Nhà chung cư chưa xây phần móng, dự án phân lô bán nền… sẽ không được vay thanh toán tiền đặt cọc?

Yêu cầu các tổ chức tín dụng không cho vay thanh toán tiền đặt cọc

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng, nhằm kiểm soát rủi ro tín dụng.

Có thể thấy, đây là một trong những nội dung quan trọng của dự thảo đang được dư luận quan tâm, đó là Ngân hàng Nhà nước bổ sung một số nhu cầu vốn không được phép cho vay trong Điều 8 của Thông tư 39. Đáng chú ý, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng không cho vay thanh toán tiền đặt cọc để thực hiện các giao dịch trong tương lai mà tại thời điểm đặt cọc chưa đủ điều kiện để thực hiện theo quy định của pháp luật.

Ngân hàng Nhà nước cho hay, các tổ chức tín dụng cấp tín dụng cho khách hàng để đặt cọc hướng đến các công ty này chuyển nhượng bất động sản (BĐS) hình thành trong tương lai. Tuy nhiên,  sau khi ngân hàng cấp tín dụng, khách hàng và chủ đầu tư hủy hợp đồng đặt cọc do không hoàn thiện được thủ tục pháp lý để ký hợp đồng chuyển nhượng, dẫn tới việc kiểm soát mục đích sử dụng vốn khó khăn, tiềm ẩn rủi ro.

Việc kiểm soát hoạt động cho vay này nhận được sự đồng tình của cộng đồng doanh nghiệp bất động sản TP.HCM. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoREA), Hiệp hội thống nhất về việc cần thiết bổ sung quy định các tổ chức tín dụng không được phép cho vay thanh toán tiền đặt cọc để thực hiện các giao dịch trong tương lai mà tại thời điểm đặt cọc chưa đủ điều kiện để thực hiện theo quy định của pháp luật.

Điều này có nghĩa, các doanh nghiệp BĐS làm ăn đàng hoàng, tuân thủ pháp luật, chấp hành pháp luật sẽ không bị ảnh hưởng. Bởi lẽ, các dự án kinh doanh bất động sản, nhà ở hình thành trong tương lai hội đủ các điều kiện huy động vốn thì khách hàng vẫn được vay tín dụng để thanh toán tiền đặt cọc.

HoREA cho rằng, tổ chức tín dụng chỉ không được cho vay để "thanh toán tiền đặt cọc để thực hiện các giao dịch trong tương lai" như các trường hợp phân lô bán nền trái phép, hoặc các dự án nhà chung cư chưa xây dựng xong phần móng, chưa hội đủ các điều kiện để được huy động vốn theo quy định tại Điều 55 Luật Kinh doanh bất động sản 2014 về "điều kiện của bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào kinh doanh" và Điều 56 Luật Kinh doanh bất động sản 2014 quy định "chủ đầu tư dự án bất động sản trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai phải được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính".

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA đánh giá: "Các quy định pháp luật và đề xuất tại dự thảo Thông tư vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của khách hàng mua, thuê mua bất động sản, nhà ở hình thành trong tương lai, vừa góp phần xây dựng thị trường bất động sản lành mạnh".

Đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điểm trong dự thảo Thông tư

Tuy nhiên, HoREA cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điểm trong dự thảo Thông tư để phù hợp hơn với tình hình thực tế. Theo HoREA, có một số nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 7 và khoản 8 trong Điều 8 Thông tư 39/2016/TT-NHNN (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 Dự thảo Thông tư) chưa thật hợp lý, chưa hạn chế được rủi ro tín dụng nhưng lại có biểu hiện của việc thắt chặt tín dụng.

HoREA thống nhất về nguyên tắc tổ chức tín dụng không được cho vay để chứng minh khả năng tài chính của khách hàng vay, nhưng đề nghị tổ chức tín dụng được cho vay để chứng minh khả năng tài chính của khách hàng vay trong trường hợp khách hàng vay có tài sản bảo đảm cho khoản vay.

Chẳng hạn như, trường hợp cho vay mở sổ tiết kiệm chứng minh khả năng tài chính đi du học, du lịch; hay cho vay chứng minh khả năng tài chính để đấu thầu, đấu giá… mà khách hàng vay có tài sản bảo đảm cho khoản vay.

Đồng thời, HoREA cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cho phép tổ chức tín dụng cho vay để "góp vốn, hợp tác đầu tư" trong trường hợp khách hàng vay có tài sản bảo đảm.

Để kiểm soát rủi ro trong hoạt động cho vay tín dụng thì cần phải dựa vào các yếu tố như năng lực chủ thể của khách hàng vay; năng lực tài chính/năng lực trả nợ của khách hàng vay; tài sản bảo đảm của khách hàng vay; lịch sử tín dụng/uy tín của khách hàng vay; các điều kiện tín dụng của khoản vay, HOREA cho hay.

Chính vì thế, việc kiểm soát nhu cầu vốn thông qua biện pháp không được cho vay tín dụng chỉ nên quy định trong các trường hợp như: nhu cầu vốn cho các mục đích mà pháp luật cấm; nhu cầu vốn cho các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện và nhu cầu vốn để đảo nợ hoặc nhằm mục đích che giấu nợ quá hạn/nợ xấu.