Chứng khoán phái sinh: Cú rơi bất ngờ

Thiếu hụt thanh khoản và sự hoảng loạn của phe bán

Trong khi các chỉ số chứng khoán mang tính dẫn dắt toàn cầu hồi phục kỹ thuật, nhà đầu tư trong nước chứng kiến sự “lặng yên” từ vận động của VN-Index khi thiếu hụt thanh khoản. Đây là điều khiến nhà đầu tư trên thị trường cơ sở cảm thấy chán nản và giảm lượng tiền tham gia bắt đáy. Khi thanh khoản giảm, phe muốn bán cũng bắt đầu cảm thấy sợ hãi hơn và phiên cuối tuần trở thành điểm xoay chiều về mặt tâm lý. Việc buộc phải bán với giá trượt xa so với kỳ vọng khiến nhà đầu tư buộc phải “ra hàng” một cách quyết liệt, đặc biệt là trong phiên giao dịch cuối tuần.

Nhìn về góc độ vĩ mô, các tín hiệu thị trường đang chuẩn bị bước vào suy thoái cũng một phần làm cho dòng tiền đứng ngoài càng tìm cách nắm chặt vị thế tiền mặt của mình.

Đồ thị vận động từ các tài sản quan trọng.

Bước tranh thị trường không có nhiều sự thay đổi, ngoài việc bức tranh thị trường trong nước đang trở nên “tối hơn”, đặc biệt với chỉ số VN-Index. Cụ thể, thị trường Việt Nam đang tiến về vùng tiêu cực nhất trong khu vực giảm mạnh. Ngược lại, tài sản vàng tiếp tục có dấu hiệu hồi phục khi dòng tiền tìm nơi trú ẩn an toàn. Qua đó, có thể ghi nhận tín hiệu hồi phục gần như không xuất hiện sau nhiều tuần khi dựa vào vận động mang tính chu kỳ này.

Thực tế, với SP500, một chỉ số mang tính dẫn dắt thị trường toàn cầu cũng chưa có nhiều điểm sáng. Chỉ duy nhất lãi suất trái phiếu, một chỉ báo vĩ mô “tăng trưởng” một cách ổn định. Điều này cũng góp phần giải thích yếu tố tâm lý yếu của dòng tiền trong thời gian qua.

Chỉ số VN30 trong trạng thái “quá bán” đến khi nào?

Đặt trong hoàn cảnh các kỳ vọng vĩ mô không có nhiều thay đổi, việc vận động của nhóm cổ phiếu thuộc VN30 hoàn toàn phụ thuộc vào nhu cầu mua bắt đáy, đặc biệt là khi nhiều cổ phiếu đã chiết khấu sâu. Nhưng có vẻ với yếu tố tâm lý còn yếu, dòng tiền không vội mở vị thế giao dịch khi rủi ro vẫn còn nhiều. Tất nhiên, khi không dòng tiền mới, giá tiếp tục tìm đến vùng thấp nhất trong nhiều năm qua và khẳng định xu hướng giảm sẽ còn kéo dài.

Đồ thị kỹ thuật VN30 ngày 21/10/2022.

Dựa vào đồ thị kỹ thuật, nếu như trong phiên giao dịch cuối tuần trước, thị trường phục hồi kỹ thuật với thanh khoản cao thì gần như mọi thành quả đã biến mất sau phiên giao dịch cuối tuần. Giá đã kiểm chứng vùng GAP “khoảng trống giá” thành công và lực bán xuất hiện với thanh khoản lớn như khẳng định xu hướng giảm sẽ còn tiếp diễn.

Với pha bán khá quyết đoán, vùng nền 1.000 điểm từ VN30 trở nên “mong manh” hơn bao giờ hết. Thực tế, phe mua lên đã gặp một cú “bẫy tăng giá” với thời điểm chỉ số RSI phục hồi tại nền 20, vùng “quá bán” thấp nhất kể từ thời điểm Covid-19 xuất hiện vào năm 2020.

Khuyến nghị: Đứng ngoài quan sát

Hợp đồng tháng 11/2022 khởi đầu vào ngày cuối tuần qua đã kịp “chào đón” nhà đầu tư bằng một cú rơi đầy bất ngờ. Trong hoàn cảnh thị trường như hiện tại, việc nhiều phiên biến động chỉ số lớn không còn quá xa lạ với các vị thế tham gia thị trường. Nhưng để xuất hiện một phiên bán “nổi bật” so với thị trường chung, có vẻ ngay cả phe bán với tư duy tiêu cực cũng cảm thấy bất ngờ.

Đồ thị VN30F1M, cung giờ 1H 21/10/2022.

Chỉ số VN30F1M kết hợp các hợp đồng phái sinh từ giai đoạn tháng 8/2022 đến thời điểm hiện tại là một chuỗi những vận động giảm giá. Đồng thời, trong quá trình giá điều chỉnh, hàng loạt các “bẫy giá tăng” được thị trường tung ra thường xuyên từ phân kỳ dương của chỉ số RSI. Theo đó, phe Long có thể chiến thắng trong những phiên hồi nhỏ, nhưng phần lớn đều mất thành quả với những cú giảm bất ngờ từ chỉ số phái sinh này.

Tính quá bán không chỉ thể hiện ở bức tranh thị trường lớn, mà còn thể hiện qua chỉ báo Basis. Cụ thể, mức vênh từ chỉ số hiện tại đã bị kéo giãn đến trên 25 điểm, cho thấy dòng tiền Short chấp nhận rủi ro cao để có vị thế. Đồng thời, sự thất bại của mẫu hình “vai đầu vai” đảo chiều cũng là một trong những lý do để phe Short trở nên tự tin hơn, kết hợp với mức phân kỳ âm từ chỉ báo RSI ngắn hạn.

Với pha ép bán kéo dài và dòng tiền Mua lên rất thận trọng, có thể sự phục hồi từ phía chỉ số chung sẽ không sớm xuất hiện. Nhưng xét về yếu tố rủi ro, vị thế Short đang trở nên khá “đắt đỏ” nếu muốn tham gia thời điểm hiện tại. Do vậy, việc nhà đầu tư nên làm thời điểm này là ưu tiên quan sát và chỉ thật sự mở vị thế giao dịch khi vận động giá trở nên rõ ràng hơn. Tất nhiên, việc chỉ số chính VN30 thủng nền tâm lý 1.000 điểm sẽ là cơ sở tốt để ủng hộ vị thế Bán.