Lĩnh vực chế tạo ô tô từng là một sân chơi đầy rẫy khó khăn và không phải bất kỳ công ty nào cũng có đủ tự tin cũng như tiềm lực để dấn thân vào. Khi ngành công nghiệp ô tô trải qua những thay đổi lớn, đặc biệt là sự xuất hiện của xe tự hành và xe điện thông minh không khí thải, vấn đề sản xuất ô tô lại được đặt ra.
Nhiều công ty công nghệ lớn đang bắt đầu lấn sân sang ngành sản xuất ô tô
Nhưng “nhân vật chính” trong cuộc cách mạng của ngành chế tạo ô tô giờ đây lại không phải những nhà sản xuất truyền thống mà được thay thế dần bởi các công ty công nghệ. Vậy tại sao lại có tình trạng này?
Chi phí chế tạo ô tô ngày càng thấp
Một thay đổi lớn trong môi trường là chi phí phần cứng để sản xuất ô tô dường như ngày càng thấp hơn.
Chi phí được đề cập ở đây không chỉ đơn giản đề cập đến vấn đề kinh phí. Trên thực tế, giá thành của xe điện cao hơn so với xe chạy bằng nhiên liệu. Đối với thị trường ô tô trước đây, thành phần cốt lõi của một chiếc xe chạy bằng nhiên liệu là động cơ và hệ thống truyền lực. Chi phí của động cơ và hệ thống truyền động trong một chiếc xe chạy bằng nhiên liệu chiếm khoảng 15 ~ 20%. Trong một chiếc xe năng lượng mới, các thành phần cốt lõi đã trở thành pin, bộ điều khiển điện tử và động cơ, được gọi là "bộ ba quyền lực", chiếm hơn 60% giá thành, trong đó pin có thể chiếm 40% tổng chi phí xe.
Trở lại với lý do khiến các hãng công nghệ tham gia thị trường chế tạo ô tô, trong quá trình chuyển đổi ô tô sang điện khí hóa, vấn đề mà các hãng xe mới cần giải quyết không chỉ là tiền, mà còn là "cuộc chơi" với các nhà sản xuất linh kiện.
Một mặt, lực lượng sản xuất ô tô mới được so sánh với các công ty sản xuất ô tô truyền thống. Sự hiểu biết về ô tô chú trọng nhiều hơn đến trí thông minh, chẳng hạn như tương tác giữa con người với máy tính, buồng lái thông minh, vì vậy để có trải nghiệm độc đáo, các phần yêu cầu cũng cao hơn. Mặt khác, do các lực lượng sản xuất ô tô mới có ít hoặc không có doanh số bán hàng trong giai đoạn đầu, nên chi phí phát triển của các nhà sản xuất linh kiện cũng cao hơn.
Thời gian để tạo ra một chiếc xe hơi
Một thay đổi khác về môi trường là các công ty xe hơi đã mở rộng vòng tay với các công ty công nghệ.
Việc liên doanh Baidu, Geely, Apple đang thảo luận về việc hợp tác với nhiều nhà sản xuất ô tô trong đó có Kia... Nếu chỉ dùng "xưởng đúc" để mô tả các hãng xe này, e rằng chưa hoàn toàn chính xác. Bởi vì trong sự hợp tác giữa các công ty xe hơi và công ty công nghệ, những mô hình khả thi đầy sức tưởng tượng.
Nền tảng này được gọi là "SEA Haohan Architecture", và mẫu xe đầu tiên được trang bị nền tảng SEA là mẫu xe điện thuần túy ZERO concept của thương hiệu Lynk & Co. Trong tuyên bố chính thức của Geely, thay đổi này đại diện cho "sự nâng cấp từ một nhà sản xuất xe hơi thành một nhà cung cấp dịch vụ du lịch thông minh".
