TP HCM kiến nghị lập hội đồng tư vấn tự chủ bệnh viện

Ngày 13/11, đại diện Sở Y tế cho biết hội đồng này sẽ tham mưu UBND giải quyết những vướng mắc liên quan hoạt động của các bệnh viện. Thành viên hội đồng gồm đại diện lãnh đạo các sở, ngành như y tế, tài chính, kế hoạch đầu tư, tư pháp...

Động thái này đặt trong bối cảnh các bệnh viện gặp nhiều khó khăn trong tự chủ, thành phố chưa chuyển đổi cấu trúc quản lý của các bệnh viện (tương thích với mô hình tự chủ tài chính) như kinh nghiệm của các nước.

Cụ thể, trên thế giới có 4 mô hình quản trị bệnh viện, bao gồm: bệnh viện nhà nước hoạt động dựa vào ngân sách cấp, bệnh viện tự chủ, bệnh viện doanh nghiệp, bệnh viện tư nhân. Trong đó, mô hình bệnh viện tự chủ đang được nhiều nước quan tâm và áp dụng do các lợi ích mang lại cho cả người bệnh và bệnh viện. Hai yếu tố quan trọng khi chuyển đổi các bệnh viện công lập sang mô hình tự chủ là điều chỉnh giá dịch vụ khám, chữa bệnh theo hướng tính đúng, tính đủ và thay đổi cấu trúc quản lý bệnh viện tương ứng.

Người dân đến khám bệnh tại Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần

Đến nay, 45 trên tổng số 50 bệnh viện công lập trực thuộc Sở Y tế TP HCM đã tự chủ chi thường xuyên nhưng giá dịch vụ khám, chữa bệnh mới kết cấu hai trong bốn yếu tố là chi phí tiền lương và các chi phí trực tiếp (thuốc, hóa chất, vật tư, điện, nước, xử lý rác thải, nước thải). Các chi phí khác vẫn chưa được kết cấu vào giá như chi phí khấu hao tài sản cố định, duy tu sửa chữa tài sản, công nghệ thông tin, chi phí quản lý, đào tạo...

Giá viện phí chưa được tính đúng, tính đủ là trở ngại ảnh hưởng lớn nhất đến hoạt động của các bệnh viện trong nhiều năm qua khi chuyển đổi sang cơ chế tự chủ tài chính. "Để ổn định nguồn thu chính đáng cho các bệnh viện, rất cần sớm điều chỉnh giá viện phí theo hướng tính đúng tính đủ", đại diện Sở Y tế TP HCM chia sẻ.

Thực tế, trong quá trình hoạt động theo mô hình tự chủ, giám đốc các bệnh viện gặp khó khăn khi ra các quyết định liên quan đến sử dụng nguồn lực của bệnh viện mà thiếu tư vấn, thảo luận của các chuyên gia am hiểu sâu về các lĩnh vực kinh tế, pháp luật, đầu tư... Do đó, nếu chuyển sang mô hình quản lý mới (tự chủ tài chính) mà vẫn giữ cấu trúc bộ máy quản lý cũ (hoạt động theo kế hoạch và ngân sách được giao) thì bệnh viện đối mặt nhiều nguy cơ và rủi ro. Kinh nghiệm của một số nước trong giải quyết trở ngại này là chuyển đổi mô hình quản lý bệnh viện kiểu cũ sang mô hình hội đồng quản lý bệnh viện hai cấp.

Chẳng hạn, tại Cộng hòa Síp, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Y tế Thế giới, quốc gia này đã chuyển đổi cấu trúc quản lý bệnh viện kiểu cũ sang mô hình hội đồng quản lý bệnh viện hai cấp. Theo đó, Hội đồng quản trị là hội đồng cao nhất. Ngoài chủ tịch và phó chủ tịch, hội đồng này còn bao gồm các thành viên chính phủ đại diện của các Bộ (Sở) Tài chính, Bộ (Sở) Y tế, đại diện chính quyền địa phương, đại diện người bệnh và các giám đốc, phó giám đốc chuyên môn của bệnh viện. Dưới Hội đồng quản trị là Ban điều hành bệnh viện bao gồm các giám đốc, phó giám đốc và các trưởng phòng chức năng như hiện nay.

20 năm qua, các bệnh viện tại TP HCM chuyển đổi từ cơ chế ngân sách nhà nước đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động sang cơ chế tự chủ chi thường xuyên, giúp ngân sách chi cho lĩnh vực y tế giảm từ 7% (năm 2016) xuống còn 2% (năm 2020). Một số bệnh viện phát triển tốt cả về chuyên môn kỹ thuật lẫn chất lượng phục vụ người bệnh. Tuy nhiên, còn rất nhiều bệnh viện gặp khó khăn, xuất hiện khoảng cách ngày càng lớn giữa các bệnh viện công lập. Đặc biệt, khoảng cách về mức thu nhập tăng thêm giữa nhân viên y tế của các cơ sở y tế công rất chênh lệch.

Gần đây, nhiều bệnh viện TP HCM phản ánh không còn nguồn tích lũy để chi trả thu nhập tăng thêm cho nhân viên y tế. Thu nhập không đủ trang trải cho cuộc sống gia đình buộc nhân viên y tế nghỉ việc để chuyển đổi sang bệnh viện tư nhân hoặc chuyển nghề. Sở Y tế TP HCM nhận định đây là hệ quả của hoạt động tự chủ bệnh viện chưa bền vững. Một số bệnh viện không đứng vững được sau giai đoạn nỗ lực chống dịch Covid-19, số lượt khám chữa bệnh giảm sâu và nguồn thu giảm sút tương ứng.

Mới đây, Sở Y tế phân bổ kinh phí từ ngân sách thành phố hỗ trợ 17 bệnh viện đang gặp khó khăn trong chi trả thu nhập tăng thêm cho nhân viên y tế.