Vài nét về Chính quyền đô thị, Thương mại điện tử và Khung pháp lý cho Công nghiệp sáng tạo

Mô hình chính quyền đô thị

TP HCM có đặc điểm mật độ dân số lớn, các vấn đề phát sinh lớn đòi hỏi phải xử lý nhanh, giải quyết kịp thời. Mục tiêu của mô hình chính quyền đô thị tại TP.HCM là tổ chức một bộ máy hành chính hoạt động tinh gọn, hiệu quả và bảo đảm tính minh bạch nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân.

Nguyên tắc chính quyền đô thị chủ yếu quản lý theo ngành. Chính quyền cấp TP sẽ có UBND và HĐND, còn chính quyền cấp quận, phường và tương tự đối với các tổ chức đơn vị hành chính như huyện, xã, TP trực thuộc TP là các đơn vị hành chính tại địa phương, không tổ chức HĐND.

Thành phố Sáng Tạo Thủ Đức bao gồm quận 2, quận 9, quận Thủ Đức sau khi thành lập có diện tích 211,56 km2 với dân số 1.013.795 người, có tổng cộng 34 phường, sẽ là điểm nhấn về cải tiến thủ tục hành chính, trí tuệ nhân tạo, công nghiệp sáng tạo, trung tâm y tế, giáo dục, tài chính và du lịch mang tầm cao của TP Hồ Chí Minh cũng như cả nước và Châu Á với trang bị mạng 5 G, và đây là dạng thành phố trong thành phố với quyền tự chủ được phân cấp mạnh.

Thành phố Thủ Đức đóng góp 1/3 tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của TP.HCM, tương đương khoảng 7% tổng sản phẩm nội địa (GDP) cả nước. Giai đoạn 2016 - 2019, thu ngân sách đạt 37.158 tỉ đồng, chi ngân sách đạt 11.174 tỉ đồng, đây sẽ là một đô thị sáng tạo, tương tác cao, là động lực phát triển của TP.HCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Khi TP Thủ Đức chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1-3-2021 thì HĐND quận 2, 9, Thủ Đức cũng kết thúc nhiệm vụ. TP.Thủ Đức là một cấp chính quyền địa phương bao gồm HĐND và UBND, khác với 16 quận khác chỉ có UBND và đại biểu HĐND của các đơn vị hành chính cũ được hợp thành HĐND của đơn vị hành chính mới và tiếp tục hoạt động cho đến hết nhiệm kỳ. TP. Thủ Đức được kỳ vọng có thể đóng góp nhiều hơn nữa cho cả nước và có điều kiện hỗ trợ phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, xứng tầm là một TP lớn trong khu vực và quốc tế.

HĐND TP giám sát và chất vấn cấp quận. Mở rộng phân quyền, tăng tự chủ tự chịu trách nhiệm của TP. Sở, ngành từ chức năng tham mưu thành các cơ quan hành chính công quyền về lĩnh vực quản lý nhà nước được phân công. HĐND TP sẽ tập trung giám sát thực hiện chủ đề năm 2021 là năm xây dựng chính quyền đô thị và cải thiện môi trường đầu tư, giám sát thực hiện đề án thực hiện TP Thủ Đức thuộc TP HCM, dự án Khu đô thị mới Thiêm Thủ; Khu Công nghệ cao; Khu dân cư Long Bình; dự án Sing - Việt; dự án 1bis-1kep Nguyễn Đình Chiểu; giải phóng mặt bằng Khu Đại học Quốc gia TP; khu phường 6, quận Tân Bình; dự án Safari ở Củ Chi…, giám sát việc xây dựng 51 công trình, đề án thành phần để triển khai 4 chương trình phát triển TP mà Nghị quyết Đại hội XI đã thông qua; tiếp tục thực hiện Nghị quyết 54 của Quốc hội; giải ngân đầu tư công, thu chi ngân sách của TP.

Quyết định danh mục đầu tư dự án nhóm B, C thuộc về chủ tịch UBND quận. được quyền. Công chức phải đạt chuẩn tương ứng vị trí công tác. Dân chủ trực tiếp được đẩy mạnh và người dân tham gia được tất cả những công việc của hành chính. Việc giám sát bảo đảm thực hiện dân chủ được thực hiện qua giám sát QH, HDND, MTTQ, cơ quan thanh tra đảng.

