Xác minh tài sản cán bộ kê khai: Bốc thăm theo... luật

UBND TP Hà Nội vừa ký quyết định phê duyệt kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập của cán bộ năm 2022. Thanh tra Hà Nội cùng đơn vị liên quan sẽ bốc thăm 10% cán bộ của 12 sở, ngành, quận, huyện để xác minh tính trung thực khi kê khai tài sản.

Có quy định trong luật

Việc Hà Nội bốc thăm chọn cán bộ để xác minh tài sản, thu nhập nhận được sự quan tâm rất lớn của dư luận những ngày vừa qua. Tuy nhiên, theo Thanh tra Chính phủ (TTCP), việc lựa chọn bằng hình thức bốc thăm để xác minh tài sản không phải mới, đã được quy định trong Luật Phòng chống tham nhũng, quy định chi tiết tại Nghị định 130/2020/NĐ-CP (Nghị định 130) năm 2020 về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Cụ thể, Nghị định 130 quy định việc phê duyệt và thực hiện kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập hằng năm tối thiểu bằng 20% số cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc thẩm quyền kiểm soát của tỉnh, thành phố. Người cần xác minh được lựa chọn ngẫu nhiên và công khai bằng hình thức bốc thăm hoặc sử dụng phần mềm máy tính. Số lượng người được lựa chọn để xác minh ngẫu nhiên phải bảo đảm tối thiểu 10% số người có nghĩa vụ kê khai hằng năm tại mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị, trong đó có ít nhất 1 người là người đứng đầu hoặc cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội, một trong những cơ quan thuộc diện xác minh ngẫu nhiên bản kê khai tài sản, thu nhập năm 2022 Ảnh: HUY THANH

Làm rõ hơn về kế hoạch trên, ông Trương Việt Dũng, Chánh Văn phòng UBND TP Hà Nội, cho biết đây là lần đầu tiên thành phố triển khai, căn cứ theo các quy định pháp luật hiện hành. Năm 2022, Thanh tra TP Hà Nội sẽ xác minh tại 12/131 đơn vị, trong đó có Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Thông tin và Truyền thông, quận Hoàng Mai, quận Tây Hồ, huyện Thanh Trì, Ban Quản lý (BQL) dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố, BQL Khu Công nghiệp và chế xuất Hà Nội, Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội, Trường Cao đẳng Cộng đồng Hà Nội, Tổng Công ty Đầu tư Phát triển Nhà Hà Nội, Công ty TNHH MTV Chiếu sáng và Thiết bị đô thị Hà Nội. Bản kê khai tài sản, thu nhập của người được xác minh tài sản, thu nhập là bản kê khai năm 2021.

Theo luật sư (LS) Diệp Năng Bình (Đoàn LS TP HCM), hằng năm cơ quan có thẩm quyền về kiểm soát tài sản đều phê duyệt kế hoạch và tổ chức lựa chọn ngẫu nhiên người được xác minh. Việc lựa chọn ngẫu nhiên đáp ứng được mong mỏi của người dân trong bối cảnh đã và đang triển khai quyết liệt công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Với việc bốc thăm ngẫu nhiên, bất kỳ cán bộ, công chức nào thuộc diện phải kê khai tài sản, thu nhập đều có thể rơi vào danh sách xác minh. "Đây là một biện pháp để tăng tính tự giác, trung thực trong việc kê khai tài sản, thu nhập. Nếu như trước đây, các bản kê khai tài sản được xác minh trong một số trường hợp như có khiếu nại tố cáo theo quy định của pháp luật thì Nghị định 130 cho phép các cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập được xác minh ngẫu nhiên. Không ai có thể chắc chắn việc mình có phải xác minh bản kê khai tài sản, thu nhập hay không" - LS Diệp Năng Bình phân tích.

Tài sản bất minh mới che giấu

Chia sẻ quan điểm với Báo Người Lao Động, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, nhấn mạnh việc xác minh tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập là nhiệm vụ thường xuyên theo quy định của Luật Phòng chống tham nhũng nhằm đánh giá tính chính xác, trung thực, đầy đủ, rõ ràng nội dung kê khai tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai. Qua công việc này cũng kịp thời ngăn ngừa, phát hiện xử lý hành vi vi phạm, khuyết điểm trong kê khai tài sản, thu nhập đối với người có nghĩa vụ kê khai. "Nếu một cán bộ có 2 hay 3 căn nhà nhưng trong bản kê khai chỉ nêu 1, thì khi xác minh và phát hiện, cá nhân đó sẽ bị xử lý theo quy định. Với hình thức bốc thăm ngẫu nhiên, bất cứ ai cũng có thể lọt vào danh sách xác minh bản kê khai, nên trước hết phải trung thực, minh bạch" - ĐB Phạm Văn Hòa nói.

