Trong bối cảnh cuộc sống hiện đại và nền kinh tế ngày càng phát triển, người tiêu dùng đã quan tâm nhiều hơn tới việc nâng cao sức khoẻ cho bản thân và gia đình. Bên cạnh việc thực hiện chế độ tập luyện nghiêm ngặt, không ít người tiêu dùng đã tìm tới các loại thực phẩm, sữa với mong muốn bổ sung thêm dinh dưỡng, vi chất giúp cơ thể khoẻ mạnh.
Nắm được tâm lý này, nhiều doanh nghiệp đã tung ra thị trường các sản phẩm sữa, thực phẩm phục vụ đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng. Có thể kể đến như các loại sữa non, thực phẩm dinh dưỡng y học, sản phẩm dinh dưỡng dành cho đối tượng người dùng và mục đích sử dụng khác nhau (người đang theo chế độ ăn kiêng, người mắc các bệnh mãn tính, người gầy ốm...).
Không thể phủ nhận rằng, với sự đa dạng của sản phẩm, người dùng dễ dàng hơn trong việc tìm cho mình sản phẩm vừa với túi tiền và nhu cầu sử dụng. Tuy nhiên, chính sự đa dạng, xuất hiện cùng lúc trên thị trường nhiều sản phẩm sữa, thực phẩm cũng vô tình khiến người dùng lạc vào "ma trận".
Bởi bên cạnh các sản phẩm có chất lượng, rõ ràng về nguồn gốc xuất xứ, được truyền thông và tiếp thị một cách trung thực về công dụng, chất lượng, thị trường vẫn còn đó những doanh nghiệp làm ăn chộp giật, "treo đầu dê, bán thịt chó", cố tình đưa ra những thông tin sai lệch khiến người dùng lầm tưởng về công dụng, chất lượng thực sự của sản phẩm. Nhiều sản phẩm sữa non, thực phẩm dinh dưỡng y học, sản phẩm dinh dưỡng thường lại được quảng cáo như thuốc chữa bệnh, khiến không ít người tiêu dùng mắc bẫy. Chỉ khi mua sản phẩm về dùng mà chất lượng không như quảng cáo, họ mới biết là mình bị lừa. Tuy nhiên, tới thời điểm đó, mọi chuyện đã quá muộn.
Thời gian qua, vấn nạn quảng cáo sai sự thật về công dụng, chất lượng, quảng cáo các sản phẩm sữa non, thực phẩm giống với thuốc chữa bệnh xảy ra rất phổ biến, đặc biệt là trên các nền tảng internet (website bán hàng, facebook, zalo...). Đây là vấn đề diễn ra đã lâu nhưng đến nay chưa có giải pháp giải quyết triệt để. Do đó, vấn đề này luôn gây khó khăn cho cơ quan quản lý và phiền toái cho người tiêu dùng.
Liên quan tới vấn đề trên, thời gian qua, Chất lượng Việt Nam (VietQ.vn) nhận được phản ánh về việc nhiều sản phẩm dinh dưỡng và thực phẩm dinh dưỡng y học do Công ty Cổ phần Công nghệ Dược phẩm NAFACO quảng cáo với nội dung sai sự thật, không đúng chất lượng thực tế của sản phẩm.
Thông tin tra cứu cho thấy Công ty Cổ phần Công nghệ Dược phẩm NAFACO có địa chỉ tại số nhà 57 đường Lạc Long Quân, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy và Toà nhà 24T1 Hoàng Đạo Thuý, Trung Hoà, Hà Nội. Doanh nghiệp do ông Nguyễn Lập Phương là người đại diện pháp luật.
Theo phản ánh, trên website neomil.vn, sản phẩm thực phẩm dinh dưỡng y học NEOMIL NANO được quảng cáo “chứa công thức dinh dưỡng đầy đủ và cân đối dành cho người trước và sau phẫu thuật, người bị ung thư, người gầy yếu, đang dưỡng bệnh. Sản phẩm chứa NANO CURCUMIN Tinh nghệ Nano từ CHLB Đức - Nhanh liền vết thương, chống dính; IMMUNECANMIX tăng miễn dịch thế hệ mới; Sữa non COLOSTRUM giàu kháng thể, dễ hấp thu, tăng đề kháng và các protein, vitamin, khoáng chất thiết yếu phù hợp khi cần phục hồi sức khỏe nhanh”.
Dù chỉ là thực phẩm dinh dưỡng y học nhưng sản phẩm NEOMIL NANO được quảng cáo dùng để phòng bệnh xương khớp, tiêu hoá, ung thư, suy giảm trí nhớ.
NEOMIL NANO còn được quảng cáo có khả năng “cung cấp năng lượng cho cơ thể với các dưỡng chất cân đối, dễ hấp thu và chuyển hóa, nâng cao sức đề kháng; Bổ sung Nano Curcumin giúp nhanh liền vết thương, vết mổ phẫu thuật, chống dính; Thay thế một phần hoặc hoàn toàn bữa ăn; Dùng phòng bệnh xương khớp, tiêu hóa, ung thư, suy giảm trí nhớ; Dùng qua đường sonde (theo hướng dẫn của bác sĩ).
Tuy nhiên, trên thực tế, sản phẩm NEOMIL NANO chỉ có công dụng “cung cấp năng lượng cho cơ thể với các dưỡng chất cân đối, dễ hấp thu và chuyển hóa, nâng cao sức đề kháng. Thay thế một phần hoặc hoàn toàn một bữa ăn”.
