Những ngày qua, nhiều hộ dân sống xung quanh Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất (xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) luôn bức xúc, lo lắng vì "núi đá" nằm trên đồi ngay sát khu vực nhà họ tồn tại đã lâu nhưng chưa được xử lý.
Chưa được cấp phép
Ngày 13-9, chúng tôi tiếp cận "núi đá" trong khuôn viên Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất. Bãi đổ đất đá nằm cuối khuôn viên nhà máy, chỉ cách khu dân cư một đoạn ngắn. Những tảng đá lớn nhỏ chất chồng lên nhau, sau các trận mưa có nguy cơ đổ xuống nhà dân bất kỳ lúc nào.
Ông N.V.T, một người dân có nhà phía dưới bãi tập kết đất đá, cho biết năm 2021, khi thấy xe của Công ty TNHH Lý Tuấn chở đá từ nơi khác về đổ trên đồi thuộc phạm vi Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất, bà con ở đây rất lo lắng và phản ánh đến chính quyền địa phương nhiều lần. "Không hiểu sao, đơn vị vận chuyển vẫn đổ những đống đá rất cao, lại nằm trên đồi, phía dưới là khu dân cư nhiều người đang sinh sống. Mùa mưa bão đang đến, chỉ cần mưa lớn, đất đá trôi xuống, sạt lở thì dân lãnh đủ" - ông T. lo lắng.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, Công ty TNHH Lý Tuấn đã ký kết hợp đồng với Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất về việc thuê nơi này làm bãi đổ đất đá từ Khu Liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát (huyện Bình Sơn), lưu chứa trong thời gian 2 năm. UBND tỉnh Quảng Ngãi mới chỉ có văn bản thống nhất về nguyên tắc sử dụng một số vị trí bãi chứa, có thể tập kết hoặc tiếp nhận vật liệu xây dựng dư thừa trong quá trình thực hiện dự án Thép Hòa Phát Dung Quất; chưa cấp bất kỳ giấy phép nào chấp thuận cho Công ty TNHH Lý Tuấn về vị trí nêu trên làm bãi đổ đá thải. Thế nhưng, công ty này vẫn ngang nhiên chở đất đá về khu vực Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất tập kết, biến nơi đây thành bãi thải khổng lồ suốt thời gian qua, vi phạm quy định, gây ô nhiễm môi trường.
Giải trình với cơ quan chức năng, Công ty Bio Ethanol Dung Quất viện lý do chưa có vốn đầu tư. Trong khi chờ vốn, doanh nghiệp này ký hợp đồng với Công ty TNHH Lý Tuấn cho thuê khoảng 1 ha làm nơi lưu chứa tạm đất đá từ Khu Liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát trong 2 năm (từ 2021).
Khoảng 30.000 m3 đất đá
Đại diện Ban Quản lý Khu Kinh tế (KKT) Dung Quất và Các KCN Quảng Ngãi cho hay ngay từ tháng 7-2021, đơn vị này đã kiểm tra, ban hành công văn nêu rõ việc Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất ký hợp đồng với Công ty TNHH Lý Tuấn cho thuê mặt bằng làm bãi chứa đất đá khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là trái quy định, không phù hợp quy hoạch. Bên cạnh đó, KKT Dung Quất đánh giá việc tập kết đất đá số lượng lớn có khả năng gây mất an toàn, sạt lở, ảnh hưởng đến khu vực dân cư lân cận.
"Chúng tôi đã yêu cầu Công ty Bio Ethanol Dung Quất dừng ngay việc tập kết, lưu chứa đất đá tại vị trí này; không cho thuê bãi chứa khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép và thực hiện dự án theo đúng mục tiêu, quy mô ghi trong giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã được cấp. Chúng tôi cũng yêu cầu Công ty TNHH Lý Tuấn chấm dứt hành vi đổ đất đá; có trách nhiệm khắc phục, cam kết về vấn đề an toàn khi lưu chứa đất đá và chịu trách nhiệm nếu để xảy ra sự cố ảnh hưởng đến tài sản, tính mạng hộ dân trong khu vực" - một lãnh đạo Ban Quản lý KKT Dung Quất và Các KCN Quảng Ngãi nhấn mạnh.
Ông Ung Đình Hiền, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Sơn, cho biết việc Công ty TNHH Lý Tuấn đổ đất đá, vật liệu dư thừa tại Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất là sai, vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên - môi trường. UBND huyện Bình Sơn đã có nhiều báo cáo, kiến nghị lên cấp trên về việc này. Tuy nhiên, khi phóng viên yêu cầu được cung cấp những báo cáo, kiến nghị cũng như hướng xử lý của UBND huyện, ông Ung Đình Hiền nói: "Báo cáo đó đóng dấu mật" (?).
Theo tìm hiểu của chúng tôi, tại Báo cáo số 213 ngày 19-5 do ông Ung Đình Hiền ký (không đóng dấu mật), UBND huyện Bình Sơn xác nhận khoảng 30.000 m3 đất đá được Công ty TNHH Lý Tuấn tập kết tại bãi thải trái phép ở Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất. Trong báo cáo, UBND huyện cho hay đã tham vấn các đơn vị liên quan về việc xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi đổ thải để có cơ sở nghiên cứu, xem xét triển khai thực hiện các bước tiếp theo vì vị trí này không phù hợp quy hoạch.
Như vậy, đến nay, chính quyền địa phương vẫn chờ hướng dẫn xử lý vụ việc này từ cấp trên. Trong khi đó, việc tập kết đất đá thải của Công ty TNHH Lý Tuấn đã diễn ra cả năm nay, gây mất an toàn khiến người dân bất an.
Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất (sản xuất nhiên liệu sinh học) do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam làm chủ đầu tư, khởi công xây dựng từ tháng 9-2009 trên diện tích gần 25 ha tại KKT Dung Quất, có công suất thiết kế 100 triệu lít/năm với tổng mức đầu tư hơn 80 triệu USD (gần 1.900 tỉ đồng). Tháng 3-2012, nhà máy cho ra đời dòng sản phẩm đầu tiên.
Đến tháng 4-2015, Nhà máy Bio Ethanol Dung Quất tạm dừng hoạt động do sản phẩm làm ra bán quá chậm, chi phí sản xuất lại tăng dẫn đến thua lỗ. Nhà máy này là một trong 12 đại dự án thua lỗ của ngành công thương và thuộc diện tái cơ cấu.
