Thời gian vừa qua, các cơ quan báo chí liên tiếp phản ánh về tình trạng sai phạm, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, khởi tố, xét xử nhiều tổ chức cá nhân với quy mô và phạm vi cực lớn trong quá trình huy động trái phiếu doanh nghiệp. Điều này dấy lên những lo ngại về niềm tin của nhân dân vào chính sách kinh tế, pháp luật vào thị trường tài chính. Trong bối cảnh sự am hiểu về các lĩnh vực này của nhân dân nói chung còn nhiều hạn chế, dẫn đến những hệ lụy càng nghiêm trọng.
Giáo dục Kinh tế và Pháp luật là môn học góp phần định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Từ đó nhằm tuyên truyền đường lối chính sách pháp luật, kinh tế của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên nhiều tổ chức cá nhân lợi dụng lòng tin, hạn chế về thông tin để lừa đảo chiếm đoạt tài sản với số lượng rất lớn, làm mất niềm tin của nhân dân vào Pháp luật.
Trong quá trình thu thập thông tin để triển khai thực hiện Chuyên đề chuyên sâu “Giáo dục kinh tế pháp luật nhìn từ góc độ nghiên cứu giáo dục” khảo sát tại các cơ sơ Giáo dục & Đào tạo, các thầy cô giáo trên địa bàn Hà Nội, nhóm phóng viên nhận được một số thông tin phản ánh của cô giáo DBT (phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội) về việc bà bị Công ty TNHH MTV Quản lý quỹ ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Cty quỹ Vietinbank) đã làm giả các giao dịch nên bà bị dụ dỗ mua hơn 30 tỷ tiền trái phiếu sau đó không thực hiện đúng cam kết.
Làm giả hợp đồng mua bán “vịt trời”
Theo đơn phản ánh, thời điểm tháng 10/2021, bà DBT được nhân viên Cty quỹ Vietinbank mời chào mua trái phiếu của Cty Quỹ Vietinbank nhưng thực tế trái phiếu của công ty TNHH Đầu tư Central Capital (Cty Central Capital) phát hành ngày 27/5/2021 với mệnh giá 1 tỷ đồng/ 1 trái phiếu có kỳ hạn 3 năm với lãi suất cố định 11%/ năm.
Do không có nhu cầu đầu tư và nhận thấy khoảng thời gian 3 năm khá lâu nên bà DBT từ chối mua lô trái phiếu trên. Tuy nhiên, để tạo niềm tin và dụ dỗ bà DBT đầu tư, nhân viên Cty quỹ Vietinbank đã khẳng định chỉ cần sau 1 năm sẽ có người mua lại số lượng trái phiếu bà DBT đầu tư.
Để tạo niềm tin, ngày 7/10/2021 nhân viên cty quỹ Vietinbank đã soạn sẵn 2 hợp đồng với nội dung bán cho bà DBT số lượng 30 trái phiếu của công ty Central Capital với tổng trị giá hơn 30 tỷ đồng và một hợp đồng đặt mua bán số trái phiếu trên giữa bà DBT và công ty CP Đầu tư và Tư vấn Gaia, dự kiến giao dịch ngày 7/10/2022.
“Nhân viên cty quỹ Vietinbank khẳng định số trái phiếu trên sẽ được công ty Gaia mua lại sau 1 năm. Đồng thời nhìn thấy hợp đồng đặt mua trái phiếu của công ty Gaia đã được đóng dấu và ký sẵn. Do tin tưởng và nghĩ thời gian đầu tư không quá dài nên tôi đã đồng ý mua số trái phiếu trên của công ty quỹ Vietinbank”, bà DBT thông tin.
Sau đó, ngày 14/10, bà DBT được Công ty quỹ Vietinbank cấp giấy chứng nhận số CENCH2124001/23082021-004, chứng nhận bà DBT sở hữu 30 trái phiếu công ty TNHH Đầu tư Central Capital đợt phát hành ngày 27/5/2021. Tại chứng nhận này ghi rõ: “Trái phiếu được mua, bán, chuyển nhượng, thừa kế, cầm cố, chiết khấu một phần hoặc toàn bộ, được dùng làm tài sản thế chấp theo quy định của pháp luật và các điều khoản điều kiện của trái phiếu. Khi thực hiện giao dịch này, các bên liên quan phải thực hiện đăng ký và xác nhận tại VietinBank Securities”.
