Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam: Nợ xấu trăm tỷ, đầu tư tiềm ẩn rủi ro

 TKV hiện đang gánh nhiều khoản nợ xấu hàng trăm tỷ đồng. Ảnh minh họa: Vinacomin.

Đầu tư tài chính tiềm ẩn rủi ro

Mới đây Kiểm toán Nhà nước đã ban hành kết luận kiểm toán liên quan đến kiểm toán tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước năm 2021 tại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam - Vinacomin (TKV).

Báo cáo kiểm toán đã được phát hành, kết quả kiểm toán cho thấy việc tuân thủ pháp luật, chế độ tài chính - kế toán, đầu tư, mua sắm và quản lý , sử dụng vốn, tiền, tài sản Nhà nước của Công ty mẹ TKV và các đơn vị được kiểm toán còn có những hạn chế, tồn tại nhất định.

Trong quản lý các khoản đầu tư tài chính dài hạn, công ty mẹ TKV còn một số khoản đầu tư tiềm ẩn rủi ro tài chính, chưa hiệu quả như: Đầu tư vào Công ty cổ phần Cromit Cổ Định Thanh Hóa, Công ty liên doanh Alumina Campuchia - Việt Nam, Công ty TNHH Vinacomin Lào, Công ty CP sắt Thạch Khê...

Việc tính toán hiệu quả đầu tư được phê duyệt của HĐQT tổng công ty chưa phù hợp, dẫn đến việc xác định hiệu quả đầu tư dự án chưa đảm bảo, phê duyệt dự án khi chưa được cơ quan chuyên môn tham gia ý kiến đối với thiết kế cơ sở và chưa được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường; một số dự án lập tổng mức đầu tư chưa chính xác hoặc thiếu cơ sở.

Ngoài ra, tại 6 dự án đầu tư xây dựng cơ bản gồm: Suối Lại - Công ty Than Hòn Gai - TKV; Vi Kẽm, Bát Xát, Lào Cai - Tổng Công ty Khoáng sản TKV; Đầu tư thiết bị phục vụ sản xuất năm 2020 - Công ty cổ phần Than Đèo Nai - Vinacomin; Trung tâm chế biến và Kho than tập trung vùng Hòn Gai - Công ty Tuyển than Hòn Gai - Vinacomin; Vận chuyển xít ngược - Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV và dự án Băng tải than Khe Chàm - Công ty TNHH MTV Môi trường - TKV còn một số hạng mục, công trình thực hiện chậm so với yêu cầu của hợp đồng, dự án thực hiện chậm so với dự án đầu tư được phê duyệt và một số hạn chế tồn tại trong chấp hành chính sách, chế độ dẫn đến phải giảm thanh, quyết toán chi phí đầu tư…

Việc đầu tư tài chính kém hiệu quả, tiềm ẩn rủi ro của TKV cũng từng bị Kiểm toán nhà nước chỉ ra trong các báo cáo kiểm toán trước đó.

Cụ thể, một số doanh nghiệp của Vinacomin có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao, kinh doanh chủ yếu dựa vào vốn vay các tổ chức tín dụng, vốn chiếm dụng, tiềm ẩn rủi ro mất cân đối tài chính; hoạt động đầu tư tài chính của một số đơn vị thuộc Vinacomin không hiệu quả, thua lỗ lớn, âm vốn chủ sở hữu.

Một số dự án có hiệu quả đầu tư thấp do trữ lượng không đạt như khảo sát, giá sản phẩm tiêu thụ lập không sát diễn biến thị trường, một số giá sản phẩm giảm mạnh, dẫn đến một số dự án thua lỗ lớn khi đưa vào khai thác, tiềm ẩn nguy cơ mất toàn bộ vốn đầu tư....

Nợ xấu hàng trăm tỷ

Đối với nội dung quản lý nợ phải thu, phải trả, kết quả kiểm toán cho thấy còn tình trạng quản lý nợ phải thu chưa chặt chẽ để phát sinh nợ đọng, nợ phải thu khó đòi phải trích lập dự phòng.

Theo báo cáo của Vinacomin, tổng giá trị nợ phải thu khó đòi tính đến ngày 31/12/2021 là hơn 279,1 tỷ đồng, trích dự phòng nợ phải thu hơn 238 tỷ đồng, đối chiếu nợ phải thu, phải trả chưa đầy đủ.

Vẫn còn trường hợp cho khách hàng nợ tiền hàng không đúng quy định theo hợp đồng, dư nợ vượt bảo lãnh thanh toán, chậm hoàn ứng theo quy định của đơn vị.

“Một số hợp đồng bán than tại Chi nhánh Công ty Kinh doanh than Hải Phòng của Công ty Cổ phần Kinh doanh than miền Bắc - Vinacomin chưa quy định hình thức bảo đảm thực hiện hợp đồng, chưa quy định điều khoản thưởng phạt. Ngoài ra, còn trường hợp có hệ số thanh toán nợ ngắn hạn chưa đảm bảo”, kết luận của Kiểm toán Nhà nước nêu rõ.

Về quản lý hàng tồn kho, còn có trường hợp chưa yêu cầu đơn vị giám định cung cấp các tài liệu thể hiện số lượng mẫu được lấy, sơ đồ lấy mẫu; chưa thực hiện kiểm định/hiệu chuẩn và đánh giá sai số của thiết bị đo mức tự động tại bể chứa xăng dầu; chưa thực hiện giám định độ ẩm lượng than sau khi nhập về kho, tiềm ẩn rủi ro chất lượng, độ ẩm hàng nhập kho...

Về quản lý chi phí, giá thành sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp chưa ban hành đầy đủ các định mức kinh tế - kỹ thuật; chưa xây dựng, ban hành tỷ lệ hao hụt đối với công đoạn vận chuyển than theo từng cung độ vận chuyển, loại phương tiện, độ ẩm thực tế áp dụng; chưa cập nhật, xây dựng định mức tiêu hao nhiên liệu trên cơ sở định mức tiêu hao nhiên liệu TKV; định mức năng suất thiết bị, tiêu hao nhiên liệu đối với xe ô tô và máy xúc phục vụ công nghệ chưa gắn với năng suất hoạt động (Tkm/h; tấn/h)...

Đối với việc quản lý các khoản phải nộp ngân sách Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước chỉ ra đơn vị chưa kê khai thuế giá trị giá tăng đối với hàng biếu tặng; tính thiếu thuế thu nhập cá nhân; chưa loại trừ một số khoản chi phí khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp; chưa giảm thu nhập tính thuế thu nhập cá nhân đối với khoản thu nhập từ cổ tức; trích quỹ khoa học và công nghệ vượt quy định...