giá năng lượng và thực phẩm dự kiến sẽ tăng với tốc độ vừa phải hơn vào năm 2022 theo các thị trường tương lai.

Giả sử kỳ vọng lạm phát vẫn được duy trì, lạm phát do đó dự kiến sẽ giảm xuống vào năm 2023. Ngay cả khi sự phục hồi tiếp tục, sự phân hóa đáng lo ngại về triển vọng giữa các quốc gia vẫn tồn tại. Trong khi các nền kinh tế tiên tiến được dự báo sẽ quay trở lại xu hướng trước đại dịch trong năm nay, một số thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển được dự báo sẽ có tổn thất sản lượng lớn trong trung hạn. Số người sống trong tình trạng nghèo cùng cực ước tính cao hơn khoảng 70 triệu người so với xu hướng trước đại dịch vào năm 2021, cản trở tiến độ giảm nghèo trong vài năm.

Sự xuất hiện của các biến thể nguy hiểm hơn có thể kéo dài cuộc khủng hoảng. Chiến lược “Zero Covid” của Trung Quốc có thể làm trầm trọng thêm tình trạng gián đoạn nguồn cung toàn cầu và nếu căng thẳng tài chính trong lĩnh vực bất động sản của nước này lan sang nền kinh tế rộng lớn hơn, thì sự phân nhánh sẽ được cảm nhận rộng rãi. Những bất ngờ về lạm phát cao hơn ở Mỹ có thể khiến Cục Dự trữ liên bang thắt chặt tiền tệ và thắt chặt mạnh mẽ các điều kiện tài chính toàn cầu. Căng thẳng địa chính trị gia tăng và bất ổn xã hội cũng gây rủi ro cho triển vọng.

Nỗ lực toàn cầu

Để giải quyết nhiều khó khăn mà nền kinh tế thế giới đang đối mặt, điều quan trọng là phải phá vỡ sự kìm hãm của đại dịch. Điều này sẽ đòi hỏi một nỗ lực toàn cầu để đảm bảo việc tiêm chủng, xét nghiệm và tiếp cận các phương pháp điều trị rộng rãi, bao gồm cả các loại thuốc chống vi rút mới được phát triển. Tính đến thời điểm hiện tại, chỉ có 4% dân số ở các nước thu nhập thấp được tiêm chủng đầy đủ so với 70% ở các nước thu nhập cao. Ngoài việc đảm bảo cung cấp vắc-xin có thể dự đoán được cho các nước đang phát triển có thu nhập thấp, cần hỗ trợ để tăng cường khả năng hấp thụ và cải thiện cơ sở hạ tầng y tế.

Chính sách tiền tệ đang ở một thời điểm quan trọng ở hầu hết các quốc gia. Trong trường hợp lạm phát diễn ra trên diện rộng cùng với sự phục hồi mạnh mẽ, như ở Mỹ, hoặc lạm phát cao có nguy cơ trở nên cố thủ, như ở một số thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển cũng như các nền kinh tế tiên tiến, nên rút hỗ trợ chính sách tiền tệ bất thường. Một số ngân hàng trung ương đã bắt đầu tăng lãi suất để đối phó với áp lực giá cả. Điều quan trọng là phải truyền đạt tốt việc chuyển đổi chính sách theo quan điểm thắt chặt để đảm bảo phản ứng có trật tự của thị trường. Trong trường hợp áp lực lạm phát cốt lõi vẫn được giảm bớt và phục hồi không đầy đủ, chính sách tiền tệ có thể vẫn có khả năng điều chỉnh.

Khi lập trường chính sách tiền tệ được thắt chặt hơn trong năm nay, các nền kinh tế sẽ cần phải thích ứng với môi trường toàn cầu về lãi suất cao hơn. Các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển có nhu cầu vay ngoại tệ lớn và nhu cầu tài trợ bên ngoài cần chuẩn bị cho sự hỗn loạn có thể xảy ra trên thị trường tài chính bằng cách kéo dài thời gian đáo hạn nợ khả thi và có sự không phù hợp về tiền tệ. Sự linh hoạt của tỷ giá hối đoái có thể giúp điều chỉnh kinh tế vĩ mô cần thiết. Trong một số trường hợp, can thiệp ngoại hối và các biện pháp quản lý dòng vốn tạm thời có thể cần thiết để cung cấp cho chính sách tiền tệ không gian tập trung vào các điều kiện trong nước.

Với việc lãi suất tăng, các quốc gia có thu nhập thấp, trong đó 60% đã ở trong hoặc có nguy cơ cao về nợ nần, sẽ ngày càng khó trả nợ. Khuôn khổ chung của G20 cần được sửa đổi để thực hiện nhanh hơn quá trình tái cơ cấu nợ, và các chủ nợ của G20 và các chủ nợ tư nhân nên tạm ngừng dịch vụ nợ trong khi việc tái cơ cấu đang được đàm phán.

Vào đầu năm thứ ba của đại dịch, số người chết trên toàn cầu đã tăng lên 5,5 triệu người và thiệt hại kinh tế kèm theo dự kiến là gần 13,8 nghìn tỷ USD cho đến năm 2024 so với dự báo trước đại dịch. Những con số này sẽ còn tồi tệ hơn nhiều nếu không có công lao phi thường của các nhà khoa học, của cộng đồng y tế, và các phản ứng chính sách nhanh chóng, tích cực trên toàn thế giới. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm để đảm bảo hạn chế tổn thất và giảm chênh lệch lớn về triển vọng phục hồi giữa các quốc gia. Về khí hậu, cần có một sự thúc đẩy lớn hơn để đạt được mức phát thải carbon ròng vào năm 2050, với các cơ chế định giá carbon, đầu tư cơ sở hạ tầng xanh, trợ cấp nghiên cứu và các sáng kiến tài chính để tất cả các quốc gia có thể đầu tư vào các biện pháp giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Hợp tác quốc tế mạnh mẽ và hiệu quả cần được chú trọng nhằm đảm bảo rằng, năm 2022 thế giới sẽ thoát khỏi sự kìm kẹp của đại dịch.