Nga có thể mất 28% GDP nếu không thể xuất khẩu do bị trừng phạt

Các mặt hàng liên quan đến năng lượng chiếm khoảng một nửa kim ngạch xuất khẩu của Nga - Ảnh: Reuters

Theo ước tính của Nikkei Asia và Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản, nếu Nga phải ngừng xuất khẩu hoàn toàn do các biện pháp trừng phạt của phương Tây, nền kinh tế nước này có thể thiệt hại 460 tỷ USD. Con số này, bao gồm cả hàng hóa và dịch vụ, tương đương 28% tổng sản phẩm nội địa (GDP) danh nghĩa của Nga.

Dù đây là con số khó thành hiện thực do thiếu các biện pháp trừng phạt đồng bộ trên toàn cầu, nhưng vẫn có thể hiện thực hóa và sẽ tùy thuộc nhiều vào việc các quốc gia phương Tây có thể giảm sự phụ thuộc của họ vào năng lượng của Nga hay không. Các mặt hàng xuất khẩu liên quan đến năng lượng, bao gồm dầu mỏ và khí đốt, chiếm khoảng một nửa con số trên. Phần còn lại là các mặt hàng dùng làm nguyên liệu trong sản xuất như thép, kim loại quý và gỗ xẻ.

Hiện tại, Mỹ đã cấm nhập khẩu dầu mỏ và khí đốt của Nga. Còn Liên minh châu Âu (EU) dự kiến cấm nhập khẩu than và thép. Các mặt hàng xuất khẩu sang Nga cũng là mục tiêu bị trừng phạt khi Mỹ, EU và Nhật hiện hạn chế xuất khẩu các mặt hàng công nghệ cao sang nước này.

Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Nga, hiện chưa áp dụng biện pháp trừng phạt nào với Moscow. Nếu loại bỏ phần của Trung Quốc, con số thiệt hại của Nga nếu ngừng xuất khẩu do bị trừng phạt sẽ là 400 tỷ USD, tương đương 24% GDP.

Theo các nhà phân tích, Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản và những nước khác cũng chịu thiệt hại kinh tế nếu dừng xuất khẩu sang Nga. Tuy nhiên, tổng thiệt hại ước tính của các quốc gia này sẽ là khoảng 300 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với thiệt hại của Nga.

Trong khi đó, Nga cũng chịu thiệt hại nặng nề nếu không thể nhập khẩu hàng hóa từ bên ngoài. Ví dụ, ngành công nghiệp hàng hóa của nước này sẽ bị ảnh hưởng lớn do thiếu các nguyên vật liệu và thiết bị cần thiết. Tác động sẽ đặc biệt lớn đối với ngành công nghệ - lĩnh vực mà Nga phụ thuộc vào thế giới bên ngoài.

Nếu Nhật Bản, Mỹ, châu Âu và Trung Quốc giảm cung cấp một nửa kim ngạch xuất khẩu linh kiện điện tử, chất bán dẫn và các mặt hàng công nghệ quan trọng khác sang Nga, sản xuất nội địa của Moscow sẽ giảm khoảng 110 tỷ USD, theo ước tính dựa trên dữ liệu xuất nhập khẩu của Ủy ban châu Âu (EC). Theo đó, GDP của Nga sẽ giảm khoảng 3%.

Theo hãng nghiên cứu CEIC Data, các biện pháp trừng phạt có thể gây tổn hại đến sản lượng sản xuất của Nga lớn hơn so với đại dịch Covid-19 năm 2020 – khi mà GDP thực tế và danh nghĩa của Nga giảm hơn 2%.

Nếu loại bỏ phần cung ứng hàng công nghệ cao của Trung Quốc sang Nga ra khỏi công thức ước tính trên, thiệt hại với ngành sản xuất công nghiệp của Nga chỉ là khoảng 38 tỷ USD. Điều này cho thấy rằng các biện pháp trừng phạt sẽ không mang lại nhiều hiệu quả nếu Trung Quốc vẫn cung cấp hàng hóa cho Nga.

Trong khi đó, châu Âu sẽ phải gánh hậu quả nếu các nước phương Tây không thể nhập khẩu năng lượng từ Nga. Nếu nhập khẩu xăng dầu và khí đốt Nga sang châu Âu giảm một nửa, GDP của Đức sẽ giảm 25 tỷ USD, còn Pháp và Italy sẽ giảm 13 tỷ USD mỗi nước.

Hiện tại, EU đang từng bước giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga, nhưng chưa thể cấm nhập khẩu mặt hàng này. Việc tìm nguồn cung thay thế và tăng việc sử dụng năng lượng tái tạo đang là những giải pháp cấp thiết giúp khối này giảm thiệt hại do các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga.