Bước ngoặt lớn
Bồi thường, GPMB trước khi thực hiện dự án là vấn đề rất khó khăn của TPHCM từ trước tới nay. Trước đây, việc định giá đất theo khung giá thấp hơn rất nhiều so với giá thị trường, dẫn đến công tác GPMB và bàn giao đất cho các dự án bị “vướng” vì người dân không đồng tình với giá bồi thường, phát sinh khiếu kiện kéo dài. Việc chậm được giao mặt bằng còn dẫn đến dự án chậm tiến độ, “đắp chiếu” nhiều năm. Chi phí nguyên vật liệu tăng giá theo từng năm làm đội vốn đầu tư công ở hàng loạt dự án, gây lãng phí rất lớn đến nguồn lực đầu tư từ ngân sách.
 |
|
Dự án xây dựng cầu Long Kiểng mới sắp được khởi động trở lại sau nhiều năm “đắp chiếu” Ảnh: Phạm Nguyễn |
Dự án xây dựng cầu Tăng Long, cầu Ông Nhiêu (TP Thủ Đức), cầu Phước Long (nối quận 7 và huyện Nhà Bè) do vướng mặt bằng nên chậm tiến độ kéo dài. Đến giữa tháng 7 năm nay, HĐND TPHCM chấp thuận điều chỉnh tăng vốn đầu tư ba dự án trên. Theo đó, tổng mức đầu tư của ba dự án sau khi điều chỉnh lên đến 2.200 tỷ đồng thực hiện từ nguồn ngân sách thành phố, trong đó mức vốn tăng thêm khoảng 920 tỷ đồng.
Ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (Ban giao thông) cho biết, trong số 75 dự án mà đơn vị quản lý thì có đến 67 dự án vướng mắc công tác bồi thường, GPMB kéo dài, khiến nhiều dự án phải điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư, gây khó khăn trong việc cân đối hoàn vốn và hoàn thành dự án theo đúng tiến độ.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) Lê Hoàng Châu cho rằng, hệ số K mới được ban hành giúp đẩy nhanh việc GPMB cho hàng trăm dự án đầu tư công đang ách tắc hiện nay. Tuy nhiên, mỗi năm TPHCM có 700 dự án mới, tương ứng số hồ sơ cần thẩm định giá đất để bồi thường, giải tỏa rất lớn. Nếu chỉ có một cửa duy nhất để thực hiện là Sở TN&MT sẽ dẫn đến quá tải, khiến thời gian GPMB, đền bù giải tỏa kéo dài.
Mới đây, TPHCM chính thức áp dụng hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) để lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư với mức tăng mạnh, gấp 15 lần so với giá nhà nước, có nơi lên tới 35 lần. Quyết định mang tính bước ngoặt này đã giúp tháo gỡ nút thắt trong đền bù GPMB cho các dự án đầu tư công đang bị ngưng trệ lâu nay.
Theo ông Lương Minh Phúc, từ nay đến cuối năm, TPHCM sẽ có chuyển động lớn trong công tác GPMB đối với các dự án hạ tầng, giao thông theo hình thức đầu tư công. Đơn cử, dự án xây dựng cầu Long Kiểng nối hai xã Nhơn Đức và Phước Kiển (huyện Nhà Bè) được UBND TPHCM phê duyệt từ năm 2001. Đến năm 2007, công tác bồi thường GPMB mới giải quyết cho một số hộ dân. Tháng 8/2018, dự án cầu Long Kiểng được khởi công. Theo thiết kế, cầu dài 318m, đường dẫn hai đầu dài 661m với tổng mức đầu tư 557 tỉ đồng, dự kiến hoàn thành vào tháng 11/2019. Tuy nhiên, nhiều năm qua, dự án này “đắp chiếu” do chờ mặt bằng thi công.
“Đến nay, thành phố đã hoàn tất di dời 103 hộ dân ở dự án xây dựng cầu Long Kiểng. Sáng 8/9, lễ bàn giao - tiếp nhận mặt bằng được tổ chức để tiếp tục triển khai dự án. Ban Giao thông cam kết, quyết tâm hoàn thành cầu vào cuối năm 2023”- ông Phúc thông tin.
 |
|
Cầu Long Kiểng (cũ) đã quá tải, thường xuyên ùn ứ vào giờ cao điểm Ảnh: Phạm Nguyễn |
Ông Lương Minh Phúc cho biết, ngoài việc hoàn thành công tác GPMB tại dự án cầu Long Kiểng, dự kiến TPHCM sẽ có một loạt công trình được bàn giao mặt bằng để tổ chức thi công từ đầu năm sau, gồm: cầu Tăng Long, cầu Nam Lý, cầu ông Nhiêu (TP Thủ Đức), đường Tên Lửa, Tân Kỳ Tân Quý (quận Bình Tân), cầu Vòm Sắt 2 (Cần Giờ)...
“Hiện UBND TPHCM thành lập 3 tổ công tác nhằm tháo gỡ vướng mắc và cùng với tổ GPMB làm việc hàng tuần với các chủ đầu tư. Chắc chắn rằng, sẽ có chuyển động lớn trong công tác GPMB sắp tới”- ông Phúc khẳng định.
Luật sư Nguyễn Tri Đức - Đoàn Luật sư TPHCM cho rằng, GPMB từ trước đến nay luôn là vấn đề nhạy cảm, dễ phát sinh khiếu nại, khiếu kiện. Việc TPHCM áp dụng hệ số K để lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư tiệm cận với giá thị trường là quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân.
“So với năm 2021, hệ số năm nay được đánh giá cụ thể và sát thực tế hơn. Hệ số điều chỉnh giá đất ở đô thị cao hơn những năm trước. Từ nay, các địa phương sẽ sử dụng hệ số điều chỉnh giá đất này để xây dựng dự thảo phương án bồi thường, đưa ra lấy ý kiến của người dân, không phải thẩm định giá cho từng dự án cụ thể. Áp dụng hệ số điều chỉnh giá đất này sẽ rút ngắn được thời gian lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các dự án”- luật sư Đức đánh giá.
Rút ngắn GPMB
Không chỉ với dự án đầu tư công, nhiều dự án của doanh nghiệp kinh doanh bất động sản cũng bị “treo” vì vướng mặt bằng. Điển hình như Công ty S.S.G 2 cam kết với UBND TPHCM tự bỏ vốn đầu tư xây dựng cầu bộ hành nối ga metro Thảo Điền (ga số 6) thuộc tuyến metro số 1 (Bến Thành-Suối Tiên) vào dự án chung cư Thảo Điền Pearl (phường Thảo Điền, TP Thủ Đức). Tuy nhiên, đã 8 năm trôi qua, Công ty S.S.G 2 không thể tự thương lượng được với 3 hộ dân có quyền sử dụng 230 m2 đất trong lộ giới xây cầu dẫn, khiến dự án bị đình trệ.
Việc TPHCM áp dụng hệ số K mới được kỳ vọng sẽ sớm tháo gỡ nút thắt này. Nếu như trước đây, để xây dựng biểu giá đất thu hồi (giá T1), Sở Tài nguyên Môi trường (TN&MT) sẽ phải chọn đơn vị thẩm định giá độc lập, sau đó tổ chức thẩm định giá đất xây dựng để lấy ý kiến của dân. Nếu người dân đồng ý thì T1 thành giá đền bù, nếu dân không đồng ý sẽ thẩm định giá lần 2, xây dựng giá T2 là giá bồi thường. Thời gian thu hồi đất theo quy định khoảng 200 ngày nhưng trên thực tế kéo dài trung bình từ 4 năm, có dự án kéo dài hơn 10 năm chưa xong do giá đất áp dụng thời điểm bồi thường vênh rất lớn với giá thị trường.
Ông Nguyễn Hiếu Hòa, Phó trưởng Phòng Kinh tế đất, Sở TN&MT TPHCM cho biết, có 4 mục tiêu chính khi ban hành quyết định 28 về hệ số K. Thứ nhất, giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án. Thứ hai, giúp chủ đầu tư xác định dự toán kinh phí bồi thường. Thứ ba, cho người dân nắm rõ khung giá khi đất được bồi thường. Thứ tư, đó là cơ sở để các đơn vị tư vấn xây dựng giá đất tại thời điểm thu hồi đất cho phù hợp thực tế.
Theo ông Hòa, khi có quyết định 28, các địa phương sẽ căn cứ giá đất đưa vào phương án bồi thường, giúp rút ngắn thời gian cho công tác GPMB.
