Tại sao Meta tuột dốc không phanh?

Ảnh: Google

Việc sa thải hàng loạt gần đây của Meta đã đánh dấu một bước ngoặt đối với một công ty có mô hình kinh doanh được đánh giá vững chắc trong suốt nhiều năm.

Một số nhà đầu tư đổ lỗi cho sự sụp đổ của Meta là do sự ám ảnh của CEO Mark Zuckerberg về siêu vũ trụ số metaverse, nhưng đây chỉ là một yếu tố khiến giá cố phiếu giảm mạnh 70% trong năm qua. Các yếu tố khác có thể kể đến như sự nổi dậy của nền tảng video dạng ngắn TikTok, những thay đổi về quyền riêng tư của Apple làm ảnh hưởng đến doanh thu quảng cáo và sự thiếu hụt người dùng trẻ.

"Meta không bước hai chân trên một đường thẳng mà một chân chạy theo xu hướng vũ trụ ảo, chân còn lại cố theo kịp ứng dụng mới nổi là TikTok. Rõ ràng đế chế đang gặp nhiều vấn đề về vận hành," Giám đốc Nghiên cứu của Forrester, Mike Proulx nói với Yahoo Finance.

Sự trỗi dậy của TikTok và một Facebook kiệt quệ

Meta phải đối mặt với các mối đe dọa từ cả cơ sở người dùng già cỗi của chính nó và sự nổi lên của TikTok, một ứng dụng của Trung Quốc với hơn 1 tỉ người dùng hoạt động hàng tháng.

Chìa khóa thành công của TikTok là định dạng video ngắn và trang For You được điều khiển theo thuật toán, cung cấp luồng video được tối ưu hóa theo người dùng.

Khi ứng dụng đến từ Trung Quốc nổi lên, Meta còn đang mải mê đối đầu với Snapchat. Khi TikTok hoàn thiện thuật toán và đánh chiếm tệp khách hàng Gen Z, Meta cố bắt chước bằng tính năng Reels nhưng không đủ hấp dẫn người dùng trẻ.

“Chúng tôi biết rằng meta có vấn đề với Gen Z,” Proulx giải thích. “Tỷ lệ người xem thuộc Gen Z của Reels thấp hơn nhiều so với thị phần của TikTok.”

Theo Forrester, chỉ 40% thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi nói rằng họ sử dụng Facebook hàng tuần - giảm từ 48% vào năm 2021. Ngoài ra, 61% thanh thiếu niên nói rằng họ sử dụng Instagram hàng tuần và 69% sử dụng TikTok.

Một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew vào tháng 8 cho thấy chỉ 32% thanh thiếu niên sử dụng ứng dụng Facebook thường xuyên, trong khi 62% nói rằng họ sử dụng Instagram. TikTok đang thu hút 67% thanh thiếu niên.

Thật không may cho Meta, TikTok tiếp tục thu hút được cả người dùng và nhà quảng cáo.

Julie Biel, nhà quản lý danh mục đầu tư và nhà phân tích nghiên cứu cấp cao Kayne Anderson Rudnick, nói với Yahoo Finance Live: “Hai năm trước, không rõ ràng rằng TikTok sẽ chiếm ưu thế như hiện nay. Không có gì ngạc nhiên khi các nhà quảng cáo đang giảm chi tiêu tại Meta và dần chuyển sang các nền tảng hiệu quả hơn.”

Nền kinh tế và Apple đang siết chặt khả năng kiếm tiền của Meta

Nền kinh tế suy yếu cũng tác động đến Meta, công ty tạo ra phần lớn doanh thu thông qua quảng cáo trực tuyến. Một trong những mục hàng đầu tiên mà các công ty cắt giảm như một phần của các biện pháp tiết kiệm chi phí là ngân sách quảng cáo của họ - tác động trực tiếp đến kết quả kinh doanh của Meta.

Không chỉ vậy, Meta cũng vẫn đang giải quyết hậu quả từ những thay đổi về quyền riêng tư trên iOS của Apple (AAPL) được gọi là Tính minh bạch theo dõi ứng dụng. Tính năng này, được Apple tung ra vào năm 2021, cho phép người dùng chọn xem các ứng dụng có cho phép ứng dụng theo dõi mình hay không. Trước khi thị trường quảng cáo thoái trào, Zuckerberg đã cảnh báo rằng những thay đổi về quyền riêng tư của Apple sẽ giết chết quảng cáo kỹ thuật số.

Nền kinh tế chậm lại và những thay đổi về quyền riêng tư của Apple kết hợp lại tạo ra một vài quý ảm đạm cho Meta. Trong quý 2 năm nay, công ty đã báo cáo sự sụt giảm doanh số bán hàng đầu tiên trong năm qua.

Meta đang đặt cược vào một canh bạc lớn

Ngay cả khi tăng trưởng doanh thu sụt giảm, ông Zuckerberg vẫn tiếp tục gây áp lực lên công ty bằng cách đầu tư hàng tỉ USD cho metaverse.

Vào năm 2021, Meta đã chi 10 tỉ USD cho bộ phận Phòng thí nghiệm thực tế của mình, bộ phận xây dựng phần cứng và phần mềm metaverse của công ty. Meta đã chi hơn 9 tỉ USD cho dự án này trong năm nay. Trong cuộc gọi thu nhập quý 3 gần đây của Meta, Giám đốc tài chính Dave Wehner cho biết chi tiêu metaverse sẽ tăng hơn nữa vào năm 2023.

Hàng tỉ USD này sẽ được dùng để tài trợ cho một nền tảng mà người dùng vẫn chưa thực sự quan tâm. Theo The Wall Street Journal, cho đến nay, “Horizon Worlds” của Meta vẫn là một sự tạp nham, hỗn độn.

WSJ trích tài liệu nội bộ cho thấy ban đầu Meta đặt mục tiêu 500.000 người dùng Horizon Worlds vào cuối năm nay, nhưng thực tế chỉ đang có 200.000 người tham gia thế giới mà ông chủ Facebook xây dựng lên.

Vào tháng 10, Zuckerberg cho rằng metaverse cũng có thể trở thành một không gian làm việc ảo, nhưng các chuyên gia vẫn hoài nghi về tính khả thi cũng như sự khách biệt của công nghệ này.

"Họ đã cố gắng thuyết phục chúng tôi về khả năng kinh doanh thiết bị VR. Nhưng sự thật là không ai đưa ra một bài toán khả quan về mô hình kinh tế liên quan," Julie Biel nói. "Không ai thực sự muốn ngồi trong không gian VR để họp."

Trong khi Meta sẽ cắt giảm chi phí bằng cách cắt giảm công nhân, Proulx cho biết công ty cũng phải xây dựng lại kế hoạch kinh doanh của mình nếu muốn vực dậy được doanh nghiệp. Theo đó, Meta phải lựa chọn đặt cược vào metaverse hay đi theo hướng ứng dụng truyền thông xã hội - điều đã làm lên danh tiếng của mình.

Dẫu vậy, Proulx vẫn cho biết, "Chúng tôi dự đoán một năm 2023 ảm đạm cho Meta."