Hình ảnh Núi Đinh bị san gạt để làm các công trình dân dụng năm 2020 - ảnh TL
Núi Đinh bị "xẻ thịt" người dân chỉ biết xót xa
Khu vực núi Đinh cách trung tâm hành chính tỉnh Vĩnh Phúc khoảng 2km đường chim bay và cách đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai chỉ chừng 3km. Năm 1995, núi Đinh nằm trong diện tích 140ha đất rừng được UBND tỉnh Vĩnh Phú cũ (sau này là tỉnh Vĩnh Phúc) giao cho Công ty TNHH Kim Long làm dự án trồng mía và cây ăn quả.
Tuy nhiên, sau đó chủ đầu tư chuyển nhượng, xây dựng trái phép, không thực hiện đúng mục đích dự án ban đầu và đến năm 2018, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã ra quyết định thu hồi hơn 125ha thuộc dự án này. Từ đó đến nay, trong khi những vi phạm cũ còn chưa được xử lý dứt điểm thì nơi này tiếp tục bị "xẻ thịt".
Chỉ tay hướng về phía ngọn núi gần nhà đang bị tàn phá, bà H - một người dân (xã Kim Long, huyện Tam Dương) nói: "Họ phá nhanh quá khiến chúng tôi sống gần sốt ruột, tiếc lắm nhưng chẳng biết phải làm cách nào để cứu núi. Không chỉ núi Đinh bị đào bới nham nhở mà núi Tròn, núi Đường Hầm (dưới chân núi có đường hầm) cũng đã bị tàn phá rồi.
Những năm trước đã xuất hiện tình trạng khai thác đất, ban đầu chúng tôi cứ tưởng khai thác để bán nhưng sau này tìm hiểu thì mới biết họ không chỉ múc đất để bán mà còn phân ra từng lô như xây đô thị ở quần thể núi Đinh". Bà H. kể thêm: "Tiếc thay là ngọn núi bao đời sừng sững như che chở cho dân làng lại bị xẻ thịt như vậy".
Cũng như người dân xã Kim Long, một người dân phường Liên Bảo (TP Vĩnh Yên) cũng bức xúc trước tình trạng khai thác đất, hạ cốt nền ở quần thể núi Đinh. Được sự hỗ trợ của người dân, phóng viên men theo quốc lộ 2B từ trung tâm TP Vĩnh Yên hướng đi thị trấn Tam Đảo (huyện Tam Đảo, Vĩnh Phúc) khoảng 2km, vượt qua một đoạn bìa rừng, trước mắt chúng tôi là cả khu bị đóa xới, xây dựng tràn lan,...
Cây rừng bị chặt phá hàng loạt. Đất mới bị đào bới đã được phân lô, đào hồ còn ngổn ngang. Cách khu vực vừa đào bới vài trăm mét sát chân núi, một căn biệt thự sang trọng, diện tích mặt sàn hàng trăm mét vuông đã được hoàn thiện.
Càng lên cao, đất được phân thành những lô rộng cả nghìn m2. Mỗi lô đều có đường đi, chỗ trồng cây và có cả hồ rộng, biệt phủ và các công trình bê tông mọc lên. Cuối con đường dẫn vào khu trung tâm, vốn là đỉnh núi, có một pho tượng Quan Âm màu trắng sữa cao lừng lững.
Trước tình trạng lấn chiếm, chuyển đổi sai mục đích, xây biệt thự trên đất rừng tại khu đất thuộc Công ty TNHH Kim Long quản lý và các khu đất trên địa bàn xã Định Trung, phường Liên Bảo, phường Khai Quang (thuộc TP Vĩnh Yên), từ năm 2014 UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã giao Thanh tra tỉnh xác minh. Tháng 4-2019, Thanh tra tỉnh đã ra kết luận và nêu rõ trách nhiệm của lãnh đạo, tập thể UBND TP Vĩnh Yên, Sở Tài nguyên và môi trường. Tuy nhiên, sau 1 năm thanh tra, tình trạng bạt núi để xây dựng trái phép vẫn không dừng lại, đến nay việc xây dựng và san gạt lại có dấu hiệu mở rộng hơn.
