Gộp Bệnh xá trong hang sâu thuộc di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò
Tuy nhiên, điều đáng buồn là sau khi đầu tư tu bổ, tôn tạo chiến khu Đồng Bò lại không được các cấp, các ngành, nhất là đơn vị chủ quản phát huy giá trị di tích một cách xứng tầm, khiến nơi đây như bị bỏ hoang từ rất lâu.
Từ vốn đầu tư hơn 11 tỉ lên đến hơn 21,1 tỉ đồng
Nằm cách trung tâm TP Nha Trang chỉ khoảng mười cây số, di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò (xã Phước Đồng, TP Nha Trang) rất thuận lợi cho việc quảng bá, phát huy giá trị. Vậy mà hiện di tích này đang đang bị xuống cấp nghiêm trọng và có cảm tưởng nơi đây không có người quản lý. Con đường dài khoảng 5 km đi vào di tích được đầu tư, xây dựng trước đây nay cỏ dại mọc um tùm che khuất cả lối đi và đang trên đà xuống cấp. Các hạng mục như nhà dừng chân, khu nhà vệ sinh không một bóng người, cứ như nó đã bị rơi vào quên lãng.
Theo tìm hiểu của Văn Hóa, di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò từng là căn cứ địa cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử vô giá về chiến khu xưa. Để phát huy giá trị di tích này, năm 2008 UBND tỉnh Khánh Hòa đã quyết định cho thực hiện dự án Tái hiện căn cứ Đồng Bò với nhiều hạng mục: Gộp Bệnh xá, đường đi, nhà dừng chân, khu nhà vệ sinh… do Ban Chỉ huy quân sự tỉnh Khánh Hòa (BCHQS) làm chủ đầu tư. Mục tiêu của dự án là xây dựng, tái hiện nơi đây thành một “bảo tàng sống” để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ và thu hút khách du lịch đến tham quan. Tổng diện tích của dự án là 25 ha với tổng mức đầu tư hơn 11,2 tỉ đồng, từ nguồn ngân sách tỉnh Khánh Hòa.
Theo đó, BCHQS tỉnh Khánh Hòa đã thực hiện trình tự thủ tục dự án theo đúng chủ trương của Tỉnh ủy và UBND tỉnh. Đầu năm 2014, dự án đã hoàn thành và được Sở Tài chính phê duyệt quyết toán với vốn đầu tư lên đến hơn 21,1 tỉ đồng. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành, dự án Tái hiện căn cứ Đồng Bò lại không có kinh phí để quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa lịch sử. Đầu năm 2014, BCHQS tỉnh đã đề xuất việc liên kết với doanh nghiệp để mở rộng đầu tư, khai thác, phát huy giá trị dự án và đã được UBND tỉnh đồng ý. Trên cơ sở đó, tháng 4.2015, BCHQS tỉnh đã ký hợp đồng liên kết với Công ty TNHH Hải Đăng để mở rộng đầu tư, khai thác, phát huy giá trị dự án. Thế nhưng, công tác quản lý, phát huy giá trị di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò vẫn không được cải thiện, tình trạng bỏ hoang tiếp tục diễn ra khiến nhiều hạng mục mới đầu tư đã xuống cấp nghiêm trọng.
Điểm dừng chân trên đường vào di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò
Cần làm rõ trách nhiệm
Trước tình trạng trên, tháng 8.2018, UBND tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu các Sở, ngành rà soát lại toàn bộ dự án Tái hiện căn cứ Đồng Bò. Qua đó, các cơ quan chức năng nhận thấy có quy định đơn vị quân đội không được đem tài sản nhà nước để liên doanh, liên kết, do đó Sở KH&ĐT đã đề nghị giao dự án này cho Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh (đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở VHTT) thực hiện việc quản lý, khai thác. Theo đó, ngày 1.10.2018, UBND tỉnh có công văn chỉ đạo BCHQS tỉnh hoàn thiện hồ sơ trình cơ quan quản lý cấp trên đề nghị Bộ Tài chính ra quyết định điều chuyển tài sản thuộc dự án Tái hiện căn cứ Đồng Bò theo quy định.
Ông Nguyễn Tuấn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa cho biết, di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò đã được UBND tỉnh Khánh Hòa đưa vào danh mục kiểm kê và công nhận là di tích lịch sử theo quyết định số 2577/UB-QĐ, ngày 5.10.1995. Hiện nay Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đang rà soát, xây dựng hồ sơ xếp hạng di tích này dựa trên các quy định của Luật Di sản văn hóa. Tuy nhiên, hiện nay di tích này vẫn chưa được BCHQS tỉnh Khánh Hòa bàn giao cho Sở VHTT quản lý. Sau khi hoàn tất việc bàn giao, nếu Sở VHTT giao Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh quản lý, đơn vị sẽ đề nghị tổ chức cắm mốc khoanh vùng bảo vệ, lập hồ sơ xếp hạng.
Trong khi đó trao đổi với Văn Hóa, ông Nguyễn Thanh Hà, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Khánh Hòa cho biết, theo quy định, di tích căn cứ Đồng Bò phải được bàn giao cho Trung tâm Bảo tồn di tích quản lý. Năm 2018, Sở KH&ĐT tỉnh Khánh Hòa cũng tham mưu UBND tỉnh về việc bàn giao toàn bộ di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò cho Sở VHTT Khánh Hòa. Thế nhưng đến nay, việc xác định trong 25 ha đất di tích lịch sử căn cứ Đồng Bò hiện có khoảng hơn 8 ha đất liên quan đến an ninh quốc phòng. Do đó, các cơ quan chức năng đang tiến hành xác minh làm rõ, xác định ranh giới, mốc rõ ràng, sau đó sẽ tổ chức chuyển giao cho Trung tâm Bảo tồn di tích quản lý.
Về câu hỏi, dự án Tái hiện căn cứ Đồng Bò được đầu tư tu bổ, tôn tạo hàng chục tỉ đồng nhưng lại bị bỏ hoang, nhiều hạng mục đã, đang xuống cấp nghiêm trọng, nguyên nhân là do đâu? Ông Nguyễn Thanh Hà cho rằng, dự án này do BCHQS tỉnh thực hiện và vẫn chưa bàn giao cho Sở VHTT quản lý, nên Sở vẫn chưa nắm bắt được cụ thể.
