Theo đề án phương án sửa đổi cơ cấu biểu giá bán lẻ điện vừa được Bộ Công Thương công bố, giá điện sinh hoạt dự kiến rút gọn còn 5 hoặc 4 bậc thay vì 6 bậc như hiện nay; bậc thang rẻ nhất tính cho hộ gia đình dùng dưới 100 kWh thay cho mức 50 kWh hiện hành.
Đơn vị tư vấn đề án là Công ty TNHH MTV Tư vấn và Chuyển giao công nghệ Bách Khoa (Đại học Bách khoa Hà Nội).
Phương án điện sinh hoạt 5 bậc
Đối với giá bán lẻ điện sinh hoạt, đề án phân tích các phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện gồm 1 bậc, 3 bậc, 4 bậc và 5 bậc.
Theo phân tích của đơn vị tư vấn tại đề án, phương án đồng giá (1 bậc) không áp dụng được trên thực tế nhìn vào các mục tiêu định giá, chính sách xã hội, phản ánh chi phí cung ứng, sử dụng điện tiết kiệm hiệu quả.
Các phương án điều chỉnh cơ cấu biểu giá điện cho mục đích sinh hoạt (3, 4, 5 bậc) đều có các hộ sử dụng điện thấp hoặc trung bình dưới 300 kWh tăng giá điện (số lượng các hộ này chiếm trên 85% tổng số hộ sử dụng điện sinh hoạt). Các hộ sử dụng điện từ 300 kWh đến dưới 1.000 kWh được giảm giá điện; các hộ dùng điện trên 1.000 kWh tăng giá điện.
Theo phương án biểu giá điện bán lẻ sinh hoạt mới, giá điện thấp nhất là 1.678 đồng/ kWh, cao nhất 3.356 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT). Ảnh: EVN
Như vậy, cả ba phương án điều chỉnh sẽ có tác động tăng giá ở các mức độ khác nhau cho hơn 85% tổng số hộ sử dụng điện cho mục đích sinh hoạt. Sau khi phân tích, đơn vị tư vấn đề xuất áp dụng phương án 5 bậc.
Bậc 1: Áp dụng cho 100 kWh đầu tiên; giá điện mới là 1.753 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 1.678-1.734 đồng/kWh).
Bậc 2: Từ 101-200 kWh; giá điện mới đề xuất là 2.014 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.014 đồng/kWh ).
Bậc 3: Từ 201-400 kWh; giá điện mới đề xuất là 2.424 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.536-2.834 đồng/kWh).
Bậc 4: Từ 401-700 kWh; giá điện mới đề xuất là 2.871 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.927 đồng/kWh).
Bậc 5: Từ 701 kWh trở lên; giá điện mới đề xuất là 3.076 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.927 đồng/kWh).
Phương án 5 bậc theo đề xuất của đơn vị tư vấn.
Theo đề án, ưu điểm của phương án này là số bậc giảm từ 6 bậc còn 5 bậc. Nhưng nhược điểm là tiền điện các hộ sinh hoạt có mức sử dụng điện từ dưới 270 kWh/tháng tăng thêm bình quân khoảng 2,32% (mức tăng tối đa là 4,47%) so với tiền điện hiện hành.
Các hộ có mức sử dụng từ 280 kWh đến 1.100 kWh có mức giảm tiền điện bình quân khoảng 2,47% (mức giảm tối đa là 4,82%). Các hộ có mức sử dụng từ 1.100 kWh trở lên có mức tăng tiền điện bình quân khoảng 3,87% (mức tăng tối đa là 4,63%).
Ngoài ra, số tiền ngân sách hỗ trợ cho hộ nghèo và hộ chính sách xã hội tăng 42 tỉ đồng/năm (tính theo số hộ nghèo, hộ chính sách xã hội năm 2020 là 1.546.540 hộ) do giá điện của bậc 1 được điều chỉnh tăng.
Bộ Công Thương đề xuất 2 phương án
Trên cơ sở phân tích của các đơn vị tư vấn, Bộ Công Thương thống nhất là không xem xét phương án giá sinh hoạt đồng giá trong các phân tích lựa chọn biểu giá bán lẻ điện. Đồng thời, Bộ đề xuất hai phương án biểu giá điện sinh hoạt là 5 bậc và 4 bậc.
Phương án 1: Cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt theo hướng rút ngắn từ 6 bậc xuống 5 bậc:
+ Bậc 1: cho 100 kWh đầu tiên
+ Bậc 2: cho kWh từ 101-200
+ Bậc 3: cho kWh từ 201-400
+ Bậc 4: cho kWh từ 401-700
+ Bậc 5: cho kWh từ 701 trở lên
Ưu điểm của phương án này, theo Bộ Công Thương là đơn giản, người dân dễ hiểu do giảm từ 6 bậc như cơ cấu biểu giá điện hiện nay xuống còn 5 bậc giá điện. Nhược điểm là tiền điện các hộ sinh hoạt có mức sử dụng điện cao từ 711 kWh/tháng trở lên (chiếm khoảng 2% số hộ) phải trả tăng thêm.
Phương án cơ cấu giá điện sinh hoạt theo đề xuất của Bộ Công Thương.
Phương án 2, Bộ Công Thương đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt theo hướng rút ngắn từ 6 bậc xuống 4:
+ Bậc 1: cho 100 kWh đầu tiên
+ Bậc 2: cho kWh từ 101-300
+ Bậc 4: cho kWh từ 301-700
+ Bậc 5: cho kWh từ 701 trở lên
Ưu điểm của phương án này, theo Bộ Công Thương, việc phân chia giảm bớt 1 bậc so với phương án 5 bậc sẽ làm giảm bớt một phần tác động tăng tiền điện trong các tháng chuyển mùa với phần lớn các hộ sử dụng điện nằm trong dải sử dụng từ 100-300 kWh.
Tuy nhiên phương án này có nhược điểm sẽ làm tăng tiền điện phải trả đối với các hộ có mức sử dụng từ 119-232 kWh/tháng và các hộ có mức sử dụng trên 806 kWh/tháng.
Thế nhưng, theo đánh giá sơ bộ thì tác động tăng tiền điện đối với các hộ có mức sử dụng từ 119-232 kWh/tháng là không lớn với mức tiền điện tăng thêm chỉ tối đa chỉ 12.100 đồng/tháng/hộ, tương ứng mức tăng tiền điện là 3,25%.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cho rằng phương án 4 bậc sẽ có tác dụng thấp hơn trong việc khuyến khích khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả so với phương án 5 bậc.
