Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu tại Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba).
Theo đó, cơ quan thanh tra đã chỉ ra những sai phạm của doanh nghiệp liên quan đến việc góp vốn thực hiện dự án, việc nhập thuốc lá nguyên liệu, trồng, chế biến nguyên liệu thuốc lá, việc tổ chức đi nước ngoài có nhiều đối tượng không đúng mục đích,…
Trong hoạt động đầu tư xây dựng, theo kết luận thanh tra, Vinataba đã để xảy ra một số sai phạm trong việc thực hiện góp vốn dự án tại 152 Trần Phú, quận 5, TP HCM.
Cụ thể, tổng công ty đã không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước; làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ khi chuyển nhượng hơn 30.927 m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng; không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp.
Thanh tra Chính phủ cũng cho biết, việc thực hiện dự án tại 235 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội của Vinataba đã có một số sai phạm, dự án kéo dài hơn 10 năm chưa triển khai, ảnh hưởng đến tiến độ di dời nhà máy Thuốc lá Thăng Long, đến hiệu quả sử dụng vốn của tổng công ty.
Bên cạnh đó, một số dự án đầu tư chậm tiến độ, thủ tục phải phê duyệt điều chỉnh nhiều lần ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và hiệu quả sản xuất kinh doanh như: Dự án đầu tư chiều sâu phân xưởng sợi; Dự án đầu tư thiết bị cho kho nguyên liệu và khó thành phẩm của Công ty Thuốc lá Sài Gòn; Dự án xây dựng trụ sở của Vinataba tại 30 Nguyễn Du, TP Hà Nội; Dự án đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long.
Liên quan đến việc quản lý sử dụng vốn, tài sản, kết luận của thanh tra cho thấy, một số công ty thành viên của Vinataba chưa ban hành quy chế quản lý sử dụng tài sản; chưa xây dựng mức dự trữ hàng tồn kho, lượng hàng tồn kho lớn gây ứ đọng vốn, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh.
Tổng công ty chưa ban hành quy định về lựa chọn nhà thầu để áp dụng thống nhất trong các hoạt động bảo đảm tính liên tục cho sản xuất, kinh doanh thường xuyên của doanh nghiệp. Một số chi phí không phù hợp với hoạt động kinh doanh, phải loại khỏi chi phí khi xác định trị giá tính thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp bổ sung hơn 38,5 tỷ đồng.
Ngoài ra, hoạt động mua nguyên liệu thuốc lá để nâng cao hiệu quả của Vinataba còn một số tồn tại cần khắc phục như mua nguyên liệu thuốc lá của người trồng theo hình thức mua xô, bán lại nguyên liệu thuốc lá khi không có giấy phép mua bán nguyên liệu; không tổ chức chào hàng cạnh tranh để quyết định giá mua nguyên liệu; hàng tồn kho lớn ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Doanh nghiệp sử dụng nguồn phát triển thị trường tổ chức đi nước ngoài, trong đó nhiều đối tượng không đúng với mục đích chuyến đi. Nguồn gốc một số nguyên liệu thuốc lá của Doanh nghiệp tư nhân Tuấn Dung bán cho một số công ty thành viên (CTCP Hòa Việt, Công ty Thuốc lá Bến Tre, Công ty Thuốc lá An Giang, Công ty Thuốc lá Đồng Tháp, Công ty Thuốc lá Cửu Long) có dấu hiệu hợp thức hóa nguyên liệu thuốc lá không hợp pháp.
Kiến nghị thu hồi cơ sở nhà đất tại đường Trần Phú
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cùng các bộ, ngành liên quan thu hồi cơ sở nhà đất hơn 30.927 m2 tại 152 Trần Phú và xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi cơ sở nhà đất này. Trong quá trình thực hiện, nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển Cơ quan Điều tra Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, chỉ đạo Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam báo cáo quá trình thực hiện dự án tại 235 Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân, Hà Nội) để xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trước khi tiếp tục thực hiện, trường hợp thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì phải đấu giá theo quy định của pháp luật hiện hành.
Về xử lý về kinh tế, Thanh tra cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Vinataba chỉ đạo các đơn vị thành viên nộp thuế TNDN tính thiếu do một số khoản chi không được giảm trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN số tiền 38,5 tỷ đồng.
Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị Thủ Thướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xác minh, làm rõ những vụ việc mua bán nguyên liệu của doanh nghiệp Tuấn Dung có dấu hiệu của tội "Trốn thuế".
