Mới đây, các chuyên gia của Chứng khoán Agribank (Agriseco) đề cập đến việc thặng dư thương mại có thể gặp khó khăn giai đoạn tới, trong bối cảnh nhiều đối tác xuất khẩu lớn của Việt Nam nguy cơ rơi vào suy thoái.
Agriseco còn cảnh báo điều này sẽ là một trong các yếu tố gây thêm áp lực cho tỷ giá hối đoái vốn đã rất căng thẳng.
Thực tế, rủi ro các nền kinh tế lớn tăng trưởng chậm lại ảnh hưởng đến lĩnh vực xuất khẩu của Việt Nam đã nhiều lần được các chuyên gia, tổ chức cảnh báo.
Trong tháng 9, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu đã chậm lại. Trong đó giá trị xuất khẩu giảm 14% so với tháng trước, chủ yếu ở các mặt hàng điện tử, máy tính, điện thoại. Tính cả quý III, lĩnh vực này cũng giảm tăng trưởng so với quý trước. Cần lưu ý rằng quý III thường là quý có giá trị xuất siêu cao và đóng góp chính vào thặng dư thương mại.
CTCP Chứng khoán BIDV (BSC) mới đây cũng nhận định tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu đều tăng chậm lại khi xu hướng tiêu dùng của người dân Mỹ giảm tốc trong bối cảnh lãi suất tăng mạnh. BSC đưa ra hai kịch bản dựa trên khả năng nền kinh tế lớn nhất thế giới suy thoái.
Ở kịch bản nếu Mỹ suy thoái vào năm 2022, xuất khẩu có thể tăng 13,1% và nhập khẩu tăng 12,6%. Nếu Mỹ suy thoái vào năm 2023, xuất khẩu có thể tăng 18% và nhập khẩu có thể tăng 17,3%.
Trong khi đó, ông Michael Kokalari, Chuyên gia Kinh tế trưởng của VinaCapital cho biết quỹ này dự báo tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ giảm xuống khoảng 10% vào cuối năm do nền kinh tế Mỹ tiếp tục tăng trưởng chậm lại.
"Sự suy thoái của nền kinh tế Mỹ đang đè nặng lên nhu cầu đối với các sản phẩm sản xuất tại Việt Nam như ti vi, đồ nội thất và điện thoại thông minh", ông nói.
Trong báo cáo mới nhất, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nhấn mạnh nhiều mối lo ngại đến nền kinh tế trong quý IV đến từ việc Fed tiếp tục thắt chặt hơn nữa chính sách tiền tệ dẫn đến sự thảo luận tăng lên về rủi ro suy thoái tại Mỹ. Trong khi đó, thị trường châu Âu nhiều khả năng sẽ xấu đi khi cuộc khủng hoảng năng lượng leo thang vào mùa đông. Vì vậy, các chuyên gia tại đây dự báo tăng trưởng sản xuất công nghiệp và xuất khẩu sẽ chậm lại trong quý IV nhưng mức độ suy giảm sẽ ở mức vừa phải.
Ở góc độ chuyên gia, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính nhìn nhận lĩnh vực xuất khẩu của Việt Nam đối mặt nhiều thách thức hơn càng về những tháng cuối năm. Áp lực với thặng dư thương mại là có nhưng không quá căng thẳng.
9 tháng đầu năm 2022, cán cân thương mại xuất siêu trên 6,8 tỷ USD. Một số thị trường chính vẫn ghi nhận những con số tăng trưởng khả quan, tuy nhiên chuyên gia lưu ý cùng kỳ năm trước kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch COVID-19.
Theo dự báo của TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia, cán cân thương mại năm nay có thể thặng dư 4 - 8 tỷ USD. Trong năm 2021, Việt Nam xuất siêu 4 tỷ USD.
Số liệu từ Bộ Công Thương cho biết, tính chung 9 tháng, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 86,3 tỷ USD, tăng 25,4% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp đến là thị trường Trung Quốc với kim ngạch đạt 40 tỷ USD, tăng 3,2% so với cùng kỳ năm trước, sang EU ước đạt 35,7 tỷ USD, tăng 23,8%, xuất khẩu sang Hàn Quốc ước đạt 18,9 tỷ USD, tăng 18,3%.
Bộ Công Thương đánh giá, 3 tháng cuối năm, tiêu dùng hàng hóa ở những thị trường là đối tác lớn của Việt Nam tuy có chậm lại nhưng chưa giảm mạnh.
Nhưng, trước thực tế lạm phát tăng cao ở hầu hết các quốc gia, là các thị trường lớn của Việt Nam sẽ ảnh hưởng đến tiêu dùng các mặt hàng không thiết yếu, gây sụt giảm nhu cầu hàng hoá nhập khẩu từ các nước trong đó có Việt Nam.
Bên cạnh đó, USD tăng tiếp tục tác động bất lợi đến nhập khẩu do hiện nay nước ta nhập khẩu nhiều nguyên vật liệu sản xuất để phục vụ cho xuất khẩu.
Bộ Công Thương cho biết sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm nguồn cung nguyên vật liệu thay thế với giá cả phù hợp để đảm bảo đủ nguyên, nhiên, vật liệu phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng… chuẩn bị cho mùa mua sắm cuối năm; hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tốt các FTA đã ký kết để tăng tốc sản xuất, xuất khẩu.
