Trước vụ bê bối rò rỉ dữ liệu người dùng Cambridge Analytica, trước khi Facebook thừa nhận nền tảng này bị lợi dụng để kích động bạo lực sắc tộc ở Myanmar, trước những lùm xùm của WhatsApp tại Ấn Độ, Mark Zuckerberg có cả thế giới trong tay.
Tuy nhiên, theo BBC, giờ đây Facebook - nền tảng do Zuckerberg đồng sáng lập - đang trở thành "tội đồ" trong mắt giới chính trị và công ty này đối mặt với một tương lai đầy bất ổn, đặc biệt dưới chính quyền của tân Tổng thống Joe Biden.
"NHÂN TỐ PHẢN DIỆN" NỔI BẬT NHẤT TRONG GIỚI CÔNG NGHỆ
"Zuckerberg không còn là nhân vật được chào đón nữa", Sarah Miller, giám đốc Dự án Tự do Kinh tế Mỹ và cũng là thành viên nhóm chuyển giao quyền lực của ông Biden, nhận xét. "Facebook giờ đây bị xem là 'nhân tố phản diện' nổi bật nhất trong số các hãng công nghệ quyền lực".
Dưới thời cựu Tổng thống Barrack Obama, chính quyền Mỹ được xem là có quan hệ gần gũi với Thung lũng Silicon, trong đó có Facebook. Tuy nhiên, theo BBC, dù Biden - người giữ cương vị phó tổng thống dưới thời Obama - từng có quan hệ tốt với Facebook thì giờ đây mối quan hệ đó cũng không còn.
Trên thực tế, tân tổng thống Mỹ thường đề cập tới Facebook khi nói về những tệ nạn và sai lầm của việc phổ cập Internet miễn phí.
"Tôi chưa bao giờ hâm mộ Facebook và cũng chưa bao giờ hâm mộ Zuckerberg. Tôi cho rằng cậu ấy chính là một vấn đề", ông Biden nói với tờ New York Times năm ngoái.
Không chỉ ông Biden, phó giám đốc phụ trách truyền thông của ông, Bill Russo, từng chia sẻ trên Twitter: "Nếu các bạn cho rằng những thông tin sai lệch trên Facebook là một vấn đề trong cuộc bầu cử của chúng ta, hãy đợi và chứng kiến nền tảng này phá nát nền dân chủ của chúng ta những ngày sau đó".
Các nghị sĩ đảng Dân chủ đổ lỗi cho Facebook với những gì xảy ra trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, cho rằng đảng Cộng hòa đã dùng dữ liệu rò rỉ từ vụ Cambridge Analytica để nhằm tới các cử tri - yếu tố quan trọng làm nên chiến thắng của ông Donald Trump.
Quan điểm của đảng Dân chủ, trong đó có ông Biden, về Facebook càng trở nên gay gắt hơn. Trong một cuộc phỏng vấn với CNN vào cuối năm 2019, ông Biden cho rằng những gì mọi người làm trên Facebook "đang nằm ngoài tầm kiểm soát".
Theo BBC, với cương vị tổng thống Mỹ, ông Biden có thể ra những quyết sách nhằm tái cấu trúc các doanh nghiệp công nghệ khổng lồ và tái định hình mối quan hệ giữa các nền tảng mạng xã hội và người dùng. Điều này có thể là một thảm họa với Facebook.
RỦI RO BỊ CHIA TÁCH, KIỆN TỤNG
Trong đó, nguy cơ lớn nhất là việc chính quyền tổng thống Biden có thể lật lại Điều 230 thuộc Đạo luật Chuẩn mực truyền thông, vốn là "lá chắn" miễn trừ trách nhiệm pháp lý cho các mạng xã hội. Điều luật này bảo vệ các công ty như Facebook khỏi bị kiện bởi những nội dung mà người dùng của họ đăng tải.
Trong cuộc phỏng vấn với New York Times năm ngoái, ông Biden cho biết ông muốn "bỏ điều luật này ngay lập tức".
Nếu điều này xảy ra, tất cả những nội dung mà người dùng Facebook, bao gồm những nội dung phỉ báng hay lừa đảo, sẽ thuộc trách nhiệm của nền tảng này. Giới phân tích nhận định Facebook sẽ khó vận hành theo mô hình hiện tại nếu không có Điều 230.
Bên cạnh đó, nền tảng mạng xã hội lớn nhất thế giới cũng đang đối mặt với các cuộc điều tra chống độc quyền. Facebook đang bị Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) và 46 bang của Mỹ kiện vì "duy trì vị thế độc quyền bất hợp pháp" bằng cách mua lại các công ty đối thủ.
FTC cũng cho biết họ đang xem xét "đảo ngược các thương vụ mua lại Instagram và WhatsApp trước đây của Facebook", tức chia tách gã công nghệ khổng lồ này.
Theo các chuyên gia, Facebook chắc chắn sẽ kiên quyết đấu tranh chống lại điều đó. Tuy nhiên, ông Biden được cho là sẵn sàng hỗ trợ những tổ chức muốn chia tách các đế chế công nghệ. Năm 2019, ông từng nhấn mạnh rằng việc chia tách những doanh nghiệp như Facebook là "điều cần được cân nhắc kỹ lưỡng".
Zuckerberg, CEO Facebook, tham gia điều trần trước quốc hội Mỹ vào tháng 4/2018 - Ảnh: AFP
"Tôi cho rằng chính quyền của ông Biden có lập trường tương đối mạnh mẽ về việc thực thi luật chống độc quyền. Cần quan tâm tới tất cả những tác động tiêu cực, không chỉ đối với nền dân chủ mà còn tới sự riêng tư và lợi ích của người dùng", Jameel Jaffer, một chuyên gia về pháp lý truyền thông của Đại học Columbia, nhận xét.
Theo BCC, ông Biden thậm chí đã nghĩ tới việc thiết lập một đội ngũ chống độc quyền để khôi phục lại sự cạnh tranh trong những lĩnh vực như công nghệ.
Trong bối cảnh đó, Facebook đang nỗ lực cải thiện hình ảnh và thể hiện rằng nền tảng này có thể tự kiểm duyệt nội dung. Việc Facebook tuyên bố khóa vĩnh viễn tài khoản của ông Trump trên cả Instagram và Facebook sau vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ hôm 6/1 cho thấy điều đó. Trong số 5 đại gia công nghệ lớn nhất tại Mỹ, Facebook là công ty chi nhiều tiền nhất cho vận động hành lang, với 19,68 triệu USD trong năm 2020, tăng gần 18% so với năm trước. Trong quý 4/2020, Facebook vận động về cải cách bản quyền, tính toàn vẹn của cuộc bầu cử, chính sách kiểm soát nội dung, nhập cư và thuế quốc tế.
