Tháng 1/2023 là tháng có Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán diễn ra trọn trong tháng nên số ngày làm việc ít hơn tháng trước và tháng 1/2022. Vì vậy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa chỉ ước đạt 46,56 tỷ USD, giảm 17,3% so với tháng trước và giảm 25% so với cùng kỳ năm trước. Cán cân thương mại ước tính xuất siêu 3,6 tỷ USD, theo Tổng cục Thống kê.
Riêng xuất khẩu hàng hóa tháng 1 ước đạt 25,08 tỷ USD, giảm 13,6% so với tháng trước. Trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 6,44 tỷ USD, giảm 18%; khu vực vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 18,64 tỷ USD, giảm 12%.
So với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu giảm 21,3%, trong đó khu vực kinh tế trong nước giảm 27,1%, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) giảm 19%.
Trong tháng này, 7 mặt hàng đã đạt kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên, chiếm 66,6% tổng kim ngạch xuất khẩu. Dệt may; gỗ và sản phẩm gỗ là 2 mặt hàng giảm sâu nhất trong danh sách này với 30% so với cùng kỳ năm trước.
Xét về tốc độ tăng trưởng, dây điện và cáp điện có kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh nhất so với cùng kỳ năm trước với 11,4%. Tiếp đến là dầu thô với 9,7%. Trong khi đó, 3 mặt hàng xuất khẩu sụt giảm mạnh nhất gồm xơ, sợi dệt các loại; sắt thép; clanhke và xi măng khi giảm lần lượt 44%; 45% và 48%.
Mặt khác, kim ngạch nhập khẩu tháng 1 ước đạt 21,48 tỷ USD, giảm 21,3% so với tháng trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước giảm 26,6%, chiếm 34,8% tổng kim ngạch nhập khẩu; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 14 tỷ USD, giảm 18%.
So với cùng kỳ năm trước, nhập khẩu đã giảm 28,9%, trong đó khu vực kinh tế trong nước giảm 26%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài giảm 30,4%.
Trong tháng này có 3 mặt hàng nhập khẩu đạt trị giá từ 1 tỷ USD trở lên, chiếm tỷ trọng 37,2% tổng kim ngạch nhập khẩu. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, Việt Nam cũng đã giảm mạnh nhập khẩu 3 mặt hàng này, đặc biệt là điện thoại và linh kiện khi giảm gần 51%.
Xét về tốc độ tăng trưởng, khí đốt hóa lỏng và ô tô nguyên chiếc là 2 mặt hàng được Việt Nam gia tăng nhập khẩu trong tháng đầu năm 2023 với mức tăng lần lượt 12,4% và 3%. Trong khi đó, hàng điện gia dụng và linh kiện; điện thoại và linh kiện là hai mặt hàng giảm nhập khẩu nhiều nhất với lần lượt 54% và 51%.
Được biết, việc xuất khẩu một số ngành chủ lực của Việt Nam như dệt may, gỗ... sẽ chịu ảnh hưởng từ sự sụt giảm nhu cầu tại các thị trường như Mỹ, EU và thậm chí cả Trung Quốc đã được các công ty phân tích dự báo trước đó.
Đơn cử, Công ty Chứng khoán VNDirect nhận định với ngành dệt may, từ tháng 7 đến nay, các đơn hàng xuất khẩu của Việt Nam đã giảm do nhu cầu tiêu thụ yếu, lượng hàng tồn kho tại các nhà bán lẻ lớn của Mỹ như Adidas, Nike tăng mạnh 44% và 35% so với cùng kỳ năm 2021.
Cùng với nhu cầu đi xuống, giá dầu và bông chững lại đã góp phần đưa giá nguyên liệu đầu vào như sợi cotton, sợi polyester sẽ giảm 1-3% vào năm 2023. Tuy nhiên trong bối cảnh lạm phát, các công ty dệt may có thể sẽ chuyển hướng sản xuất sang các mặt hàng có giá trị thấp khiến biên lợi nhuận của các công ty giảm.
VNDirect kỳ vọng việc Trung Quốc mở cửa trở lại vào năm 2023 có thể là một chất xúc tác cho sự phục hồi của ngành dệt may bởi Trung Quốc là nhà nhập khẩu sợi chính của Việt Nam, chiếm 48% tổng giá trị xuất khẩu.
Ngoài ra, triển vọng xuất khẩu dệt may sang EU sẽ sáng sủa hơn từ quý III/2023 do các sản phẩm dệt may được giảm thuế nhập khẩu nhờ EVFTA. Các loại hàng may mặc bao gồm B3, B5, B7 sẽ được giảm thuế xuất khẩu 2- 4% vào năm 2023.
Trong báo cáo vào giữa tháng 12/2022, HSBC cũng đã đưa ra cảnh báo thời kỳ xuất khẩu "ngủ đông" của Việt Nam đang tới. Nhiều dấu hiệu cho thấy đã đến lúc ngành xuất khẩu của Việt Nam cần chuẩn bị cho một đoạn đường không mấy bằng phẳng.
