Yên Lập – Phú Thọ: Hơn chục năm sống trong ô nhiễm của trang trại lợn và trách nhiệm của chính quyền địa phương?

Môi trường ô nhiễm do trang trại xả thải

Có mặt tại khu 1 Quang Tiến, xã Ngọc Lập, huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ. Phóng viên mục sở thị khu vực trang trại được bạn đọc phản ánh rộng khoảng 10ha, phía trước là cổng sắt, kéo dài sang 2 bên là bức tường rào được xây kiên cố cao khoảng 1.5m và dài hơn 10m. Phần còn lại bao quanh khu đất là những hàng rào làm bằng tre và các cành cây khô hoặc các bụi cây dại.

Đứng bên ngoài nhìn vào thì chỉ thấy thấp thoáng vườn cây ăn quả đủ loại như bưởi, cam... Tuy nhiên, cảm giác về môi trường bị đầu độc nghiêm trọng rõ nét qua mùi hôi thối nồng nặc xộc vào mũi (mặc dù đeo khẩu trang - pv) mỗi khi có cơn gió thổi nhẹ khiến những người ở gần hoặc có việc đi qua khu vực này bỗng thấy rùng mình, chóng mặt.

Theo quan sát của phóng viên, nước thải từ trang trại được đưa qua những bồn chứa lộ thiên, hút xuống một bể chìm và đi ra ngoài theo đường rãnh nhỏ được tạo ra giữa vườn cây ăn quả, điểm dừng của dòng nước là 3 chiếc ao có diện tích tương đương được thông với nhau. Tuy nhiên điểm chung là nước từ bể ra đến ao đều có màu đen kịt, bốc mùi hôi thối đậm đặc. Thậm chí, nước trong khu vực ao đã đặc sệt, làm cho nó trông giống đầm lầy nhiều hơn.

Trao đổi với phóng viên, anh N.M.H (người dân địa phương) cho biết: Trang trại lợn trên là của doanh nghiệp có tên là Công Phi, đã đi vào hoạt động từ năm 2008. Thời gian đầu mọi thứ đều bình thường, đến năm 2010 thì việc mùi hôi thối và nguồn nước ô nhiễm mới ảnh hưởng ngày càng nhiều đến cuộc sống của người dân nơi đây. 

12 năm nay, người dân 3 khu với hàng trăm hộ dân ở đây phải sống chung với sự ô nhiễm nghiêm trọng này. Cuộc sống sinh hoạt ảnh hưởng nặng nề bởi ngột ngạt đến khó thở. Đặc biệt, vì sinh hoạt đa phần bằng nước giếng khoan, nhưng do ô nhiễm quá nặng nên giờ các hộ gia đình phải xử dụng máy lọc nước. Anh H. khổ sở chia sẻ.

Cũng theo phản ánh của người dân nơi đây, mặc dù đã nhiều lần đơn thư tới cấp xã và cấp huyện. Đã có nhiều đoàn thanh kiểm tra về làm việc nhưng tình trạng không hề được cải thiện?

Tại UBND xã Ngọc Lập, phóng viên đã có buổi làm việc trực tiếp với ông Đinh Xuân Hôn – Chủ tịch UBND xã. Theo lời ông Hôn thì trang trại lợn này trước đây là của doanh nghiệp Công Phi, việc xả thải gây ô nhiễm môi trường là có và doanh nghiệp này đã bị xử phạt hành chính với số tiền là 140 triệu đồng. Tuy nhiên, thời gian vừa qua do làm ăn thất bát, dẫn đến vỡ nợ. Nên hiện trang trại này đã bị Thi hành án thu hồi, cho một người khác thuê và tiếp tục hoạt động để lấy kinh phí thực hiện việc thi hành án.

Sau khi trang trại đổi chủ và tiếp tục vận hành thì phía UBND xã cũng đã nhận được đơn thư của người dân địa phương phản ánh về việc xả thải gây ô nhiễm môi trường. Nhưng do vượt quá thẩm quyền nên UBND xã chỉ tiến hành kiểm tra và báo cáo lên cấp huyện, ông Hôn cho biết.

