Khủng hoảng nợ bất động sản càng trầm trọng khi loạt ông lớn trì hoãn thanh toán trái phiếu

“Ngân hàng thương mại vẫn đóng vai trò rất lớn trong kiến tạo thanh khoản”, ông Lê Hồng Khang, Giám đốc Xếp hạng tín nhiệm của FiinRatings nhận định khi nói về nhu cầu trái phiếu trên thị trường hiện nay

Loạt doanh nghiệp "khất" trả nợ trái phiếu doanh nghiệp

Gần đây hàng loạt “ông lớn” địa ốc thông báo khất nợ trái phiếu đến thời kỳ đáo hạn do doanh nghiệp mất thanh khoản. Đáng nói, hầu hết các doanh nghiệp không đưa ra được thời hạn trả nợ.

Tương tự, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Bất động sản Nice Star chậm thanh toán hơn 51 tỷ đồng lãi trái phiếu NCLCH2226001; CTCP Lavida Invest thông báo chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu LVDCH2123001; Một doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng cũng thông báo đạt được thỏa thuận giãn thời gian thanh toán nợ gốc trái phiếu với nhà đầu tư là CTCP BCG Energy. Theo đó, nợ gốc trái phiếu BONDBE/2019.01 sẽ được thanh toán thành nhiều đợt cho đến ngày 30/6…

Những khó khăn của ngành bất động sản có nguy cơ châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng rộng lớn hơn trong lĩnh vực ngân hàng và nền kinh tế Việt Nam khi hàng tỷ đô la trái phiếu đáo hạn trong năm nay.

Nhà phân tích Xavier Jean tại S&P Global Ratings cho biết: "Chúng tôi cho rằng đây mới chỉ là khởi đầu và sẽ có thêm nhiều khoản gia hạn nợ, tái cơ cấu và vỡ nợ".

Việc nhiều doanh nghiệp không thể thanh toán đúng thời hạn khiến niềm tin nhà đầu tư cá nhân giảm mạnh, không còn mặn mà với trái phiếu, dẫn đến thị trường tiếp tục đóng băng. Gần 2 tháng đầu năm, chỉ một trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công, tổng giá trị chưa bằng 1% cùng kỳ năm ngoái.

Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh cho biết các công ty bất động sản có 130 nghìn tỷ đồng trái phiếu đáo hạn trong năm nay.

Các công ty cùng ngành như Tân Hoàng Minh Group, Vạn Thịnh Phát Holdings  theo dữ liệu của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp chỉ còn biết trông chờ vào ngân hàng “giải cứu”. “Chúng tôi mong Ngân hàng Nhà nước (NHNN) với vai trò lãnh đạo các tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính, ngân hàng thương mại với tư cách là những nhà đầu tư chuyên nghiệp xem xét các giải pháp có thể giúp đỡ doanh nghiệp hoàn thiện nghĩa vụ với các trái chủ”, bà Đỗ Thị Phương Lan, Phụ trách tái cấu trúc cho Tập đoàn Novaland đề xuất.

Trong một lưu ý nhà đầu tư ngày 22/2, công ty chứng khoán SSI cho rằng: “Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo – và liệu một sự lây lan vỡ nợ chéo có xảy ra hay không – sẽ vẫn là mối quan tâm lớn đối với thị trường lúc này. Điều bắt buộc ngay bây giờ là các tổ chức phát hành triệu tập cuộc họp của những người nắm giữ trái phiếu để thảo luận về các giải pháp, bao gồm mua lại, đảm bảo thêm hoặc miễn trừ khả năng vỡ nợ.” 

Cần sửa chính sách?

Theo nhận định của giới chuyên môn, trái phiếu doanh nghiệp sẽ hồi phục cuối năm 2023 nếu ngân hàng không đứng ngoài cuộc.

Hiện nay, Bộ Tài chính cũng đã đề xuất sửa đổi Nghị định 65/2022/NĐ-CP nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp, cơ cấu nợ trái phiếu do chính doanh nghiệp phát hành (đảo nợ), cho phép các công ty kéo dài thời gian đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp thêm hai năm để giảm bớt tình trạng thiếu vốn. Dự thảo sửa đổi trình lên chính phủ cũng bao gồm việc cho phép chuyển đổi gốc và lãi trái phiếu thành các khoản vay hoặc các tài sản khác. Nếu được ban hành, Nghị định này sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp cơ cấu nợ trái phiếu, thúc đẩy thị trường hồi phục.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp có chất lượng tài sản tốt, song do ảnh hưởng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nên dòng tiền bị đứt đoạn. Nếu được ngân hàng tham gia “đảo nợ” trái phiếu, họ sẽ sớm vượt qua khó khăn.

Hơn nữa, một lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp bất động sản được ngân hàng nắm giữ. Vì vậy, nếu doanh nghiệp gặp khó trong đảo nợ trái phiếu, nợ xấu trái phiếu của các ngân hàng cũng sẽ tăng. “Áp lực này sẽ dẫn đến tình trạng ngân hàng trích lập nhiều hơn”, ông Lê Hồng Khang cảnh báo.

Tuy nhiên, FiinGroup cho rằng, quá trình này sẽ có sự hỗ trợ bởi NHNN thông qua các tổ chức tín dụng, trong đó chấp nhận chưa hạ chuẩn phân loại nợ vào nợ xấu cho các doanh nghiệp vẫn đáp ứng được các tiêu chí và điều kiện cho vay. Song song với thỏa thuận với trái chủ về việc giãn kỳ hạn thanh toán nợ cùng với các điều khoản mới đi kèm. Việc triển khai biện pháp chính sách này sẽ rất cần thiết trong thời gian tới.

Mặc dù vậy, tại hội nghị tín dụng bất động sản gần đây, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cảnh báo, NHNN sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng thẩm định, xét duyệt cấp tín dụng, nhất là với doanh nghiệp có trái phiếu bất động sản phát hành đến hạn thanh toán. Các ngân hàng thương mại phải thực hiện đầu tư trái phiếu doanh nghiệp theo đúng quy định của NHNN.

Song TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia đề xuất: “NHNN nên cân nhắc điều chỉnh Thông tư 16/2022/TT-NHNN, Thông tư 22/2019/TT-NHNN và sửa Thông tư 39/2016/TT-NHNN theo hướng cho phép các tổ chức tín dụng đầu tư nhiều hơn vào trái phiếu doanh nghiệp, bảo đảm an toàn với trái phiếu doanh nghiệp và cho vay góp vốn, tài trợ chuyển nhượng dự án”.