Là cấu trúc cơ bản của ô tô, nền tảng SEA hiện thực hóa phần cứng có thể cắm được và phần mềm có thể nâng cấp. Theo cách nói của một người trong ngành, nó giống như một bo mạch chủ. Các công ty ô tô có thể xác định phương tiện trên bo mạch chủ này theo nhu cầu của họ, bao gồm cả kiến trúc hệ thống điện tử và giao diện cơ quan kiểm soát phương tiện.
Đối với các công ty công nghệ, nhân lực, tài chính và thời gian để chế tạo một chiếc ô tô từ con số 0 là quá lớn. Chu kỳ phát triển của nền tảng thế hệ đầu tiên là ba năm. Và hợp tác với các công ty ô tô có thể rút ngắn rất nhiều quy trình sản xuất ô tô từ 4-5 năm xuống còn 2-3 năm, điều này đủ hấp dẫn về mặt thời gian.
Khoảng thời gian do mô hình kinh doanh mang lại
Sau khi nhìn thấy cơ hội, “cảm giác cấp bách” mang đến cho các công ty công nghệ chế tạo ô tô đến từ đâu?
Trong quý 3/2019, những người ra quyết định của Xiaomi đã đề xuất chế tạo ô tô trong ban giám đốc, cho rằng cuối năm 2019 đến đầu năm 2020 là thời điểm để Xiaomi vào cuộc. Có thể đoán rằng, nhận định về tương lai đã khiến các công ty công nghệ nhìn thấy một khả năng rất lớn, và việc mở cửa thời kỳ cửa sổ là yếu tố then chốt để nhiều công ty công nghệ đã hoặc sắp kết thúc.
Đầu tiên là thị trường ô tô khổng lồ. Sau khi thị trường điện thoại tăng kịch trần, cổ tức của ngành ô tô mới bắt đầu thu hút nhiều công nghệ các công ty bao gồm các nhà sản xuất điện thoại di động.
Thứ hai, sau khi “chiếc xe được định nghĩa bằng phần mềm” đã trở thành sự đồng thuận của mọi người, thì trí tưởng tượng do phần mềm mang lại càng hấp dẫn hơn. CEO Elon Musk của Tesla đã xác nhận nhận định này trong một cuộc phỏng vấn gần đây. Ông nói rằng Tesla sẽ ra mắt dịch vụ đăng ký lái xe tự động (FSD) vào quý 2 năm 2021.
Ngoài hệ thống NAD (NIO Autonomous Driving) do NIO phát hành cùng với ET7, mô hình đăng ký dịch vụ được áp dụng trên phần cứng tiêu chuẩn và phí dịch vụ hàng tháng là 24 USD; cộng với gói dịch vụ giải trí trên xe hơi cao cấp 0,35 USD do Tesla tung ra. Mô hình thanh toán phần mềm được xây dựng trên nền tảng phần cứng đã thành hình.
Không khó để tưởng tượng rằng, tương tự như điện thoại thông minh, phần mềm đặt xe trả phí có thể trở thành một phần lớn mang lại nguồn lợi nhuận cho các công ty xe hơi trong tương lai. Điều này đã thay đổi về cơ bản so với "thương vụ một phát" trong việc mua bán ô tô trong quá khứ.
Một số người trong nghề đã tính toán theo khoản đầu tư của Tesla vào FSD trong 3 năm qua, nếu tỷ lệ đăng ký phần mềm FSD của Tesla là 50% thì lợi nhuận ròng của một chiếc ô tô có thể lên tới 700 USD; nếu Tesla bán được một triệu chiếc xe mỗi năm và lợi nhuận từ phần mềm tự lái là trên 700 triệu USD.
Với thời kỳ cửa sổ đã mở, các công ty công nghệ lẽ ra phải nhìn thấy những thành tựu có thể có của phần mềm trên ô tô trong tương lai và dẫn đến tỷ suất lợi nhuận đáng kể, nếu không bắt kịp tiến độ này, cơ hội sẽ ngày càng nhỏ lại.