Các mô hình phát triển kinh tế - xã hội được đặc trưng bởi tăng trưởng kinh tế, công nghệ, dân số và quản trị đã tạo ra những thách thức liên quan đến biến đổi khí hậu do con người gây ra, gây hậu quả bất lợi lớn đối với hệ sinh thái và xã hội với việc phát thải khí nhà kính ảnh hưởng đến nông nghiệp, du lịch và giải trí, sức khỏe con người, cấp nước, quản lý ven biển, quy hoạch đô thị và bảo tồn thiên nhiên. Chính sách khí hậu cần tạo điều kiện Phối hợp giữa giảm nhẹ và thích ứng để tận dụng các cơ hội đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp và người dân có ý thức cao trong việc bảo vệ môi trường và cân bằng sinh thái

Cơ chế cho sự hoạt động đồng bộ của các nhà làm chính sách, các nhà khoa học, người dân, doanh nhân, nhà trang trại, viện, trường, hợp tác trên các lĩnh vực trong, ngoài nước dựa trên nền tảng chuyển đổi số sẽ tạo ra sự cộng hưởng của sức mạnh tổng thể giúp phát triển vững bền kinh tế, xã hội, an sinh, nâng cao chất lượng sống người dân và giúp làm giảm cũng như thích nghi tốt hơn trước biến đổi khí hậu.

Vùng kinh tế liên kết trọng điểm phía Nam gồm HCM-BR&VT-ĐN và Bình Dương để có thể tập trung và phân bổ lại tốt nhất nguồn lực hợp lý bảo đảm tăng trưởng bền vững và có nghĩa vụ tốt hơn cho các khu vực kinh tế còn yếu của đất nước, bên cạnh đó việc ứng dụng chuyển đổi số để tối ưu một cửa quốc gia, một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối vớ hang hóa xuất nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại.

Quy hoạch phân bố các ngành kinh tế, các lĩnh vực và địa bàn phát triển. Liên kết xây dựng kết cấu hạ tầng chung. Liên kết phát triển nguồn nhân lực và thị trường lao động chung. Kinh tế TP trong 10 năm tới là kinh tế số và sẽ là trung tâm khởi nghiệp sáng tạo mang tính toàn cầu. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ 1/1/2021 và việc tổ chức chính quyền đô thị quy định tại TP HCM được thực hiện từ ngày 1/7/2021.

Sau 3 năm có sơ kết và sau 5 năm tổng kết để nếu có nội dung chưa phù hợp thì kiến nghị với Quốc Hội và Chính Phủ hầu điều chỉnh cho phù hợp.

Thương mại điện tử trong xây dựng chính quyền đô thị

Trong lĩnh vực dịch vụ bán lẽ và nông nghiệp, hiện nay các kênh thông tin dành cho liên lạc giữa hai bên sản xuất và kinh doanh còn thiếu và yếu, nhất là đối với các đơn vị sản xuất hộ gia đình hoặc hợp tác xã, đó là những đơn vị không có được các kiến thức cần thiết để tìm cho mình các kênh phân phối hàng hóa hiệu quả. Bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin, ngành nông nghiệp sẽ hoạt động hiệu quả hơn, các nông hộ có thể tiếp cận những thông tin quan trọng liên quan tới thị trường, sản phẩm, các quy định pháp lý, tài chính, thiết lập và duy trì các mối liên hệ với khách hàng và đối tác, giúp cho tiến trình kinh doanh hiệu quả hơn, cải thiện các khâu của chuỗi cung ứng; tất cả những yếu tố trên góp phần tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra quyết liệt trên toàn cầu.

Về mặt pháp lý cho việc vận hành Thương Mại Điện Tử, trước hết cần lưu ý những vấn đề sau:

• Cần một hạ tầng cơ sở công nghệ thông tin vững chắc và thân thiện người dùng.
• Đáp ứng tốt nguồn nhân lực
• Bảo mật, an toàn.
• Hệ thống thanh toán tài chính tự động.
• Bảo vệ người tiêu dùng.
• Hoàn thiện tính pháp lý của chữ ký điện tử và các hợp đồng thương mại điện tử.
• Kiểm soát tốt chất lượng các sản phẩm trước khi được đăng
• Tăng cường tính hiệu quả logistics, bảo đảm phương thức giao nhận sản phẩm từ người bán đến người mua một cách nhanh và an toàn nhất.
• Đội ngũ công nghệ thông tin thường xuyên mở lớp, tập huấn hỗ trợ, hướng dẫn nông hộ sử dụng

Bên cạnh đó việc huy động nguồn lực thông qua luật đối tác công tư sẽ được tiếp tục hoàn thiện và đưa vào thực hiện trong tương lai gần, đồng thời việc phát triển tốt nguồn nhân lực trong quá trình phát triển sáng tạo và đổi mới đi kèm công nghiệp 4.0 sẽ là những yêu cầu rất cấp thiết.

