Đế chế Shopee lung lay

Không còn hấp dẫn

Sau vài lần mua phải hàng không đúng chất lượng, chị Nguyễn Thanh Hoa (Cầu Giấy, Hà Nội) quyết định xoá bỏ ứng dụng Shopee. Từng là một trong những tín đồ nghiện mua sắm online, chị Hoa đã có thâm niên dùng ứng dụng này hơn 5 năm. Có thời điểm, chị thức tới 0 giờ để canh sale và cảm thấy thích thú với những deal chớp nhoáng mà chị săn được. Tuy nhiên, sau một thời gian chị nhận ra rằng, những món đồ giá rẻ đó chỉ làm tốn thời gian của mình. Nhiều sản phẩm chị mua về bỏ đó vì không dùng được. 

Rút ra kinh nghiệm từ việc mua sắm không kiểm soát và thắt chặt chi tiêu, chị dần dần từ bỏ các chương trình khuyến mại đặc biệt của Shopee, như đợt 9/9 vừa qua. Chị gỡ bỏ ứng dụng để không phải nhận những thông tin liên tục về khuyến mại và các lời mời chào hấp dẫn. 

Tại thị trường Việt Nam, Shopee luôn đứng đầu trong các bảng xếp hạng thương mại điện tử về quy mô và độ phổ biến. Theo Sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam 2022, Shopee đứng đầu bỏ xa các đối thủ như Lazada, Tiki. Còn theo dữ liệu cập nhật tới tháng 8/2022 của Reputa, Shopee cũng ở vị trí số 1 với 108,6 triệu lượt truy cập web, tăng 28% so với tháng trước.

 Nhiều ngôi sao tham gia quảng cáo cho Shopee (Ảnh:vD.Anh)

Trong cuộc đua “đốt tiền”, Shopee luôn có tiếng vì có đại gia chống lưng. Nhờ sự hậu thuẫn bởi công ty mẹ Sea - startup giá trị nhất Đông Nam Á, từng được định giá lên tới 200 tỷ USD, Shopee đặt nhiều tham vọng tại thị trường Việt Nam. 

Để chiếm top 1, Shopee duy trì chiến lược "Rẻ vô địch”, chi tiền để tung các mã freeship, lôi kéo nhà bán hàng và người mua. Chưa kể, Shopee khá mạnh tay trong các chiến dịch quảng cáo ở khắp mọi nơi, mời các nhân vật nổi tiếng làm đại sứ. Năm 2021, Shopee mời HLV Park Hang Seo là gương mặt đại diện cho chiến dịch 9/9. Sơn Tùng M-TP cũng từng tham gia quảng cáo cho sàn thương mại điện tử này.

Từ một ứng dụng mua sắm, Shopee mở rộng hoạt động sang giao đồ ăn, ví điện tử. Năm 2021, Now, một trong những ứng dụng giao đồ ăn phổ biến nhất tại Việt Nam, đã đổi tên thành ShopeeFood. Ví điện tử AirPay cũng được chính thức đổi tên thành ShopeePay. 

Thời kỳ thắt lưng buộc bụng

Ảnh hưởng của đại dịch, nhu cầu mua sắm trực tuyến bùng nổ nhưng cũng đang dần co hẹp lại vì người tiêu dùng thắt lưng buộc bụng. Họ không còn chi tiền một cách hoang phí, tràn lan trên mạng và những chương trình khuyến mại không còn đủ sức hấp dẫn lôi kéo khách hàng thức đêm để canh sale.

Sàn thương mại điện tử cũng vậy. Các đại gia công nghệ không còn đủ lực để tiếp tục đốt tiền trong cuộc đua giành thị phần. 

