Bình ổn giá xăng dầu: Giảm thuế phí, sử dụng quỹ an sinh

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn ngày 16/3. Ảnh: Minh Châu

Sáng 16/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhiều vấn đề ở lĩnh vực công thương, trong đó các ý kiến tập trung xoay quanh giá xăng dầu tăng cao.

Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) nêu một loạt vấn đề: giá xăng dầu thế giới tăng cao; Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn hạn chế sản xuất; giá nhập khẩu xăng dầu tăng lên, nhiều đầu mối phải giảm chiết khấu, nhiều doanh nghiệp không bán hàng cũng lỗ, không đủ bù chi phí; nhiều cửa hàng treo biển hết xăng, găm hàng chờ tăng giá... Bộ có giải pháp gì trong thời gian tới?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, giá xăng dầu thế giới và Việt Nam giống như bình thông nhau, nếu giá thế giới tăng thì ở Việt Nam cũng tăng, nhưng nhờ có Quỹ bình ổn, giá ở Việt Nam tăng thấp hơn. “Quỹ bình ổn cũng có hạn, hiện chỉ còn trên dưới 600 tỷ đồng. Tại một số doanh nghiệp quỹ này đang âm, nhưng trước mắt phải trích ra rồi bù sau. Quỹ bình ổn không còn nữa thì chúng tôi đề xuất giảm thuế môi trường để giá xăng giảm. Nhưng nếu giá thế giới tiếp tục tăng cao thì cần phải tiếp tục nghiên cứu các thuế, phí khác. Nếu tiếp tục tăng nữa thì các bộ, ngành có lẽ phải dùng quỹ an sinh, bình ổn, hỗ trợ từ ngân sách, thuế doanh nghiệp…”, ông Diên cho biết.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tranh luận, không chỉ các cửa hàng bán lẻ “găm hàng” mà dư luận cho rằng có những đại lý cũng có tình trạng này. Trả lời chất vấn, ông Diên cho biết, toàn quốc có khoảng 17 nghìn cửa hàng bán lẻ, đã kiểm tra 16.800 cửa hàng, xử lý các cửa hàng vi phạm. Có 211 cửa hàng dừng bán xăng với nhiều lý do, trong đó có cửa hàng sửa chữa, đã báo cáo trước, nhưng cũng có cửa hàng găm hàng chờ tăng giá.

Theo Bộ trưởng Công Thương, Bộ đang tiến hành thanh tra 33 doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu xăng dầu. Ảnh: Như Ý

Theo ông Diên, Bộ Công Thương đang tiến hành thanh tra 33 doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu xăng dầu, và đã có kết quả bước đầu. “Tinh thần là nếu phát hiện thấy những doanh nghiệp đầu mối nào không thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ của mình theo quy định thì dứt khoát sẽ xử lý và hình thức cao nhất là đình chỉ kinh doanh, rút giấy phép”, ông Diên khẳng định.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: Xây thêm nhà máy lọc dầu 10 triệu tấn ở Vũng Tàu

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho biết, theo quy hoạch phát triển sẽ có nhà máy lọc hóa dầu 10 triệu tấn tại Vũng Tàu. Chính phủ đã làm việc với Tập đoàn Dầu khí quốc gia, làm sao trong 10 tháng xong thủ tục đầu tư. “Nếu có thêm 10 triệu tấn của nhà máy này, cộng với 13 triệu tấn đang sản xuất thì trong nước có 23 triệu tấn”, ông Thành nói, đồng thời cho rằng phải tăng cường khoan dầu, khai thác dầu thô. “Hiện khai thác mới đáp ứng được 50% dầu thô phục vụ cho sản xuất xăng dầu trong nước, vẫn còn một số bất cập. Vừa qua, tôi làm việc với Tập đoàn Dầu khí quốc gia, sẽ điều chỉnh một số cơ chế, chính sách để khoan được dầu phục vụ sản xuất chứ không xuất khẩu nữa”, Phó Thủ tướng nói thêm.

Bất cập dự trữ xăng dầu

ĐBQH Vũ Thị Lưu Mai cho rằng, nếu giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu sẽ xảy ra nghịch lý, những đối tượng có thể gây ô nhiễm cao thì thuế thấp, ô nhiễm thấp lại nộp thuế cao. Thứ hai, xăng dầu bán ra sau thời điểm giảm thuế chắc chắn phải chịu lỗ. “Xét về kinh nghiệm quốc tế, với các quốc gia sử dụng công cụ thuế để điều tiết, bình ổn giá cả, họ đều lựa chọn các sắc thuế như VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu… Tại Anh, Canada, Bồ Đào Nha, họ đang giảm thuế VAT; Ấn Độ, Thái Lan giảm thuế tiêu thụ đặc biệt. Tôi nghĩ rằng, việc dùng công cụ thuế để điều tiết giá trong một số trường hợp là cần thiết, tuy nhiên lựa chọn sắc thuế nào cần có đề xuất hợp lý”, bà Mai nêu vấn đề.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong báo cáo gửi Chính phủ, Bộ nhận định tình hình giá rất căng, để xử lý tình hình nhanh nhất chỉ có giảm thuế môi trường, thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ QH. “Trong lúc khó khăn thì giải quyết thế nào, để có căn cứ giảm giá, cứu được nền kinh tế, hỗ trợ được người dân. Trong tương lai sẽ xem xét phương án nào cho phù hợp. Chúng ta là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, có sự quản lý, định hướng của nhà nước. Tình hình trước mắt thì buộc phải có suy nghĩ, hành động. Tất cả vì người dân thôi chứ không phải mang lại gì cho bộ này, bộ kia. Các loại thuế khác nếu để QH thông qua thì phải tháng 5/2022 QH mới họp, để Nghị quyết của QH có hiệu lực phải đến tháng 6-7 thì rất gay. Quỹ bình ổn không còn, thuế không giảm được thì làm sao hạ được giá trong bối cảnh giá thế giới tăng”, ông Diên cho biết.

Trước ý kiến một số ĐBQH nêu vấn đề dự trữ xăng dầu quốc gia, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nhấn mạnh, theo quy định, phải có dự trữ về xăng dầu. “Lúc nào các đầu mối xăng dầu cũng phải có dự trữ ít nhất đủ cho 20 ngày. Tôi hiểu là ĐBQH muốn làm rõ việc kiểm tra các đầu mối xăng dầu có dự trữ đúng với quy định pháp luật không. Nhất là các đầu mối này vừa làm dự trữ lưu thông lại vừa làm dự trữ quốc gia, thì chuyện bảo quản đến đâu? Có lẫn lộn dự trữ quốc gia với dự trữ lưu thông hay không? Không thể bảo là mất nguồn cung 1- 2 ngày đã không có xăng bán. Như vậy có dự trữ 20 ngày theo quy định không? Bộ trưởng cần giải thích rõ hơn”, Chủ tịch QH nói, đồng thời cho rằng không được để mất cân đối về nguồn cung xăng dầu để đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh kinh tế.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, theo quy định, phải dự trữ xăng dầu quốc gia nhưng chưa có hệ thống kho riêng, nên lại giao việc dự trữ này cho các doanh nghiệp đầu mối. “Cơ chế rõ ràng là bất hợp lý. Chúng tôi đang có điều chỉnh để trình cấp có thẩm quyền xem xét, sẽ thiết kế lại mô hình quản lý, đồng thời đề xuất nâng cao hơn nữa mức dự trữ, đảm bảo được vài tháng”, ông Diên nói và cho biết, sớm có cơ chế tách bạch giữa dự trữ lưu thông và dự trữ quốc gia.