Chiều 16-3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức phiên chất vấn Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên môi trường, đặc biệt là công tác đấu giá đất.
Thổi giá đất, gây ảnh hưởng đến toàn hệ thống kinh tế
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) cho biết, dư luận cử tri nêu việc đấu giá đất tại nhiều nơi có hiện tượng bắt tay ngầm để tạo sóng.
Có nhiều trường hợp nhà đầu tư trả giá "trên trời" rồi âm thầm bỏ cọc, kết quả trúng đấu giá cao bất thường, gấp nhiều lần giá khởi điểm.
“Điển hình như vụ đấu giá đất tại khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP.HCM) có hiện tượng làm nhiễu loạn thị trường, đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao, tạo ra hiện tượng sốt đất ảo, thiết lập mặt bằng giá đất mới khiến quá trình giải phóng mặt bằng triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, gây mất trật tự, an ninh xã hội” - ĐB Thắng nêu và đề nghị Bộ trưởng TN&MT có giải pháp khắc phục hiện tượng này.
Trả lời, Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà cho hay: "Vấn đề đấu giá đất, trong thời gian vừa qua đã nổi lên, không chỉ có thổi giá mà thực tế còn có dìm giá, quân xanh quân đỏ, là điều hết sức bức xúc.”
Theo Bộ trưởng TN&MT, ảnh hưởng hiện tượng trên là hết sức nghiêm trọng, làm biến động thị trường bất động sản, làm thất thoát tài sản của nhà nước và tạo ra mặt bằng giá mới, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống kinh tế.
“Nếu nói sâu hơn nữa, việc thổi giá, đằng sau còn rất nhiều hệ lụy, đặc biệt là giá ảo nhưng có thể thế chấp và rút tiền ngân hàng là thực, làm ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ và nhiều vấn đề khác” - ông nói.
Bộ trưởng Hà cho hay vừa qua Bộ TN&MT cũng như các bộ ngành khác đã vào cuộc làm rõ, đánh giá kỹ lưỡng, chỉ ra các nguyên nhân.
Hiện vấn đề đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi các luật Luật Đấu giá, Luật Đất đai, các quy định liên quan về Tài chính, Thuế...
Trong đó, do có nhiều luật nên các quy định thiếu cụ thể, kể cả trình tự, phương thức, đặc biệt là đối với loại tài sản mà giá trị về tài nguyên khác biệt như đất đai thì không thể so sánh với loại tài sản khác.
Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà. Ảnh: TP
Theo ông, cần có quy định, phương pháp, trình tự khác hơn, chặt chẽ hơn, để đấu giá đối với tài sản là đất đai.
Hiện nay, Luật đất đai mới chỉ quy định các điều kiện về doanh nghiệp tham gia đấu giá, nhưng chưa quy định điều kiện cụ thể liên quan đến năng lực của doanh nghiệp, chấp hành kỷ cương pháp luật nói chung, hay kinh nghiệm thực tiễn...
Việc như thế nào là cuộc đấu giá bình thường, như thế nào là không bình thường thì cần có quy định bởi pháp luật, để cho người tham gia đấu giá chịu trách nhiệm, vừa có cơ sở pháp lý để điều chỉnh.
Bộ trưởng cũng cho rằng cần phải có chế tài mạnh hơn nữa với nhà đầu tư bỏ cọc để đủ sức răn đe.
Về việc "quân xanh, quân đỏ", Bộ trưởng Hà cho hay đây là vấn đề có thực, cần phải nghiên cứu để lựa chọn hình thức phù hợp, chọn ra nhà đầu tư có năng lực. Đồng thời phải tăng cường thanh kiểm tra để xử lý cả trường hợp cơ quan công quyền suy thoái, móc ngoặc với doanh nghiệp đấu giá đất…
Có nên xử lý hình sự không?
“Vậy theo Bộ trưởng có nên hình sự hóa hành vi thổi giá đất không? - đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đắc Lắk) đặt câu hỏi.
Trả lời, Bộ trưởng Hà cho rằng ghìm giá cũng nguy hiểm như đẩy giá đất. Đẩy giá tạo giá ảo làm biến động thị trường, rút tiền ngân hàng, làm tăng đầu vào kinh tế…
“Do đó, phải có chế tài mạnh mẽ cả về mặt kinh tế lẫn hình sự để chấn chỉnh hiện tượng này, trong đó tôi cho rằng giải pháp kinh tế là quan trọng” - Bộ trưởng Hà nói.
Ông lấy ví dụ, việc thẩm định hồ sơ đấu giá đất hiện nay có 15 ngày giống như các hồ sơ đấu giá các loại tài sản khác là không phù hợp vì đây liên quan đến loại tài nguyên đất đai, rất có giá trị, liên quan đến chính sách phát triển kinh tế, xã hội.
Nhà nước cần các biện pháp chặt chẽ hơn như khâu thẩm định hồ sơ phải có sự tham gia của ngân hàng, thẩm định về năng lực tài chính.
“Về hình sự hóa cũng cần phải bổ sung chế tài vì hiện nay hệ thống pháp luật của ta còn lỗ hổng. Tuy nhiên, quan điểm của tôi là không cần hình sự hóa, bằng công cụ kinh tế chúng ta cũng có thể điều chỉnh được các hành vi này” - Bộ trưởng Hà nói.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị làm rõ hơn công tác kiểm tra, xử lý vụ việc đấu giá đất cụ thể tại Thủ Thiêm.
“Có hay không chuyện thổi giá để đánh võng tài sản, vay ngân hàng, làm sạch bản tài chính của mình. Nếu như dấu hiệu lũng đoạn, vay chiếm dụng ngân hàng, âm mưu phá hoại nền kinh tế của đất nước thì sao ko xử lý hình sự được?"
Bộ trưởng Hà cho hay, vụ đấu giá đất Thủ Thiêm hiện Chính phủ đã giao cho các cơ quan có trách nhiệm vào cuộc làm rõ.
Trong đó đã làm rõ các điểm yếu về mặt pháp luật và được đề xuất sửa đổi, bổ sung cho chặt chẽ.
Ví dụ vấn đề thuế phải trả trong 10 ngày thay vì 90 ngày như trong hiện hành. Hay quy định tiền đặt cọc phải xem xét khi đưa giá lên bao nhiêu phải có tiền tương ứng, phải kiểm soát được.
“Về câu hỏi của đại biểu có chuyện lợi dụng, đánh võng tài sản để vay ngân hàng hay không… thì hiện nay cơ quan điều tra đang vào cuộc. Tôi tin rằng vấn đề này tới đây sẽ được làm rõ” - Bộ trưởng Hà trả lời.
Liên quan đến nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng hình sự hóa là việc xử lý các hành vi mà pháp luật chỉ quy định ở mức xử lý dân sự và hành chính.
“Đối với vụ việc đấu giá bỏ cọc vừa rồi, nếu có sai phạm về dân sự xử về dân sự, sai về hành chính về hành chính. Còn nếu có sai phạm về hình sự thì sẽ xử lý hình sự.
Do đó tôi cho rằng tranh luận của các đại biểu Tạ Văn Hạ và Nguyễn Thị Xuân nêu không có mâu thuẫn. Quy định của pháp luật sai phạm ở hình thức nào sẽ xử lý ở mức độ đó” - Chủ tịch Quốc hội nói.