Theo Deal Street Asia, Sea Limited (Singapore), công ty mẹ của Shopee, ghi nhận mức lỗ ròng 931 triệu USD trong quý II/2022, cao hơn gấp đôi mức lỗ 433,7 triệu USD cách đây một năm. Doanh thu của Shopee tăng 51% lên khoảng 1,7 tỷ USD, tuy nhiên mức lỗ trước lãi vay, thuế và khấu hao (Ebitda) là 648 triệu USD, tăng so với mức lỗ 580 triệu USD vào cùng kỳ năm ngoái. 

Trong khi đó, Shopee là nguồn thu chính của Sea. Trong cơ cấu doanh thu, mảng thương mại điện tử và dịch vụ khác có đóng góp nhiều nhất, chiếm 58% tổng doanh thu.

Forrest Li, Giám đốc điều hành Sea, cho biết, công ty không đưa ra dự báo doanh thu cho mảng thương mại điện tử trong năm nay. Ông lý giải nguyên nhân xuất phát từ nhu cầu thích ứng với những bất ổn kinh tế vĩ mô ngày càng tăng cũng như nhu cầu tập trung vào hiệu quả và tối ưu hóa cho sự bền vững hoạt động kinh doanh thương mại điện tử.

Ông tuyên bố, ban lãnh đạo cấp cao của Sea sẽ không nhận lương và thắt chặt các chính sách chi tiêu của tập đoàn cho đến khi công ty có thể tự lực về tài chính.

 (Nguồn: Source: Sea Ltd. Annual Reports)

Sea đã rút Shopee khỏi Ấn Độ và Pháp chưa đầy một năm sau khi xâm nhập vào các thị trường này.

Tại thị trường Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, những khó khăn của Shopee đã bắt đầu được nhìn thấy sau động thái cắt giảm nhân sự và ngừng tuyển dụng vị trí mới. Việc cắt giảm là một trong những nỗ lực nhằm tối ưu hóa hiệu quả hoạt động, từ đó hướng tới mục tiêu đạt khả năng tự cung tự cấp trong toàn bộ hoạt động kinh doanh.

Theo một nguồn tin của phóng viên, Shopee Việt Nam đang cắt giảm nhân sự tại nhiều bộ phận ở mảng thương mại điện tử. Còn ShopeePay và ShopeeFood chưa bị ảnh hưởng.

Việc cắt giảm nhân sự này có thể ảnh hưởng tiêu cực với chất lượng và hoạt động của sàn thương mại điện tử. Nhiều người mua phàn nàn về giao hàng chậm của Shopee. Hay như việc kiểm soát các shop không chặt dẫn tới tình trạng hàng hoá kém chất lượng, giá rẻ tràn lan. Theo các chuyên gia, người tiêu dùng sẽ không còn tham rẻ mà chuyển hướng sang mua chất lượng hơn.

Ngôi vương của Shopee nguy cơ bị lung lay khi, Lazada, một đối thủ đang có những bước đi quan trọng như mở văn phòng tại Hà Nội nhằm chiếm lĩnh thị trường phía Bắc và tích cực tuyển dụng thêm hàng trăm nhân sự.

Các đối thủ của Shopee ngày càng nhiều hơn khi một số ứng dụng mua sắm mới ra nhập thị trường Việt Nam. Mức tăng trưởng thương mại điện tử Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục bùng nổ, cán mốc 39 tỷ USD vào năm 2025, đứng thứ hai sau Indonesia (104 tỷ USD) và ngang bằng Singapore.

Tiềm năng là vậy nhưng không phải đại gia nào bơm tiền, sàn thương mại điện tử cũng có thể hái quả ngọt. Vingroup từng đóng cửa sàn thương mại điện tử Adayroi. Năm 2020, Lotte đã đóng cửa website thương mại điện tử dù được rót vốn mạnh tay từ tập đoàn mẹ Lotte. Sau gần 3 năm tồn tại, Lotte.vn đã không thể tiếp tục tham gia cuộc chơi tốn kém này. 

Trước một viễn cảnh đầy khó khăn, thắt lưng buộc bụng là điều cần thiết với các sàn thương mại điện tử lúc này.