Một sản phẩm khác là sản phẩm dinh dưỡng NEOMIL CARE được quảng cáo là “dinh dưỡng chuyên biệt cho người ung thư” và “sản phẩm với công thức đột phá Nano Curcumin được chứng minh có tác dụng ức chế nhiều giai đoạn khác nhau của bệnh ung thư. Dinh dưỡng đầy đủ, cân đối, dễ hấp thu giúp kích thích tiêu hóa tốt, chống sụt cân, suy mòn ở người bị ung thư. Đặc biệt dành cho các đối tượng bị ung bướu, đang và sau quá trình hóa xạ trị, phục hồi thể trạng; người có nguy cơ cao mắc các bệnh ung bướu; sử dụng được cho mọi loại ung thư”.
Tuy nhiên, công dụng thực tế của NEOMIL CARE chỉ là “Giúp cung cấp năng lượng cao với dưỡng chất cân đối, đầy đủ, dễ hấp thu, nâng cao sức đề kháng và phục hồi thể trạng cho người gầy yếu, người cao tuổi, người thiếu hụt dinh dưỡng, người đang dưỡng bệnh, người sụt cân hoặc có nguy cơ sụt cân, suy mòn”.
Sản phẩm NEOMIL CARE quảng cáo với công dụng giống như một loại thuốc chữa bệnh ung thư. Tuy nhiên, đây chỉ là sản phẩm dinh dưỡng giúp cung cấp năng lượng, dưỡng chất cho người sử dụng.
Cũng trên website neomil.vn, sản phẩm Sữa non NEOMIL LACTOFERRIN được quảng cáo với nội dung “dinh dưỡng chuyên biệt cho hệ miễn dịch chứa công thức đầy đủ và cân đối, dễ hấp thu, chuyển hóa giúp nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Bổ sung Lactoferrin, sữa non Colostrum giàu kháng thể IgG giúp kích thích miễn dịch, hỗ trợ ức chế vi khuẩn virus và nhanh hồi phục sức khỏe”.
Tuy nhiên, trên thực tế, công dụng của sản phẩm Sữa non NEOMIL LACTOFERRIN chỉ là “Cung cấp năng lượng cho cơ thể với các dưỡng chất cân đối, dễ hấp thu và chuyển hóa, nâng cao sức đề kháng. Thay thế bữa ăn phụ hoặc bổ sung cho chế độ ăn hàng ngày thiếu vi chất dinh dưỡng”.
NEOMIL LACTOFERRIN tự phong là "sữa non miễn dịch" và quảng cáo có khả năng "tái tạo hệ miễn dịch người bệnh phổi".
Đặc biệt, trên trang Facebook có tên “Sữa Non Miễn Dịch Neomil Lactoferrin - Dinh Dưỡng Cho Người Bệnh Phổi”, sản phẩm NEOMIL LACTOFERRIN được tung hô là “sữa non miễn dịch” và có khả năng “tái tạo hệ miễn dịch người bệnh phổi”. Sản phẩm còn được quảng cáo với nội dung “Bộ Y tế kiểm định, được hàng triệu người Việt tin dùng”. Tuy nhiên, thông tin này chưa được kiểm chứng và Bộ Y tế hiện cũng không cung cấp giấy kiểm định cho sản phẩm nào.
Có thể thấy, dù chỉ là sản phẩm dinh dưỡng, sữa non và thực phẩm dinh dưỡng y học nhưng sản phẩm sữa thương hiệu NEOMIL đã được “thổi phồng” công dụng, chất lượng so với thực tế, dễ khiến người tiêu dùng hiểu nhầm các sản phẩm sữa, thực phẩm này với các loại thuốc chữa bệnh.
Trong khi đó, theo Mục b, Khoản 3 và Điều 3, Khoản 4, Nghị định số 181/2013/NĐ-CP Hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo 2012 thì các đơn vị phân phối, tiếp thị phải: b) Khuyến cáo sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Không được quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc.
Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm quy định: “Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Health Supplement, Dietary Supplement) là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người, giảm nguy cơ mắc bệnh”.
Ngoài ra, Khoản 15, Điều 6 Luật Dược 105/2016/QH13 cũng quy định: “Cấm thông tin, quảng cáo, tiếp thị, kê đơn, tư vấn, ghi nhãn, hướng dẫn sử dụng có nội dung dùng để phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán bệnh, điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người đối với sản phẩm không phải là thuốc, trừ trang thiết bị y tế”.
Đối với những thông tin về việc sản phẩm NEOMIL quảng cáo có dấu hiệu sai quy định pháp luật, dư luận không khỏi thắc mắc liệu Công ty Cổ phần Công nghệ Dược phẩm NAFACO có chịu trách nhiệm? Vì sao các sản phẩm lại được quảng cáo giống với thuốc chữa bệnh dễ khiến người dùng hiểu nhầm? Những website, fanpage quảng cáo sai sự thật về chất lượng sản phẩm NEOMIL có phải do công ty này điều hành? Nếu chất lượng sản phẩm không đúng như quảng cáo, người tiêu dùng có được bồi thường?
Liên quan tới vấn đề trên, trong một lần trả lời phỏng vấn báo chí, PGS. TS Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm cho biết, việc lừa dối quảng cáo thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe có tác dụng như thuốc chữa bệnh là hành vi bất chấp luân thường đạo lý. Vì lợi nhuận mà họ sẵn sàng lừa dối, kể cả những người bệnh đang ở hoàn cảnh cực kỳ khó khăn.
Theo ông Phong, các sản phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng chỉ mang tính hỗ trợ. Vì thế, tất cả quảng cáo về công dụng thần kỳ, gây hiểu lầm là thuốc chữa bệnh đều là quảng cáo "nổ" vi phạm quy định.
Với những trường hợp như vậy, Cục An toàn thực phẩm đăng tải thông tin công khai, khuyến cáo người tiêu dùng trong khi cơ quan chức năng đang xử lý, người dân không mua, sử dụng các sản phẩm quảng cáo sai sự thật.