Khung thể chế pháp lý cho Công Nghiệp Sáng Tạo

Công nghiệp văn hóa là các ngành sản xuất ra những sản phẩm vật thể và phi vật thể về nghệ thuật và sáng tạo, có tiềm năng thúc đẩy việc tạo ra của cải và thu nhập thông qua việc khai thác những giá trị văn hóa và sản xuất những sản phẩm và dịch vụ dựa vào tri thức.

Công nghiệp văn hóa thì phải hội tụ bốn yếu tố: Tính sáng tạo; Vốn văn hóa; Công nghệ và Kỹ năng kinh doanh. 

Công nghiệp sáng tạo Việt Nam có 12 ngành chủ chốt: Quảng cáo; Kiến trúc; Phần mềm và các trò chơi giải trí; Thủ công, mỹ nghệ; Thiết kế; Điện ảnh; Xuất bản; Thời trang; Nghệ thuật biểu diễn; Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; Truyền hình và phát thanh; Du lịch văn hóa.

Công nghiệp nội dung số (DCI) là ngành giao thoa giữa 3 nhóm ngành: công nghệ thông tin, viễn thông và ngành sản xuất nội dung.

Một số Youtuber (dữ liệu theo msn.com) và trang mạng Việt Nam:

• NTN Vlog: Số người theo dõi: 7,98 triệu - Số video upload: 321 - Doanh thu ước tính mỗi năm: 104.000 USD – 1,7 triệu USD (2,4 tỷ đồng- 39,4 tỷ đồng)
• Thơ Nguyễn: Số người theo dõi: 6,75 triệu - Số video upload: 869 - Doanh thu ước tính mỗi năm: 263.000 – 4,2 triệu USD (6,1 tỷ đồng - 97,4 tỷ đồng
• Phimmoi.net: 1.6 tỉ/tháng

Phát triển ngành công nghiệp nội dung số thì sẽ tạo ra tiền đề để phát triển công nghiệp sáng tạo “Thành phố thông minh” được hiểu là tập hợp các giải pháp thông minh dựa trên các công nghệ thông tin và truyền thông để phát triển kinh tế bền vững, nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng cuộc sống ở đô thị, cải thiện sự tương tác giữa chính quyền thành phố, doanh nghiệp và người dân, đồng thời quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên, giảm thiểu tác động đến môi trường.

Các tiêu chí quan trọng trong việc hình thành và phát triển thành phố thông minh hầu như được xây dựng từ chính các ngành nghề dịch vụ trong ngành công nghiệp sáng sáng tạo.

Do đó, một trong nhưng phương hướng có thể thấy rõ nhất để đặt nền móng phát triển TP. Hồ Chí Minh thành thành phố thông minh là phát triển ngành Công nghiệp sáng tạo.

Các vấn đề cần quan tâm :

• Tạo cơ chế bảo vệ kịp thời quyền sở hữu trí tuệ trong ngành công nghiệp sáng tạo hiện nay tại TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt trong môi trường internet
• Cơ chế cấp phép, tiếp nhận đầu tư trong ngành công nghiệp sáng tạo cần được giải quyết nhanh chóng hơn nữa.
• Khoản 3, 4 Điều 5 của Thông tư liên tịch số 07/2012/TTLT-BTTTT-BVHTTDL quy định trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian trong việc bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan trên môi trường mạng internet và mạng viễn thông (Thông tư liên tịch 07) thì doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian chỉ có trách nhiệm Gỡ bỏ và xoá nội dung thông tin số vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan; Cung cấp các thông tin về khách hàng thuê chỗ lưu trữ nội dung thông tin số, trang thông tin điện tử và khách hàng sử dụng dịch vụ trung gian khác khi có yêu cầu của Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông hoặc Thanh tra Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch hoặc các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác. Điều luật này cần được nâng cấp để quyền lợi của người bị xâm hại được bảo đảm đúng mức. Khi tham gia EV-FTA và CPTPP, một doanh nghiệp lớn hay nhỏ điều có quyền kiện cấp chính phủ của nước có quan hệ làm ăn không phải thông qua một cấp thẩm quyền trung gian của chính phủ trong nước.

Tiến Sĩ khoa học Trần Quang Thắng

Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký ASMES -  Phó Chủ Nhiệm Câu Lạc Bộ các nhà Kinh tế