Trong báo cáo thị trường trái phiếu mới đây, Công ty Chứng khoán VNDirect dự báo tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đáo hạn năm 2023 ước tính khoảng 251.849 tỷ đồng, tăng 64,4% so với cùng kỳ. Trong đó bất động sản và tài chính - ngân hàng lần lượt chiếm 43% và 31%.
Những lo ngại về năng lực thanh toán ngày càng tăng khi một số vụ bắt giữ liên quan đến các vi phạm trong phát hành TPDN và sử dụng vốn không đúng mục đích của một số nhà phát triển bất động sản lớn trong thời gian qua khiến niềm tin của nhà đầu tư cá nhân vào TPDN đã suy giảm xuống mức rất thấp.
Điều này được thể hiện thông qua việc nhiều nhà đầu tư đã vội vàng bán trái phiếu của bất kỳ tổ chức phát hành nào bằng mọi giá để thu tiền về tiền mặt. Lưu ý rằng nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 1/3 khối lượng giao dịch TPDN.
Theo nghiên cứu thị trường của VNDirect, hiện một số TPDN riêng lẻ được giao dịch với mức 4-5% thấp hơn mệnh giá, với mức lợi suất khoảng 10% - 12%/năm, có nghĩa là người bán sẵn sàng chấp nhận với mức chiết khấu 14% - 17%.
Trước tình hình đó, cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều thông điệp nhằm xoa dịu tâm lý hoang mang của thị trường và một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn. Một trong những giải pháp đó là việc ban hành Nghị định 65 sửa đổi.
VNDirect đưa ra đánh giá chi tiết về tác động của Nghị định 65 sửa đổi. Thứ nhất, việc giãn quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp thêm 1 năm sẽ giúp nhiều nhà đầu tư đủ điều kiện để làm nhà đầu tư chuyên nghiệp và từ đó tăng cầu tiềm năng từ phía nhà đầu tư. Tuy nhiên, mặc dù nới lỏng, nhưng vấn đề chủ yếu là nhà đầu tư đã mất niềm tin, nên việc tạo điều kiện cũng sẽ cần thời gian để nhà đầu tư ổn định lại.
Thứ hai, việc giãn xếp hạng tín nhiệm bắt buộc được sẽ giúp doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ dễ dàng hơn và giúp tăng cung từ phía doanh nghiệp.
Thứ ba, giãn thời gian phân phối trái phiếu từ 90 xuống 30 ngày. Theo VNDirect, bản chất việc phát hành TPDN riêng lẻ sơ cấp bị giới hạn trong 100 nhà đầu tư và có lô lớn. Vì vậy, thông thường, sẽ rất khó cho NĐT cá nhân tiếp cận mà phải thông qua cá tổ chức tín dụng (ngân hàng và công ty chứng khoán). Việc giãn quy định này sẽ giúp các bên phân phối sẽ có thêm thời gian để chào bán những TPDN tốt tới nhà đầu tư và tăng tỷ lệ hấp thụ nguồn cung.
Thứ tư, cho phép các trái phiếu đã phát hành (còn dư nợ) được đàm phán với trái chủ (1) gia hạn thêm thời gian lên tối đa là 2 năm và (2) chuyển đổi trái phiếu thành tài sản. Nhóm phân tích đánh giá đây là một trong những thay đổi trọng yếu sẽ quyết định sự sống còn của doanh nghiệp.
Trong bối cảnh thị trường BĐS đang gặp khó khăn trong môi trường lãi suất cao, việc giãn nợ sẽ giúp các doanh nghiệp có đủ thời gian hồi phục để thu về lợi nhuận và hoàn thành nghĩa vụ nợ. Ngoài ra, việc trả nợ bằng tài sản cũng giúp các doanh nghiệp tránh vỡ nợ cũng như xoa dịu trái chủ nếu giá trị tài sản thỏa đáng.
Sẽ cần thêm thời gian để các thành viên tham gia thị trường (nhà phát hành, tổ chức bảo lãnh/tư vấn và nhà đầu tư) thích ứng với các quy định mới. Trong bối cảnh chi phí tài chính gia tăng, lực cầu nội địa yếu đi, thị trường BĐS trầm lắng, các doanh nghiệp đang có xu hướng hoãn, hoặc hủy kế hoạch mở rộng kinh doanh, dẫn đến giảm nhu cầu vốn.
Vì vậy, VNDirect cho rằng thị trường TPDN sẽ tiếp tục trầm lắng trong nửa đầu năm 2023. Khối lượng phát hành sẽ phục hồi đáng kể trong nửa cuối năm 2023 từ mức nền thấp của 2022, nhờ lợi nhuận của doanh nghiệp khởi sắc hơn, lãi suất ổn định và cơ chế thị trường tốt hơn.
