Đắk Lắk: Dự án ngàn tỉ ì ạch

Ngày 30-8, một lãnh đạo UBND TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho biết cơ quan chức năng vừa hoàn tất cưỡng chế 6 hộ dân ở đường Nguyễn Lương Bằng (xã Hòa Thắng). Đây là những hộ dân cuối cùng nằm trong diện thu hồi đất để xây dựng công trình đường Đông Tây TP Buôn Ma Thuột.

Phân bổ vốn hạn chế, giá vật liệu tăng cao

Dự án đường Đông Tây TP Buôn Ma Thuột dài 6,9 km, có tổng mức đầu tư hơn 1.200 tỉ đồng do UBND TP Buôn Ma Thuột làm chủ đầu tư, Công ty CP Đầu tư và Xây dựng 515 là đơn vị thi công. Dự án được khởi công xây dựng từ cuối tháng 9-2015, dự kiến thời gian hoàn thành hợp đồng là tháng 8-2018.

Có mặt tại dự án này vào sáng 30-8, chúng tôi ghi nhận tuyến đường vẫn ngổn ngang, nhếch nhác. Nhiều đoạn đường chưa thi công xong, đất đá đang được tập kết. Một số đoạn được trải nhựa trước đó có dấu hiệu nứt nẻ, hư hỏng được đơn vị thi công cho bóc lên để thảm lại. Điểm nhấn của tuyến đường là cây cầu vượt nằm trong khu vực trung tâm thành phố trơ trọi những chiếc trụ bê-tông. Tỉnh Đắk Lắk đã yêu cầu các sở, ngành và chủ đầu tư tập trung tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thi công, bảo đảm thông tuyến nhân dịp Quốc khánh 2-9 nhưng một lần nữa lỡ hẹn.

Đây là dự án trọng điểm của tỉnh Đắk Lắk, khi hoàn thành sẽ kết nối khu vực trung tâm thành phố với Cảng Hàng không Buôn Ma Thuột, kết nối giao thông khu vực phía Nam TP Buôn Ma Thuột, nơi có hệ thống giao thông hạn chế. Việc chậm tiến độ khiến chi phí đầu tư xây dựng tăng lên, riêng phần chi phí để giải phóng mặt bằng đội vốn lên gần gấp 3 lần (lên hơn 600 tỉ đồng), giảm hiệu quả đầu tư dự án.

Đại diện Công ty CP Đầu tư và Xây dựng 515 cho rằng có nhiều nguyên nhân, vướng mắc dẫn đến chậm tiến độ. Trong đó, chủ đầu tư chưa bàn giao mặt bằng còn lại đoạn cuối tuyến, đoạn đầu tuyến. Nguồn đất đắp vận chuyển từ mỏ về dự án còn thiếu. Ngoài ra, vốn phân bổ cho dự án từ năm 2017-2021 hạn chế, khi có vốn thì đại dịch Covid-19. Một khó khăn nữa là giá các mặt hàng, vật liệu tăng cao trong lúc cập nhật giá của nhà nước không kịp thời, dẫn đến nhà thầu phải gánh một khoản chênh lệch giá lớn, ảnh hưởng đến tài chính doanh nghiệp.

Dự án đường Đông Tây TP Buôn Ma Thuột chậm tiến độ nhiều năm, tiếp tục lỡ hẹn thông tuyến

Vướng giải phóng mặt bằng

Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông TP Buôn Ma Thuột do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk (gọi tắt là BQLDA) làm chủ đầu tư. Dự án được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt điều chỉnh, bổ sung với tổng mức đầu tư hơn 1.500 tỉ đồng, tổng chiều dài hơn 39 km.

Đây là dự án trọng điểm, đa mục tiêu, từng bước hoàn thiện quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông vận tải và quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Đắk Lắk, từng bước hoàn thiện và đồng bộ đường Hồ Chí Minh theo nghị quyết của Quốc hội. Dự án cũng góp phần đưa TP Buôn Ma Thuột trở thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên, đầu mối giao lưu kinh tế - xã hội, văn hóa giữa Tây Nguyên với miền Đông Nam Bộ, duyên hải miền Trung…

Dự án được khởi công xây dựng vào tháng 12-2020, hoàn thành vào năm 2023. Hiện dự án đã chậm tiến độ so với đề ra gần 20 tháng.

Theo BQLDA, khó khăn lớn nhất hiện nay trong quá trình thực hiện dự án vẫn là công tác giải phóng mặt bằng. Hiện mặt bằng thi công mới được bàn giao 15/39.6 km, đạt 38,4%, bồi thường, di dân đạt 602 hộ/1.388 hộ. Trong khi đó, tiến độ thi công xây dựng, đến nay sản lượng thực hiện dự án khoảng 78 tỉ đồng, mới đạt 8,1%.

Cũng theo chủ đầu tư, quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc như việc mua bán, chuyển nhượng thời điểm thực hiện dự án rất lớn, biến động về chủ sở hữu đất nên việc liên hệ được chủ sở hữu đất gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, hiệu ứng thực hiện dự án khiến đất đai khu vực biến động về giá chuyển nhượng, khó khăn trong việc chi trả tiền bồi thường...

Mới đây, chủ đầu tư vừa có văn bản đề nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét chấp thuận chủ trương điều chỉnh dự toán xây dựng công trình và điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư của dự án để bổ sung cho chi phí giải phóng mặt bằng.

Kiểm điểm trách nhiệm

Trước đó, tháng 6-2022, Kiểm toán Nhà nước đã có văn bản thông báo kiến nghị kiểm toán dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông TP Buôn Ma Thuột.

Theo đó, việc xác định đơn giá vật liệu đất đắp trong dự toán các gói thầu xây lắp thiếu giá vật liệu đất đắp, gây khó khăn cho việc xác định giá vật liệu, chưa phù hợp với quy định.

BQLDA được giao làm chủ đầu tư triển khai không đạt tiến độ ban đầu, kế hoạch lựa chọn nhà thầu phải thay đổi, việc tạm ứng các khoản chi lương cho công tác giải phóng mặt bằng chưa phù hợp...

Từ kết quả kiểm toán trên, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị UBND tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo các cơ quan chức năng khắc phục các tồn tại, hạn chế. Đồng thời, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với các cá nhân, tập thể trong việc chậm tổ chức, thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng làm ảnh hưởng tiến độ chung của dự án.