Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông có nhiều sai phạm về tài chính, đấu thầu Ảnh: Vũ Long
Sử dụng nguồn vốn sai mục đích
Từ năm 2018 đến 2020, Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông (gọi tắt là Công ty Thủy lợi Đắk Nông) đã mua sắm tài sản cố định phục vụ sản xuất - kinh doanh với giá trị hơn 1,2 tỷ đồng. Thế nhưng, việc mua sắm này không được xây dựng kế hoạch, quyết định mua sắm tài sản, xây dựng tiêu chuẩn, tính năng kỹ thuật, cấu tạo của từng loại tài sản cần mua sắm, chưa có ý kiến của Chủ tịch Công ty.
Đáng nói, Công ty Thủy lợi Đắk Nông không đăng tải kế hoạch và kết quả lựa chọn nhà thầu, không gửi yêu cầu mua sắm đến nhà cung cấp, không thành lập tổ khảo sát giá, không đánh giá kết quả khi xét giá của nhà cung cấp, không thương thảo ký hợp đồng.
Theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông tại Kết luận thanh tra số 173 ngày 19/8/2021, việc Công ty Thủy lợi Đắk Nông sử dụng nguồn vốn cấp bù thủy lợi phí và nguồn hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm dịch vụ công ích thủy lợi để đầu tư lắp đặt, mua sắm mới tài sản (máy bơm tạm Hệ thống bơm Đắk Rền và Trạm bơm D12, xã Quảng Phú) không đúng mục đích sử dụng nguồn vốn.
Dù công khai thu nhập, nhưng việc kê khai tài sản tại Công ty Thủy lợi Đắk Nông được thực hiện “qua loa lấy lệ”. Theo đó, một số bản kê khai thiếu chữ ký từng trang của người kê khai. Bên cạnh đó, một số bản kê khai không đầy đủ tài sản (kê khai nhà ở, nhưng không kê khai đất làm nhà ở, nhà, đất không đầy đủ về quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất, giải trình không đầy đủ về tài sản biến động tăng thêm).
Ngoài 22 công trình đấu thầu rộng rãi với tổng giá trị được phê duyệt hơn 118,9 tỷ đồng, trong thời kỳ trên, có đến 47 công trình, hạng mục được chỉ định thầu và tự thực hiện với tổng giá trị phê duyệt hơn 20,5 tỷ đồng.
Dù công khai đăng tải trên báo chí về kế hoạch đấu thầu, tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhưng Công ty Thủy lợi Đắk Nông đăng tải chưa đầy đủ trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, như kế hoạch và kết quả lựa chọn nhà thầu với những gói thầu đấu thầu rộng rãi (năm 2018 có 4/6 gói thầu, năm 2018 có 2/6 gói thầu, năm 2019 có 10/11 không đăng tải qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia), gói thầu đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia còn chậm thời gian quy định.
Ngày 6/8/2020, Chủ tịch Công ty Thủy lợi Đắk Nông ban hành quyết định bổ nhiệm Phó giám đốc Công ty đối với ông Trần Văn Chạy. Tuy vậy, trong thủ tục hồ sơ bổ nhiệm này chưa có văn bản ý kiến của Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh, chưa có văn bản ý kiến thống nhất của chủ sở hữu (là UBND tỉnh) hoặc cơ quan cấp trên theo phân cấp hiện hành của tỉnh (là Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh) theo quy định tại khoản 1, Điều 24, Điều lệ hoạt động Công ty ban hành kèm theo Quyết định số 1954 ngày 12/12/2017 của UBND tỉnh Đắk Nông và không đúng khoản 5, Điều 2, Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chủ tịch, giám đốc công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ ban hành theo Quyết định số 1639 ngày 12/10/2017 của UBND tỉnh.
“Râu ông nọ cắm cằm bà kia”
Đáng chú ý, Quy chế chi tiêu nội bộ của Công ty quy định các khoản chi cho các đoàn kiểm tra, làm việc trên công trình thủy lợi với mức chi 200.000 đồng/ngày không có trong quy định hiện hành. Quy định chi tiền phòng ngủ cho người quản lý doanh nghiệp đi công tác tại các quận, thành phố trực thuộc Trung ương và thành phố là đô thị loại I thuộc tỉnh theo hóa đơn thực tế với mức 1 triệu đồng/ngày/phòng và khu vực còn lại mức 700.000 đồng/ngày/phòng là cao hơn mức quy định.
Theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông, thủ tục thanh toán tiền làm thêm giờ trong Quy chế chi tiêu nội bộ của Công ty chưa quy định cụ thể việc chấp thuận, đồng ý làm thêm giờ của người lao động hoặc thỏa thuận làm thêm giờ của người lao động với người sử dụng lao động; chưa quy định cụ thể đối tượng đại biểu hội nghị là khách mời không có trong danh sách trả lương của Công ty mới được hỗ trợ tiền ăn, dẫn đến thanh toán tiền ăn hội nghị cả đại biểu hội nghị có trong danh sách trả lương của Công ty là không đúng quy định.
Tại khoản 1, Điều 14, Quy định tiêu chuẩn và quy trình bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, điều động, từ chức, miễn nhiệm cán bộ của Công ty quy định Chủ tịch quyết định chủ trương bổ nhiệm đối với chức danh Phó giám đốc là không phù hợp thẩm quyền theo phân cấp quản lý cán bộ của Tỉnh ủy, UBND tỉnh.
Nhiều sai phạm về sử dụng tài chính tại Công ty Thủy lợi Đắk Nông cũng được Thanh tra tỉnh chỉ ra. Theo đó, năm 2019, Công ty chi tham quan học tập kinh nghiệm cho cán bộ, công nhân viên theo quyết định phê duyệt quy hoạch sử dụng nguồn quỹ phúc lợi, nhưng thực tế Công ty hạch toán vào chi phí quản lý doanh nghiệp với số tiền hơn 205 triệu đồng.
Một số số liệu trong báo cáo quyết toán tài chính hàng chục năm được duyệt so với hồ sơ chứng từ thanh toán của Công ty còn bất cập, chưa khớp nhau: khi số liệu trong báo cáo tài chính về số dư năm sau có thay đổi so với báo cáo tài chính năm trước, khi thực hiện điều chỉnh báo cáo tài chính năm hiện tại (năm báo cáo), Công ty chưa thuyết minh đầy đủ về số liệu thay đổi theo quy định.
Năm 2019, Công ty đã chi thanh toán cho Công trình Hồ số 3 và Công trình Hồ Đắk Huýt 2,237 tỷ đồng từ nguồn kinh phí hỗ trợ sử dụng sản phẩm, dịch vụ thủy lợi theo quy định và năm 2020 hạch toán chi phí thanh toán sữa chữa 2 công trình 4,538 tỷ đồng từ nguồn kinh phí hỗ trợ sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi đúng nguồn vốn theo chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên, Công ty đã chi thanh toán chi phí sữa chữa lớn 2 công trình trong năm 2020 khi chưa có kế hoạch kinh phí sửa chữa lớn tài sản cố định để báo cáo, trình UBND tỉnh phê duyệt thực hiện.
Đối với việc ủy quyền Giám đốc ký hợp đồng xây dựng, nghiệm thu, thanh toán, quyết toán, theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông là không phù hợp với quy định tại khoản 7, Điều 3 và điểm d, khoản 2, Điều 4, Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chủ tịch, giám đốc các công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, ban hành kèm theo Quyết định số 1639 của UBND tỉnh.
Bên cạnh đó, hồ sơ dự toán 7 công trình, hạng mục tính sai khối lượng, sai định mức, lập không đúng hiện trạng hạng mục công trình với giá trị hơn 148 triệu đồng. Tại thời điểm thanh tra, 25 công trình có một hoặc một số hạng mục công tác thi công không đúng khối lượng theo thiết kế - dự toán với giá trị hơn 837 tỷ đồng.
Hai công trình Hồ số 2 và Hồ số 4 thực tế thi công có tận dụng một phần vật liệu đá hộc cũ để làm một phần vật liệu thi công lát mái đập, thiết bị thoát nước. Nhưng các đơn vị liên quan không lập biên bản xử lý hiện trường, điều chỉnh biện pháp để làm cơ sở nghiệm thu, tính toán lại khối lượng thực tế thi công, mà thực hiện nghiệm thu thanh toán theo như hồ sơ thiết kế, dự toán được phê duyệt ban đầu, với giá trị đã nghiệm thu không đúng theo biện pháp thi công thực tế là hơn 125 triệu đồng.
Trong khi đó, hồ sơ thiết kế 20 công trình không xác định cụ thể vị trí bãi thải để làm cơ sở lập dự toán cự ly vận chuyển đất, phế thải đổ đi (Công ty cổ phần Tư vấn Đầu tư xây dựng Tài nguyên nước SHT 15 công trình, Công ty TNHH Xây dựng thương mại dịch vụ Gia Luận 3 công trình…); hồ sơ, tài liệu nghiệm thu công tác vận chuyển đất, phế thải đổ đi một số công trình thiết lập hồ sơ chưa đầy đủ, chưa đảm bảo cơ sở để xác định đúng cự ly, khoảng cách vận chuyển, với giá trị nghiệm thu chưa đảm bảo cơ sở là hơn 1,4 tỷ đồng.