Theo ĐB Phạm Văn Hòa , thực tế những năm qua, việc xác minh bản kê khai thu nhập, tài sản chưa đi vào thực chất khiến không ít trường hợp kê khai không trung thực, che giấu tài sản. "Tài sản bất minh thì mới phải che giấu. Chúng ta yêu cầu kê khai nhưng không xác minh tính trung thực, tính chính xác thì việc kê khai không mang nhiều ý nghĩa. Như vậy, công tác phòng chống tham nhũng sẽ không đạt hiệu quả được" - ông Hòa đặt vấn đề. ĐBQH này cũng nhấn mạnh đến quá trình xác minh phải được thực hiện công tâm, công khai, minh bạch. Trường hợp phát hiện các bản kê khai có vi phạm, cần công khai, xử lý đúng quy định, tránh tình trạng nể nang, bao che, tiếp tay cho vi phạm.

Về phía địa phương, ông Trương Việt Dũng cho biết thêm, qua việc bốc thăm người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thành phố sẽ đánh giá thực trạng việc chấp hành các quy định của pháp luật về kê khai và kiểm soát tài sản, thu nhập; xác định những tồn tại, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kê khai và kiểm soát tài sản, thu nhập. TP Hà Nội kỳ vọng hoạt động này sẽ nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, công chức về việc kê khai, công khai, kiểm soát tài sản thu nhập. Xây dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, không tham nhũng; coi việc kê khai tài sản thu nhập không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của bản thân.

Ai có ý định che giấu đều có thể bị xác minh

Trao đổi với báo chí, TS Đinh Văn Minh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra Chính phủ, cho rằng địa phương triển khai kế hoạch bốc thăm ngẫu nhiên với cán bộ để xác minh tính trung thực trong kê khai tài sản là thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Điều này bảo đảm sự công bằng và làm cho người thuộc diện kê khai tài sản phải luôn có ý thức về việc kê khai trung thực. Việc xác minh ngẫu nhiên có thể rơi vào bất cứ ai, bất cứ thời điểm nào. Ai có ý định che giấu tài sản dù có khôn khéo đến đâu thì vẫn có thể bị xác minh.

Có thể bị cách chức nếu không trung thực

Theo LS Bùi Tuấn Anh (Đoàn LS TP Hà Nội), điều 51 của Luật Phòng chống tham nhũng đã quy định về xử lý hành vi kê khai tài sản, thu nhập không trung thực. Theo đó, người ứng cử ĐBQH, người ứng cử đại biểu HĐND thì bị xóa tên khỏi danh sách những người ứng cử. Người được dự kiến bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử giữ chức thì không được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử vào chức vụ đã dự kiến. Người có nghĩa vụ kê khai không thuộc 2 trường hợp vừa nêu mà kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, bị xử lý kỷ luật bằng một trong các hình thức cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc hoặc bãi nhiệm…

Đắk Nông: Xác minh tài sản kê khai của 28 cán bộ

Tại Đắk Nông, Thanh tra tỉnh đã tổ chức cuộc họp để bốc thăm nhằm xác minh đối với các trường hợp thuộc diện phải kê khai tài sản, thu nhập năm 2022 đối với các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý của UBND tỉnh Đắk Nông.

Trước đó, UBND tỉnh Đắk Nông giao Thanh tra tỉnh triển khai việc xác minh tại 4 cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc UBND tỉnh Đắk Nông quản lý gồm: UBND TP Gia Nghĩa, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính và Công ty Cổ phần Sách và Thiết bị trường học Đắk Nông. Tại mỗi đơn vị được xác minh, Thanh tra tỉnh tiến hành bốc thăm, lựa chọn tối thiểu 10% số người có nghĩa vụ kê khai hằng năm. Trong đó, có ít nhất 1 người là người đứng đầu hoặc cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị được xác minh. Qua bốc thăm ngẫu nhiên, đã xác định được 28 cán bộ, công chức để tiến hành xác minh tài sản. Trong số này có 5 người thuộc Sở Tài chính, 4 người thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư, 17 người thuộc UBND TP Gia Nghĩa và 2 người thuộc Công ty Cổ phần Sách và Thiết bị trường học Đắk Nông.