Trao đổi với phóng viên ông Hôn cũng khẳng định là sau khi đi vào hoạt động lại thì người chủ mới đã tiến hành cải tạo bề Biogas, làm giảm việc ô nhiễm một cách đáng kể. Nhưng khi phóng viên cung cấp bằng chứng là hình ảnh vừa ghi nhận thực tế thì ông Hôn lại nói việc này các anh cần làm việc với cấp trên vì xã không có đủ thẩm quyền xử lý. Được yêu cầu cung cấp quyết định xử phạt và các biên bản được lập đối với hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường của cơ sở này, vị chủ tịch xã nói cần có thời gian tìm lại, vì ông cũng mới nhậm chức thời gian gần đây, nhiều biên bản giấy tờ chưa có ngay được cũng như do cơ quan cấp trên nắm giữ?

Trách nhiệm thuộc về ai?

Trái ngược với phát biểu của vị chủ tịch UBND xã, trong buổi làm việc với phóng viên. Ông Nguyễn Trường Nam - Phó trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Yên Lập cho biết:  sau khi có bài báo phản ánh việc trang trại xả thải gây ô nhiễm môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND huyện thành lập Đoàn kiểm tra công tác bảo vệ môi trường đối với Doanh nghiệp tư nhân tại khu Quang Tiến, xã Ngọc Lập, huyện Yên Lập. Tuy nhiên do đồng chí cán bộ Cảnh sát đội kinh tế môi trường của Công an huyện đang học dưới Hà Nội nên chưa thể tiến hành kiểm tra ngay. Và theo kế hoạch thì việc kiểm tra sẽ tiến hành trong tháng 5/2022, ông Nam chia sẻ.

Đối với việc Doanh nghiệp này đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Ông Nam cung cấp thông tin rằng sự việc là có, và quyết định xử phạt do UBND tỉnh Phú Thọ ban hành vào khoảng tháng 4 năm 2021. Nhưng đến nay thì Doanh nghiệp vẫn chưa nộp phạt theo quyết định nêu trên?

Ông Nam cũng chia sẻ với phóng viên: do lực lượng chuyên trách của phòng ít người, địa bàn lại rộng nên đa số việc phát hiện vi phạm về môi trường và do đơn thư của người dân hoặc báo chí phản ánh. Việc Doanh nghiệp tiếp tục hoạt động xả thải gây ô nhiễm môi trường dù trước đó đã bị xử phạt và yêu cầu tạm dừng hoạt động, ông Nam cho biết là chưa hề nhận được đơn thư phản ánh của người dân hay báo cáo của UBND xã Ngọc Lập. Chỉ sau khi báo chí ‘lên tiếng’ vào ngày 26/4/2022, thì đến ngày 5/5/2022 UBND huyện mới nhận được văn bản của xã báo cáo về sự việc nêu trên.

Trong buổi làm việc với phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Yên lập, phóng viên đã liên lạc bằng điện thoại với ông Đinh Xuân Hôn – Chủ  tịch xã Ngọc Lập xác minh về thông tin trái chiều của ông thì được vị chủ tịch xã trả lời: Việc trả lời nhà báo là xã đã kiểm tra theo đơn thư và báo cáo huyện là việc từ năm ngoái, trước khi có quyết định xử phạt? Sao khi báo chí về làm việc xã đã tiến hành kiểm tra và có báo cáo bằng văn bản vào ngày 4/5/2022?

Đối với cơ quan chuyện môn là Phòng Tài nguyên và Môi trường, qua trao đổi, khẳng định được rằng từ khi có quyết định xử phạt Doanh nghiệp, chưa hề có đoàn kiểm tra nào của UBND huyện cũng như cơ quan chức năng đối với cơ sở này (trừ việc đoàn kiểm tra, kiểm đếm tài sản thực hiện việc thu giữ tài sản đảm bảo thi hành án - PV). Điều đó có nghĩa cơ sở vẫn ngang nhiên hoạt động mà không có sự đồng ý của cơ quan quản lý? Vậy chính quyền địa phương có hay không trách nhiệm trong việc doanh nghiệp hoạt động xả thải gây ô nhiễm trong khoảng thời gian dài mà không bị xử lý? ‘Quả bóng’ trách nhiệm đưa qua đưa lại trong khi người dân khổ sở với môi trường ‘bẩn’ trong mòn mỏi chờ đợi cơ quan có thẩm quyền sớm vào cuộc?

Việc trang trại lợn đã, đang và thời gian dài gây ô nhiễm, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, sinh hoạt của người dân mãi chưa được giải quyết không thể không nói đến trách nhiệm của chính quyền sở tại và các ban ngành liên quan. UBND tỉnh Phú Thọ và Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Phú Thọ cần nhanh chóng vào cuộc, xử lý dứt điểm tình trạng nêu trên.