Đặc biệt, Công ty Thủy lợi Đắk Nông giao khoán nội bộ cho Xí nghiệp Xây dựng dịch vụ thi công công trình với giá trị gồm giá dự toán và phần thuế giá trị gia tăng 10% hơn 532 triệu đồng, Công ty hạch toán cả giá trị thuế giá trị gia tăng này vào doanh thu, chi phí để xác định lợi nhuận của Công ty là không đúng, do các công trình sữa chữa, nạo vét phục vụ sản xuất nông nghiệp không phải chịu thuế giá trị gia tăng.
Về chứng từ chi phí thanh toán 25 hạng mục công trình năm 2018 - 2019 do Công ty tự thực hiện (giao nội bộ cho Xí nghiệp Xây dựng công trình thi công), xí nghiệp này tập hợp hồ sơ, chứng từ chi phí nhân công còn thiếu khối lượng so với khối lượng chi phí nhân công trực tiếp theo hồ sơ thiết kế - dự toán được duyệt, dẫn đến không đảm bảo thực hiện khối lượng thi công hạng mục công trình với giá trị hơn 675 triệu đồng. Khi thanh quyết toán chi phí xây dựng cho các công trình, Công ty Thủy lợi Đắc Nông kiểm soát hồ sơ, chứng từ còn chưa chặt chẽ, chi phí này thực hiện từ nguồn thủy lợi phí, đã tập hợp, hạch toán để xác định lợi nhuận của Công ty năm 2018, năm 2019.
Đó là chưa kể, Xí nghiệp thực hiện theo dõi, xuất, nhập, tồn kho, chứng từ phân bổ vật tư, vật liệu, hàng hóa, phân bổ chi phí vận chuyển cho công trình chưa đầy đủ, chưa đảm bảo hợp lý, hợp lệ với giá trị chi phí hơn 248 triệu đồng.
Thoát trách nhiệm “nhờ” đã nghỉ việc
“Khuyết điểm trên, trách nhiệm lãnh đạo, quản lý thuộc về ông Hoàng Trung Thơ, Chủ tịch Công ty thời kỳ 2018 - 10/2019; ông Lê Viết Thuận, Chủ tịch Công ty thời kỳ 11/2019 - 2020; ông Trịnh Văn Tường, Giám đốc Công ty thời kỳ 2018 - 2019; ông Nguyễn Thừa Anh, Giám đốc Công ty thời kỳ 4/2020 - 12/2020…”, Kết luận thanh tra 173 nêu rõ.
Dù vậy, Thanh tra tỉnh Đắk Nông cho rằng, các khuyết điểm, vi phạm chủ yếu tập trung trong thời kỳ 2018 - 2019 do ông Trịnh Văn Tường làm Giám đốc Công ty. “Hiện nay, ông Trịnh Văn Tường đã nghỉ việc, nên không kiến nghị xử lý, kiểm điểm trách nhiệm”, Kết luận thanh tra số 173 nêu.
Thanh tra tỉnh Đắk Nông yêu cầu Chủ tịch, Giám đốc Công ty Thủy lợi Đắk Nông kiểm điểm, rút kinh nghiệm liên quan đến các khuyết điểm trong thời kỳ năm 2020 đã nêu tại phần kết luận để đề ra biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời trong thời gian tới.
Thanh tra tỉnh Đắk Nông cũng yêu cầu Chủ tịch Công ty giao Giám đốc tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm của các phòng, ban, xí nghiệp, cá nhân thuộc Công ty có liên quan đến các hạn chế, khuyết điểm đã nêu, để có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục; tiến hành thu hồi quyết định bổ nhiệm chức danh Phó giám đốc Công ty với ông Trần Văn Chạy, sau đó thực hiện lại thủ tục bổ nhiệm chức danh Phó giám đốc theo đúng quy định.
Thanh tra tỉnh Đắk Nông cũng yêu cầu Giám đốc Công ty chỉ đạo thực hiện hạch toán, điều chỉnh bổ sung hồ sơ, chứng từ thanh toán chi phí tham quan, học tập kinh nghiệm hơn 205 triệu đồng theo đúng quy định; thu hồi của các đơn vị thi công để nộp vào ngân sách nhà nước theo quyết định thu hồi của Chánh Thanh tra tỉnh Đắk Nông khoản tiền hơn 1,5 tỷ đồng (trong đó hơn 912 triệu đồng sai về khối lượng, định mức các công trình và hơn 672 triệu đồng thanh toán chi phí không đúng khối lượng nhân công trực tiếp sửa chữa các hạng mục công trình Công ty tự thực hiện).
