Kinh doanh lao dốc
Từ ngày 24/11/2021 đến 12/10/2022, giá cổ phiếu IPA đã “bốc hơi” 79,7%, từ 61.040 đồng về 12.400 đồng/cổ phiếu và chưa cho thấy dấu hiệu tạo đáy. Trong khi đó, cùng thời gian, chỉ số VN-Index giảm 30,5%, về 1.034,81 điểm và chỉ số HNX-Index giảm 51%, về 223,43 điểm. Như vậy, cổ phiếu IPA giảm mạnh hơn thị trường và có xu hướng về lại mệnh giá.
Trong bối cảnh giá cổ phiếu lao dốc và chưa tìm được đáy, kết quả kinh doanh của I.P.A cũng lao dốc. Cụ thể, 6 tháng đầu năm 2022, lợi nhuận trước thuế giảm 86,7% so với cùng kỳ, về 187,5 tỷ đồng. Trong đó, lợi nhuận giảm mạnh chủ yếu do lợi nhuận tài chính giảm 1.271,6 tỷ đồng so với cùng kỳ và ghi nhận lỗ 54,81 tỷ đồng.
Nếu nhìn rộng ra từ năm 2017 tới nay, cơ cấu lợi nhuận gộp của I.P.A chủ yếu đóng góp từ công ty liên doanh, liên kết và hoạt động tài chính, trong khi hoạt động kinh doanh chiếm tỷ trọng không đáng kể. Trong 6 tháng đầu năm 2022, khi hoạt động tài chính lao dốc, ngay lập tức Tập đoàn báo cáo lợi nhuận giảm 86,7% so với cùng kỳ.
Được biết, trong cơ cấu lợi nhuận trước thuế, lãi từ công ty liên doanh, liên kết và hoạt động tài chính đóng góp 94,8% năm 2019, 66,7% năm 2020, 94,7% năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022 đóng góp 66,7% tổng lợi nhuận trước thuế.
“Đế chế” kinh doanh tiền
Tính tới ngày 30/6/2022, I.P.A có 9.418,9 tỷ đồng tài sản. Trong đó, tới 4.189,9 tỷ đồng là đầu tư tài chính dài hạn, chiếm 44,5% tổng tài sản; 4.141,5 tỷ đồng là các khoản phải thu ngắn hạn, chiếm 44% tổng tài sản. Như vậy, hai khoản mục này đã chiếm 88,5% tổng tài sản.
I.P.A thuyết minh rằng, đã đầu tư 3.575,2 tỷ đồng vào Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect (mã VND) để sở hữu 25,84% vốn điều lệ; các khoản phải thu chủ yếu là cho Công ty cổ phần Dịch vụ và Đầu tư Trustlink vay 3.672 tỷ đồng.
Theo tìm hiểu, bà Phạm Minh Hương là Chủ tịch HĐQT VNDirect, đồng thời là thành viên HĐQT tại I.P.A. VNDirect chủ yếu hoạt động môi giới chứng khoán, cho vay ký quỹ và tự doanh. Tính tới ngày 30/6/2022, VNDirect có 44.497,8 tỷ đồng tài sản, trong đó 21.229,3 tỷ đồng là các tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ, chiếm 47,7% tổng tài sản; 11.663,8 tỷ đồng các khoản cho vay ký quỹ, chiếm 26,2% tổng tài sản; 7.910,1 tỷ đồng các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn, chiếm 17,8% tổng tài sản.
Trong khi đó, Trustlink được thành lập năm 2009, người đại diện pháp luật là bà Nguyễn Thị Hiền, hoạt động chính là tổ chức giới thiệu và xúc tiến thương mại. Ngoài ra, giấy phép kinh doanh còn có thêm lĩnh vực hoạt động dịch vụ hỗ trợ thanh toán, tín dụng, hoạt động cấp tín dụng khác.
Do chưa niêm yết, nên các thông tin về Trustlink còn hạn chế, nhưng dễ nhận thấy hoạt động đầu tư và cho vay ở các doanh nghiệp trong nước. Cụ thể, tính tới ngày 30/6/2022, Công ty cổ phần Bất động sản Thế Kỷ có dư nợ 950 tỷ đồng trái phiếu lãi suất 10,5 - 11%/năm. Trong đó, tài sản đảm bảo là toàn bộ chứng khoán và tiền trên tài khoản cá nhân trong Ban lãnh đạo mở tại VNDirect, toàn bộ các quyền tài sản thuộc sở hữu của Công ty phát sinh từ hợp đồng vay vốn giữa Công ty và Trustlink.
Trước đó, năm 2019, Trustlink cho Hoàng Anh Gia Lai vay 93,3 tỷ đồng, lãi suất 14%, tài sản bảo đảm là 13,75 triệu cổ phiếu HNG thuộc sở hữu của Hưng Thắng Lợi. Tính tới ngày 30/6/2020, Trustlink cho Công ty cổ phần Kho vận Miền Nam vay 139,7 tỷ đồng, lãi suất 13,5%/năm, tài sản bảo đảm là 3,75 triệu cổ phiếu của Công ty PDN. Tháng 9/2021, Golden Gate phê duyệt khoản vay 70 tỷ đồng từ Trustlink, lãi suất 12%/năm, kỳ hạn 1 tháng.
Ở một diễn biến khác, trong tháng 5/2022, I.P.A thông qua kế hoạch nhận chuyển nhượng Trustlink từ các cổ đông hiện hữu, tỷ lệ sở hữu có thể đến 99% vốn điều lệ. Nếu giao dịch thành công, I.P.A sẽ thành công ty mẹ của Trustlink.
I.P.A được giới thiệu là tập đoàn đa ngành thành lập từ năm 1998 do ông Vũ Hiền (Chủ tịch HĐQT) và bà Phạm Minh Hương (thành viên HĐQT) thành lập, tập trung vào hoạt động kinh doanh tài chính, đầu tư bất động sản và năng lượng. Tuy nhiên, Tập đoàn chủ yếu bơm vốn vào 2 pháp nhân là VNDirect và Trustlink.
I.P.A có giới thiệu thêm đang đầu tư bất động sản, chủ yếu là sở hữu quỹ đất tại Cần Thơ, nhưng đang trong giai đoạn đầu triển khai dự án, chưa có dấu hiệu tạo dòng tiền đáng kể. Tập đoàn vẫn đang tập trung vào lĩnh vực kinh doanh tiền, khi thực hiện bơm vốn vào các pháp nhân, sau đó các pháp nhân này lại đầu tư hoặc cho vay các tổ chức, cá nhân khác.