Mặc dù quy định tại giấy chứng nhận rõ ràng như thế, tuy nhiên thời gian sau khi sở hữu số trái phiếu trên, do có nhu cầu sử dụng tiền, bà DBT đã đặt vấn đề thế chấp số trái phiếu trên để vay tiền tại ngân hàng VietinBank nhưng không hiểu lý do gì ngân hàng này từ chối cho bà DBT vay tiền qua hình thức thế chấp trái phiếu do chính ngân hàng này chuyển nhượng.
Nhận thấy quyền lợi của mình không được đảm bảo đúng như cam kết, đồng thời nhận thấy nhiều dấu hiệu không hợp lý trong hợp đồng đặt mua trái phiếu với công ty Gaia, bà DBT quyết định yêu cầu thanh toán hợp đồng mua bán trái phiếu ngay sau khi hết hạn 1 năm.
Ngày 6/10/2022, sau khi thời hạn 1 năm kết thúc, nhân viên công ty quỹ VietinBank bất ngờ dẫn một người đàn ông giới thiệu tên Dương, Tổng Giám đốc công ty Gaia tới xin khất thanh toán mua lại trái phiếu của bà DBT lại 1 tháng với lý do vay ngân hàng khó khăn.
Lúc này, nhận thấy quyền lợi của mình không được đảm bảo như cam kết, bà DBT đã nhiều lần yêu cầu phía công ty quỹ VietinBank thực hiện thanh toán lô trái phiếu đúng hẹn. Tuy nhiên, đã nhiều ngày trôi qua, bà DBT vẫn chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng từ phía đơn vị này.
“Tôi cho rằng, nhân viên công ty quỹ VietinBank có dấu hiệu lừa đảo nhằm dụ dỗ tôi mua lô trái phiếu trên. Rõ ràng ngày 14/10/2021 tôi mới được chứng nhận sở hữu 30 trái phiếu do công ty Central Capital phát hành nhưng ngày 7/10/2021, công ty quỹ VietinBank đã làm sẵn một hợp đồng đặt mua số trái phiếu trên với công ty Gaia. Đây có thể xem là hành vi bán “vịt trời”, làm giả hồ sơ giấy tờ nhằm dụ dỗ tôi mua lô trái phiếu trên”, bà DBT bức xúc.
Bên cạnh đó, bà DBT cho rằng việc ngân hàng VietinBank không nhận thế chấp chính những trái phiếu do mình chuyển nhượng như cam kết là vi phạm hợp đồng với khách hàng, làm ảnh hưởng tới quyền lợi của khách hàng một cách nghiêm trọng.
Sau nhiều ngày gửi kiến nghị tới các cơ quan chức năng của ngân hàng VietinBank nhưng không nhận được phản hồi, cực chẳng đã bà DBT cùng người thân của mình phải gửi đơn tới các cơ quan thông tấn báo chí cùng lực lượng chức năng để mong có thể đòi lại quyền lợi và lấy lại tiền của mình.
Được biết, đối với trái phiếu không chuyển đổi không kèm chứng quyền: Đối tượng mua trái phiếu là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo quy định của pháp luật chứng khoán.
Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là nhà đầu tư có năng lực tài chính hoặc có trình độ chuyên môn về chứng khoán theo quy định tại Điều 11 Luật Chứng khoán. Tổ chức có trách nhiệm xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và tài liệu xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp thực hiện theo quy định tại Điều 4 và Điều 5 Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, ngoài trừ việc xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp quy định tại điểm d khoản 1 Điều 8 Nghị định 153/2020/NĐ-CP , khoản 6 Điều 1 Nghị định 65/2022/NĐ-CP.
Thực hiện giao dịch trái phiếu theo quy định tại Điều 16 Nghị định 153/2020/NĐ-CP, sửa đổi bổi sung bởi Nghị định 65/2022/NĐ-CP; không được bán hoặc cùng góp vốn đầu tư trái phiếu với nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp dưới mọi hình thức.
Trước những thông tin phản ánh trên, tòa soạn đã liên hệ làm việc với ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam đề nghị cung cấp thông tin thực hiện Chuyên đề chuyên sâu nhưng chưa nhận được phản hồi.
Vậy, bà ĐBT có phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo quy định của pháp luật chứng khoán hay không? Công ty quỹ VietinBank cố tình làm trái quy định của pháp luật để dụ dỗ khách hàng mua trái phiếu của mình? Quyền lợi của khách hàng sẽ được đảm bảo ra sao khi những kết trong hợp đồng chuyển nhượng trái phiếu không được phía VietinBank thực hiện? Trách nhiệm của Ngân hàng TMCP Vietinbank ra sao khi Công ty quỹ VietinBank lừa đảo khách hàng? Những hành vi này được xử lý, cảnh báo như thế nào?
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin chuyên sâu về vấn đề này!