Chính quyền cơ sở ấp úng, loanh quanh từ chối làm việc
Từ những thông tin mà người dân cung cấp, chúng tôi đã liên hệ với ông Đường Ngọc Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Kim Long (người được cho là chủ nhân của các căn nhà xây trên đất rừng nêu trên). Ông Sơn thừa nhận: “Các căn nhà đó đã được chúng tôi xây từ cách đây 5 năm trên đất rừng thuộc địa bàn xã Kim Long, huyện Tam Dương”.
Lối đi vào lên núi Đinh lầy lội sau mỗi trận mưa, khiến phương tiện phải quay đầu vì trơn trượt
Tiếp tục tìm hiểu về trách nhiệm và vai trò quản lý nhà nước khi để xảy ra tình trạng trên, chúng tôi đã đến liên hệ làm việc với UBND xã Kim Long. Ông Nguyễn Văn Bắc - Phó Chủ tịch UBND xã Kim Long cho biết: “Núi Đinh nằm trên địa bàn rất nhiều xã trong đó có xã Kim Long. Hiện tại xã chúng tôi mới đang tổ chức xác minh thông tin trên để làm rõ xem vị trí vi phạm nằm ở xã nào?”. Sau đó, ông Bắc từ chối làm việc vì ông không được phát ngôn và đề nghị phóng viên lên phòng địa chính để nắm thông tin.
Việc núi Đinh bị san gạt với quy mô lớn, cùng với đó là hàng loạt công trình xây dựng mọc trên đất rừng tồn tại từ nhiều năm nay nhưng vẫn chưa được xử lý triệt để đang khiến dư luận địa phương hết sức bức xúc. Bởi việc lấn chiếm đất rừng, san gạt đất đồi, núi trái phép sẽ kéo theo nhiều hệ lụy ảnh hưởng đến môi trường, gây ngập lụt nhiều nơi ngay trong thành phố, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
Tại kết luận số 38/KL-TTr ngày 02/04/2019 của Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc về công tác quản lý đất đai, xử lý các trường hợp lấn chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng các công trình trái pháp luật.
Theo tìm hiểu của phóng viên thì mới đây, ngày 25/5, tại khu vực đồi núi ở Km4 quốc lộ 2B, thuộc xã Kim Long, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc, đã xảy ra vụ sạt lở đất khiến tường nhà bị sập, làm 3 người chết, 1 người bị thương.
Trước đó, ngày 18/5/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 05/CT-TTg tăng cường công tác quản lý bảo vệ rừng, xử lý tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái pháp luật. Chỉ thị nêu rõ, thời gian qua tình trạng vi phạm các quy định về bảo vệ rừng trên địa bàn một số tỉnh còn diễn biến phức tạp, nhiều vụ vi phạm phá rừng trái pháp luật với quy mô lớn xảy ra, gây thiệt hại đến tài nguyên rừng, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường rừng, gây bức xúc xã hội.
Thủ tướng cũng yêu cầu UBND các tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo, kiểm tra, chấn chỉnh tình trạng và xử lý nghiêm các trường hợp san ủi đồi núi để phân lô, bán nền, xây dựng trên đất rừng trái quy định. Xử lý trách nhiệm của chủ rừng, các tổ chức, cá nhân có liên quan khi để xảy ra tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật nhưng không có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời.
Ở vụ việc trên, có thể thấy sai phạm đã xảy ra và tồn tại suốt một thời gian dài nhưng không được chính quyền địa phương ngăn chặn một cách kịp thời. Thiết nghĩ, UBND tỉnh Vĩnh Phúc cần chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, sớm đưa ra kết luận và xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tránh tình trạng trên chỉ đạo quyết liệt, dưới buông lỏng trách nhiệm.
