Theo tờ The Guardian, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine - ông Oleksii Reznikov nói rằng Kiev hy vọng sẽ tập hợp một “đội quân triệu người” để cố gắng chiếm lại lãnh thổ bị Nga kiểm soát. Ông nói thêm rằng lính Ukraine đã chứng minh cho Mỹ thấy họ có thể sử dụng tốt các loại pháo tên lửa tầm xa mà Mỹ gửi cho, mở đường cho khả năng được cung cấp thêm.
Ukraine cần thời gian
Dù những tuyên bố này nghe có vẻ khá ấn tượng, giới quan sát cho rằng Ukraine khó có thể thuyết phục đồng minh rằng họ có khả năng phản công hiệu quả, ngay cả khi các hệ thống tên lửa bắn loạt HIMARS của Mỹ và M270 của Anh đang được sử dụng tốt trên chiến trường. Theo ông Dan Sabbagh - tay bút kỳ cựu của The Guardian, một bước ngoặt thay đổi cục diện chiến trường (nếu có xảy ra) sẽ cần rất nhiều thời gian.
Theo số liệu của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Ukraine điều động 125.000 binh sĩ chính quy, cộng với 100.000 lính biên phòng và vệ binh quốc gia để chiến đấu với Nga trong giai đoạn đầu chiến sự. Kiev hiện đang tăng quân số lên 700.000 người, cộng với 300.000 dân quân.
Tuy nhiên, câu hỏi mà giới quan sát hiện nay đặt ra là nếu huy động được số lượng quân như vậy, thì chất lượng của đội quân này sẽ tới đâu.
Lính Ukraine được huấn luyện tại một căn cứ quân sự ở gần TP Manchester (Anh) ngày 8-7. Ảnh: THE SUN
Sau hơn 3 tháng giao tranh ở Donbass (miền đông Ukraine), Kiev đã tổn thất nhiều đơn vị tinh nhuệ dưới hỏa lực áp đảo của Nga. Các nguồn tin tình báo quân sự Ukraine gần đây cũng cho biết rằng trung bình mỗi ngày có 100 lính Ukraine tử trận trên chiến trường miền đông.
Cùng với khoảng 300-400 lính bị thương mỗi ngày, con số thương vong của quân đội Ukraine có thể lên tới khoảng 15.000 người/tháng. Ngoài ra, theo The Guardian, khoảng 7.200 binh sĩ Ukraine mất tích kể từ khi cuộc chiến bắt đầu, nhiều người trong số họ đến từ các lực lượng tinh nhuệ nhất của Kiev.
Ukraine và phương Tây rõ ràng đã hiểu được sự cần thiết trong việc bổ sung quân số cho Kiev. Anh đã bắt đầu đào tạo cho khoảng 600 tân binh Ukraine các kỹ năng chiến đấu cơ bản. Chính quyền London cũng cam kết triển khai một chương trình đào tạo cho lính Ukraine, với mục tiêu là huấn luyện được 120.000 binh sĩ trong mỗi 120 ngày.
Một số tân binh Ukraine là những người chưa bao giờ nổ súng, nên cần phải được đào tạo lại từ đầu. Tuy nhiên, quá trình huấn luyện các kỹ năng tác chiến cơ bản có thể không mất nhiều thời gian. Một huấn luyện viên người Anh cho biết ban đầu các tân binh chỉ có thể bắn trúng 50% mục tiêu bằng súng trường, tuy nhiên hiện họ đã có thể nhắm trúng 80% mục tiêu.
Việc huấn luyện quân sự như vậy rõ ràng đóng vai trò rất quan trọng đối với Ukraine trong tình cảnh hiện tại, nhưng một cuộc phản công thành công sẽ đòi hỏi nhiều hơn thế. Theo đó, để phản công thành công, Kiev cần sử dụng chiến lược kết hợp với khí tài, khả năng tập trung lực lượng vào chiến trường và vũ khí tiên tiến của phương Tây.
Kiên nhẫn là mấu chốt
Ngày 10-7, ông Igor Girkin - cựu chỉ huy lực lượng dân quân ly khai tỉnh Donetsk (vùng Donbas) - đã cảnh báo rằng các hệ thống phòng không của Nga đang tỏ ra kém hiệu quả trước các cuộc tấn công bằng HIMARS mà Ukraine nhận từ Mỹ. Ông Girkin nói thêm rằng trong 5-7 ngày qua, hơn 10 kho đạn và kho hậu cần, và gần 10 sở chỉ huy của các lực lượng Moscow tại Ukraine đã bị tấn công.
Ukraine sẽ hy vọng rằng bằng cách tấn công sâu hơn vào phòng tuyến của đối phương, HIMARS sẽ có thể làm gián đoạn khả năng trong việc tiếp tục cuộc tấn công của Nga ở Donbass.
Yếu tố quyết định thành bại của cuộc phản công là liệu Kiev có thể ngăn Moscow triển khai một cuộc tấn công toàn diện nhằm vào các TP Sloviansk và Kramatorsk (2 TP đông nhất ở Donetsk) hay không. Cho đến nay, Nga đã bắn khoảng 20.000 lựu pháo mỗi ngày nhằm vào Donbass, từ từ phá hủy Severodonetsk (tỉnh Luhansk, vùng Donbass) và các thị trấn, TP khác trên đường tiến quân đến Sloviansk và Kramatorsk.
Ukraine hiện đang đối mặt với một số thách thức. Sức mạnh không quân của nước này khá hạn chế, tiến độ cung cấp thêm các tiêm kích của đồng minh lại trì trệ, chậm chạp. Các lực lượng Nga đang đẩy dần chiến tuyến về phía tây, trong khi những tiến bộ mà Ukraine đạt được ở phía nam lại không quá đáng kể.
Ông Ben Barry - chuyên gia tác chiến trên bộ của IISS - nhận định rằng: “Nếu cuộc tấn công của Nga ở Donbass lên đến đỉnh điểm, Ukraine sẽ ngày càng chịu nhiều áp lực về việc tiến hành một cuộc phản công quy mô lớn. Điều này đồng nghĩa họ phải mất nhiều thời gian chuẩn bị, huấn luyện và dự trữ quân bị thì mới mong có nhiều cơ hội thành công”.
Theo ông Barry, kiên nhẫn là mấu chốt, nếu vội vàng, Ukraine sẽ nhận cái kết đắng trên chiến trường, và đó có thể dẫn đến một thảm họa chính trị đối với chính quyền đương nhiệm ở Kiev.
Ông lấy ví dụ từ Chiến dịch Storm - cuộc tấn công giành thắng lợi cuối cùng trong cuộc chiến của Croatia chống lại phe ly khai Serbia vào những năm 1990. Để giành được thắng lợi cuối cùng, theo ông Barry, Croatia đã lên kế hoạch trong nhiều năm, với sự hỗ trợ huấn luyện từ một công ty quân sự Mỹ. Nhờ sự kiên nhẫn và chuẩn bị kỹ lưỡng, Chiến dịch Storm đã thành công và đặt dấu chấm hết cho cuộc chiến 3 năm dai dẳng.
