Mỗi độ Thu về, những cánh đồng ở khu du lịch quốc gia Mộc Châu lại vàng rực màu lúa chín và rộn rã tiếng cười của mùa màng bội thu. Khắp các bản làng của người Thái, người Dao, người Mông, lúa đồng loạt chuyển từ màu xanh thẫm sang màu vàng nhạt rồi vàng ruộm, những bông lúa nặng trĩu bông đong đưa, gật gù trong gió Thu man mát.
Sắc vàng của lúa, sắc xanh của rừng núi, mây trời tạo thành một bức tranh thiên nhiên sinh động và quyến rũ
Những ngày đầu Thu, nắng không còn bỏng gắt, bầu trời trong xanh mang đến những cơn gió nhẹ nhàng khiến người đi gặt không quá mệt mỏi. Có những lúc, gió từ rừng ào về, mơn man hương lúa khắp cánh đồng. Buổi sáng sớm, đi gặt còn thấy sương giăng bảng lảng trên ngọn lúa, chúng từ từ bay lên, tụ lại thành những đám mây nhè nhẹ lưng chừng núi. Tất cả hòa vào nhau, tạo thành bức tranh phong cảnh được con người và tạo hóa phối hợp vẽ lên lung linh sắc vàng của lúa, sắc xanh của rừng núi, sắc trắng của mây, sương.
Lúa năm nay được mùa, từ người lớn đến trẻ con, ai đi gặt cũng hào hứng, phấn khởi. Người lớn năm nay đi gặt cũng nhàn hơn nhiều rồi, ở bản Chiềng Đi mới buổi sáng còn thấy cánh đồng rộng thênh thang vàng ươm thóc trên ruộng, gần trưa đi qua đã chỉ thấy cánh đồng còn trơ cuống rạ. Một máy gặt đập liên hợp và 3 người thợ đã thổi bay đám lúa trong buổi sáng, thóc vào bao chở về, rơm tấp đống trên bờ. Trẻ con cũng không phải hỗ trợ người lớn như xưa, chúng chỉ ngồi trên bờ ngó, hoặc tìm chỗ nào có cây ổi, cây bưởi, hái quả, túm tụm ngồi chén và cười.
Những bông lúa mẩy căng chưa chín già được chọn để làm cốm
Mấy cụ bà không phải ra ruộng gặt, ở nhà chuẩn bị làm cơm mới mời bà con, họ hàng đến ăn mừng. Người Thái, người Dao, người Mông đều làm cơm mới cả. Những hạt gạo mới được dâng lên trời đất, tổ tiên trước để cảm tạ sự phù độ cho một vụ mùa suôn sẻ, thuận lợi. Riêng người Thái ở Mộc Châu trong bữa cơm mới có món xôi cốm rất lạ, ăn khá ngon. Cũng chọn bông lúa chưa hẳn già để làm, nhưng người Thái không phải giã cốm như ở xuôi, mà đem đồ thóc lên, phơi khô, rồi xát để có loại gạo cốm thơm, mềm, ngọt. Kỳ công như thế, nhưng lúc đồ xôi thì ngược lại, không cần ngâm gạo quá lâu, cũng không cần đồ quá nhiều, vì gạo khá mềm. Ở bản, cứ lần lượt các nhà thay nhau làm cơm mới, bữa ăn bao giờ cũng đông đủ anh em họ hàng và bạn bè thân thiết. Vì thế vào vụ mùa, đã rộn ràng thu hoạch, lại nhộn nhịp cơm mới, rượu mời, lời chúc. Cứ như vậy, ở Mộc Châu, chỗ nào có lúa là cả bản vui hàng tháng. Mùa vụ bội thu, không chỉ đem đến cho người vùng cao sự no ấm, mà còn khiến người ta gần nhau hơn. Đoàn kết, đại đoàn kết khởi nguồn từ những điều nhỏ bé, giản dị mà ấm cúng ấy.
Vào cuối tháng 9, đầu tháng 10 hàng năm, nếu du khách có dịp đến với Mộc Châu, nên thử trải nghiệm một lần gặt lúa ở miền núi và ăn cơm mới với đồng bào các dân tộc ở các bản Chiềng Đi, bản Áng, bản Vặt, bản Nà Bó, bản Phụ Mẫu...
Máy gặt liên hoàn ngay trên cánh đồng ở Chiềng Đi giúp người nông dân đỡ vất vả
Thành Đạo
