Dù có rất nhiều phương án được đưa ra nhưng đến thời điểm hiện tại Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) vẫn loay hoay xử lý loạt dự án ngoài ngành nghề kinh doanh chính để thu hồi vốn. Trong khi chờ đợi một lều thuốc đặc trị hữu hiệu thì loạt khu đất vàng do ông lớn này nắm giữ tiếp tục bị lãng quên, gây lãng phí tài nguyên khổng lồ, ô nhiễm môi trường.
Từ công trình nghìn tỷ dở dang
Một trong những dự án nhức nhối của VICEM trong nhiều năm qua là dự án Trung tâm điều hành và giao dịch VICEM (VICEM TOWER) tại lô 10E6 Khu đô thị mới Cầu Giấy (phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội).
VICEM TOWER đã hoàn thiện phần thô, công trường không có bất kỳ hoạt động xây dựng nào, tất cả toát lên sự lãng phí khủng khiếp. (Ảnh: H.H)
Báo cáo tài chính của VICEM cho thấy, Dự án trung tâm điều hành và giao dịch VICEM được phê duyệt trên lô đất rộng 8.476m2 tại 10E6 khu đô thị mới Cầu Giấy. Dự án được cấp phép năm 2011 và dự kiến hoàn thành vào năm 2014. Tổng mức đầu tư ban đầu của dự án là 1.952 tỷ đồng nhưng sau đó được điều chỉnh tăng lên 2.743 tỷ đồng.
Tháng 6/2019, VICEM muốn xin bán lại trụ sở văn phòng trên và cho rằng, đây là một trong những mục tiêu của VICEM trong việc tái cơ cấu theo yêu cầu của Chính phủ. Ngày 9/10/2019, Bộ Xây dựng đã có văn bản hướng dẫn thủ tục chuyển nhượng dự án và yêu cầu Vicem triển khai xây dựng và trình Bộ Xây dựng phương án chi tiết.
Ngày 9/11/2019, VICEM trình Bộ Xây dựng phê duyệt chấp thuận thay đổi phương án xử lý với lô đất này từ “giữ lại tiếp tục quản lý sử dụng” theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất thành “Bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất”.
Đến thời điểm lập báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019 (ngày 30/3/2020), VICEM đang chờ ý kiến chỉ đạo của Bộ Xây dựng.
Hơn 1 năm sau, đến thời điểm lập báo cáo tài chính công ty mẹ quý II/2020 (ngày 15/8/2020), VICEM vẫn đang chờ ý kiến chỉ đạo của Bộ Xây dựng về vấn đề nói trên. Còn tại thời điểm cuối năm 2019, chi phí xây dựng cơ bản dở dang của VICEM tại dự án này lên đến 773 tỷ đồng.
Ngày 17/3, có mặt tại lô đất trên chúng tôi ghi nhận tòa tháp VICEM TOWER chỉ là công trình “xác khô” mới hoàn thiện phần thô, công trường không có bất kỳ hoạt động xây dựng nào, cổng luôn đóng kín. Nhiều hạng mục xây dựng bị thời gian bào mòn, bê tông rêu mốc, khung sắt hoen rỉ. Một số khu vực đọng nước hôi thối, đầy ruồi muỗi. Phần đất chưa xây cỏ hoang mọc ngút đầu người.
Đến đất vàng lạnh lẽo
Thêm dự án nghìn tỷ của VICEM đang bị “ghẻ lạnh” nữa là Dự án xây dựng Khu tổng hợp Vĩnh Tuy. Đây là lô đất gồm 4 khu (tại ngõ 122 Vĩnh Tuy, Hai Bà Trưng. TP Hà Nội) được VICEM quản lý sử dụng từ năm 1959.
Khu dịch vụ tổng hợp 122 Vĩnh Tuy cũng trong tình trạng bị lãng quên.
Theo báo cáo, năm 2012, Hội đồng thành viên VICEM phê duyệt thực hiện dự án khu nghiên cứu và phát triển, tổ hợp công trình tại lô đất trên. Tổng mức đầu tư dự án theo kế hoạch là 6.500 tỷ đồng. Nguồn vốn để thực hiện dự án bao gồm vốn tự có của VICEM chiếm 20%, vốn vay thương mại chiếm 80%.
Tuy nhiên, ngày 17/1/2019, VICEM đã đề nghị Bộ Xây dựng cho phép tiếp tục quản lý, sử dụng khu đất này để đáp ứng hoạt động sản xuất, kinh doanh như hiện trạng cũng như đảm bảo tiến độ cổ phần hoá.
Sau cổ phần hoá, căn cứ theo yêu cầu sản xuất kinh doanh, chiến lược phát triển, tái cấu trúc Vicem và quy hoạch của TP Hà Nội, Tổng công ty sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền việc sử dụng đất trên đúng quy định.
Ngày 1/3/2019, Bộ Xây dựng có văn bản gửi Bộ Tài chính về việc thống nhất đề xuất của VICEM và đề nghị Bộ Tài chính thực hiện việc xử lý sắp xếp theo quy định. Đến thời điểm lập báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019 (ngày 30/3/2020), VICEM đang thực hiện ý kiến của Bộ Tài chính tại văn bản số 15226/BTC-QLCS ngày 16 tháng 12 năm 2019 về vấn đề nói trên.
Theo đó, trong năm 2020, Ban quản lý dự án phải hoàn thành giải phóng mặt bằng, căn cứ tình hình cụ thể, VICEM điều chỉnh lại nhà đất. Trước tháng 6/2020, dự kiến hoàn thành phương án sắp xếp lại nhà đất.
Tuy nhiên, tới thời điểm lập báo cáo tài chính công ty mẹ quý II/2020 (ngày 15/8/2020), VICEM cho biết Tổng công ty vẫn đang “thực hiện theo ý kiến của Bộ Tài chính tại văn bản số 15226/BTC-QLCS ngày 16 tháng 12 năm 2019 về vấn đề nói trên”.
Đáng nói, dự án được phê duyệt từ năm 2012 nhưng tại thời điểm cuối năm 2019, chi phí xây dựng dở dang của VICEM tại dự án này chỉ vỏn vẹn 60 tỷ đồng.
Những ngày giữa tháng 3, có mặt tại khu đất rộng lớn do VICEM quản lý, chỉ thấy khung cảnh hoang vắng, lạnh lẽo với hàng loạt dãy nhà cũ kỹ, bỏ không.
Tháng 7/2020, Cục Cảnh sát điều tra về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03), Bộ Công an cho biết đang điều tra, xác minh một số vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra tại VICEM trong việc đầu tư dự án Khu dịch vụ tổng hợp 122 Vĩnh Tuy và dự án Trung tâm điều hành và giao dịch VICEM.
Để phục vụ công tác điều tra, xác minh, C03 đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp có ý kiến chỉ đạo Thanh tra Bộ Xây dựng và các đơn vị trực thuộc cung cấp toàn bộ thông tin, tài liệu là các văn bản, chủ trương, chỉ đạo của Bộ Xây dựng và tình trạng hiện tại của 2 dự án trên.
C03 cũng đề nghị cung cấp tài liệu về kết quả thanh tra, việc xử lý kết quả sau thanh tra (trong đó có vai trò cá nhân có liên quan) của Thanh tra Bộ Xây dựng đối với 2 dự án.
Trước đó, năm 2019, Kiểm toán Nhà nước đã ban hành kết luận kiểm toán và chỉ ra nhiều sai phạm tại VICEM.
